درمان شدن برای تومورهای مغزی معمولا زندگی فرد را متحول میکند. برخی افراد کاملا بهبود می‌یایند و قادر هستند به سر کار برگردند. زمان بهبودی شما به شرایط فردی شما بستگی دارد. زمان بهبودی هر کس با دیگری متفاوت است. متاسفانه برخی افراد بهبود نمی‌یابند و برای بقیه عمر خود نیاز به حمایت و مراقبت دارند.
جراحی تومور مغزی برای حذف رشد از مغز انجام می‌شود. تومورهای مغزی رشد غیرطبیعی در مغز هستند که درمان اصلی آنها اغلب برداشتن تومور است. تومورهای مغزی را می‌توان به روش‌های مختلف از طریق جراحی برداشت، و رویکرد توصیه شده اغلب به نوع، محل و اندازه تومور و چندین عامل دیگر بستگی دارد. کرانیوتومی روشی است که در آن بخشی از استخوان جمجمه به طور موقت برداشته می‌شود تا جراح مغز و اعصاب به مغز و تومور دسترسی داشته باشد.
اگرچه به طور سنتی یک روش جراحی باز است، کرانیوتومی اکنون می‌تواند با استفاده از تکنیک‌های کم تهاجمی انجام شود که منجر به سوراخ کوچک‌تر در جمجمه و بهبودی سریع‌تر می‌شود. جراحی ترانس اسفنوئیدال که یک عمل کم‌تهاجمی است یا از طریق داخل دهان یا از طریق سوراخ‌های بینی با کمک آندوسکوپ انجام می‌شود. این روش منجر به برش‌های بسیار کوچکی می‌شود که اغلب قابل مشاهده نیستند.
جراحی تومور مغز چه زمانی انجام می‌شود؟
جراحی تومور مغزی معمولاً پس از یافتن تومور مغزی در اسکن تصویربرداری انجام می‌شود. برای برخی از تومورها که کوچک و بدون علامت هستند، مشاهده دقیق بدون مداخله بیشتر توصیه می‌شود، اما برای اکثر تومورهای مغزی، از جمله تومورهای مغزی کودکان، اولین قدم در درمان، جراحی برای برداشتن تومور است.
جراحان تا آنجا که ممکن است تومور را برداشته و در عین حال بافت مغز و عملکرد کلی را حفظ می‌کنند. گاهی اوقات، تنها برداشتن ساب توتال توصیه می‌شود، زیرا در غیر این صورت، بافت طبیعی مغز می‌تواند در معرض آسیب باشد. جراحان مغز و اعصاب ماهر تا آنجا که امکان دارد تومورها را حذف می‌کنند و در عین حال عملکرد مغز را حفظ می‌کنند.
تومورهای مغزی رایجی که با جراحی درمان می‌شوند شامل گلیوما، مننژیوم، نوروم آکوستیک، تومورهای هیپوفیز، تومورهای نورواکتودرم ابتدایی، مدولوبلاستوما، کرانیوفارنژیوم، تومورهای ناحیه پینه آل، تومورهای کلایوال، و استزیونوروبلاستوما هستند.
همچنین بیشتر بخوانید: عوارض بعد از عمل جراحی تومور مغزی
مشکلات احتمالی پس از جراحی تومور
پس از جراحی تومور، ممکن است برخی از مشکلات احتمالی رخ دهند. این مشکلات می‌توانند به نوع و مکان تومور، نوع جراحی، سلامت عمومی بیمار و عوامل دیگر بستگی داشته باشند. در زیر به برخی از مشکلات احتمالی پس از جراحی تومور اشاره می‌شود:
- ضعف یک سمت بدن
- ایجاد اختلال در راه رفتن یا حرکت کردن
- تشنج
- خستگی شدید
- ایجاد یک سری مشکلات در بینایی و شنوایی فرد
- تغییرات شخصیتی
- مشکلات حافظه
مشکلات احتمالی شما پس از درمان به محلی که تومور در مغز قرار داشته بستگی دارد. در این زمان، ناحیه دیگری از مغز می‌تواند یاد بگیرد که برخی عملکردهایی را که تحت تاثیر تومور یا درمان قرار گرفته‌اند بر عهده بگیرد. احتمال دارد که کاملا به حالت پیش از ابتلا به تومور مغزی برگردید، گاهی هم چنین نمی‌شود. اما نیروی کمکی در دسترس شما خواهد بود.
متخصصین مرتبط با ریکاوری پس از جراحی تومور مغزی
متخصصان مختلفی می‌توانند به بهبودی شما از تومور مغزی کمک کنند:
- فیزیوتراپیست می‌تواند در حرکت کردن به شما کمک کند.
- درمانگر شغلی نیز بررسی میکند که برای انجام فعالیت‌های روزانه خود، مثل لباس پوشیدن، به چه چیزهایی نیاز دارید.
- گفتاردرمان نیز در خصوص گفتار و بلع به شما کمک میکند.
- مددکار اجتماعی نیز ترتیبی برای شما فراهم میکند که بتوانید خرید یا نظافت کنید.
- متخصص تغذیه به رژیم غذایی شما رسیدگی میکند.
- پرستار محلی که می‌تواند در کارهای عملی مثل نگهداری از زخم به شما کمک کند.
- داروساز که می‌تواند در خصوص داروها و جعبه دوزبندی دارو به شما کمک کند.
ممکن است پزشک یا پرستار متخصص شما را به این بخش‌ها ارجاع دهند. اگر این کار به صورت خودجوش برایتان ترتیب داده نشده است، از پرسیدن دراین باره نترسید.
بازگشت به محل کار پس از جراحی
بعضی افراد کاملا از تومور بهبود می‌یابند، اما برای برخی دیگر به این صورت نیست. برخی‌ها دچار عوارض جانبی بلندمدت می‌شوند. پیش‌بینی اینکه قرار است چه اتفاقی رخ دهد ممکن نیست.
اینکه هر چه زودتر بتوانید کاملا به زندگی عادی خود برگردید به موارد زیر بستگی دارد:
- نوع تومور
- اندازه تومور و محل آن
- درمان‌هایی که قبلا انجام داده‌اید.
- شغل
بعضی افراد پس از درمان تومورهای مغزی در تمرکز کردن و به یاد آوردن جزئیات دچار مشکل می‌شوند. اگر شغلی دارید که مهارت‌ها و توانایی‌های ذهنی می‌طلبد، احتمالا نتوانید بعد از درمان به طور کامل به زندگی نرمال خود قبل از تشخیص بیماری برگردید. پذیرفتن این حقیقت و کنار آمدن با آن دشوار است.
اگر در محل کار خود با ماشین‌آلات سنگین کار می‌کنید، احتمالا بلافاصله بعد از عمل نتوانید سر کار برگردید. اگر «دپارتمان سلامت شغلی» دارید می‌توانید با آنها صحبت کنید. در غیر این صورت با مدیر خود صحبت کنید.
در صورت لزوم، سایر کارمندان می‌توانند ترتیبی دهند که تا وقتی کاملا بهبود یابید وظیفه دیگری بر عهده بگیرید. اگر چنین پیشنهادی به شما نشد، خودتان چنین درخواستی کنید. ممکن است بتوانید به صورت پاره وقت سر کار بروید. سپس هر وقت قدرت خود را کاملا بازیافتید، می‌توانید به ساعات کاری طبیعی خود برگردید. اگر نمی‌توانید به شغل سابق خود برگردید، بهتر است با یک مشاور در زمینه حقوق و مزایا در بیمارستان محلی خود صحبت کنید.
پس از جراحی تومور مغزی، تغذیه مناسب می‌تواند به بهبود عملکرد مغز و بهبود عمومی بیمار کمک کند. در زیر، مواردی از غذاها و مواد غذایی که ممکن است مفید باشند پس از این نوع جراحی آورده شده است. مواد غذایی که مي‌توانید بعد از جراحی تومور مغزی مصرف کنید عبارت‌اند از:
- میوه‌ها و سبزیجات
- ماهی
- تخم‌مرغ
- غلات کامل
- لبنیات نیمه چرب یا پنیرهای کم چرب
- آجیل و مغزهای خشک
- آب
- مکمل‌های ویتامینی
در ادامه به بررسی این مواد غذایی پرداخته‌ایم.
میوه‌ها و سبزیجات
مصرف میوه‌ها و سبزیجات تازه و فصلی به عنوان منابع غنی از ویتامین‌ها و مواد آنتی‌اکسیدان مفید است. این مواد غذایی به بهبود سلامت عمومی و عملکرد مغز کمک می‌کنند. مخصوصاً مصرف میوه‌هایی مانند توت، توت فرنگی، تمشک، انگور و سبزیجاتی مانند بروکلی و اسفناج توصیه می‌شود.
ماهی
ماهی یک منبع عالی از اسیدهای چرب امگا-3 مانند ایکوزاپنتانوئیک اسید (EPA) و دوکوزاهگزانوئیک اسید (DHA) است که برای سلامت مغز مفید هستند. مصرف ماهی‌های چرب مانند ماهی سردآبی (مثل ماهی سالمون و ماهی ماکرل) توصیه می‌شود.
تخم‌مرغ
تخم‌مرغ منبع عالی پروتئین و ویتامین B است که می‌تواند به بهبود عملکرد مغز کمک کند.
غلات کامل
مصرف غلات کامل مانند برنج قهوه‌ای، نان کامل، آرد جو وکینوا تامین کننده انرژی پایداری برای بدن هستند.
لبنیات نیمه چرب یا پنیرهای کم چرب
این منابع خوبی از پروتئین و کلسیم هستند که ممکن است برای بهبود سلامت استخوان‌ها و عملکرد عضلات مفید باشند.
آجیل و مغزهای خشک
مصرف آجیل مانند بادام، گردو، و پسته به عنوان منابع خوبی از چربی‌های ناسالم اشباع نشده و مواد غذایی مفید برای مغز هستند.
آب
مصرف آب به میزان کافی بسیار مهم است تا از هیدراته ماندن بدن جلوگیری شود و عملکرد مغز بهینه باقی بماند.
مکمل‌های ویتامینی
در بعضی موارد، پزشک شما ممکن است مصرف مکمل‌های ویتامینی مشخصی را توصیه کند تا نیازهای ویتامینی بدنتان تامین شود.
همیشه بهتر است با پزشک متخصص خود مشورت کنید تا رژیم غذایی خاصی برای شما تعیین شود. تغذیه مناسب می‌تواند به بهبود عملکرد مغز و بهبود سلامت عمومی بیمار کمک کند.
فعالیت‌های ورزشی پس از تومور مغزی
فعالیت‌های ورزشی پس از جراحی یا درمان تومور مغزی باید با دقت و توجه به وضعیت بیمار تنظیم شوند. ورزش می‌تواند به بهبود عمومی بیمار کمک کند، اما باید تحت نظر پزشک معالج و تیم درمانی انجام شود. در ادامه توصیه‌هایی برای فعالیت‌های ورزشی پس از تومور مغزی را بررسی کرده‌ایم. فعالیت‌های ورزشی بعد از جراحی تومور مغزی عبارت‌اند از:
- تمرینات فیزیکی ملایم
- تمرینات تقویتی
- تمرینات تعادل و هماهنگی
- تمرینات روانی
در ادامه به برررسی این موارد می‌پردازیم.
تمرینات فیزیکی ملایم
در ابتدا، تمرینات فیزیکی ملایم مانند پیاده‌روی آرام و تمرینات تنفسی می‌توانند مناسب باشند. این تمرینات به افزایش تدریجی استقامت و انعطاف بدن کمک می‌کنند.
تمرینات تقویتی
پس از مدتی و با مشورت پزشک، می‌توانید به تمرینات تقویتی انتقال یابید. این تمرینات می‌توانند به بهبود قدرت عضلات و تعادل کمک کنند. اما باید تمرینات را با اهتمام انجام دهید تا از آسیب‌های احتمالی جلوگیری کنید.
تمرینات تعادل و هماهنگی
تمریناتی که به تعادل و هماهنگی بدن کمک می‌کنند، می‌توانند بسیار مفید باشند. این تمرینات می‌توانند به بهبود کارکرد مغزی و جلوگیری از افتادن و تصادفات کمک کنند.
تمرینات روانی
تمرینات روانی مانند مدیتیشن و یوگا می‌توانند به کاهش استرس و اضطراب کمک کنند. این تمرینات می‌توانند به بهبود روحیه و کیفیت زندگی کمک کنند.
اگر در هنگام انجام ورزش ناراحتی یا علائم جدیدی احساس کنید، باید تمرین را متوقف کنید و به پزشک خود اطلاع دهید. اگر جراحی در منطقه سر و گردن انجام شده است، باید به ویژه مراقبت از این منطقه داشته باشید و از ضربه‌ها و فشارهای شدید خودداری کنید. پایش وضعیت بدنی توسط تیم درمانی مهم است. این شامل اندازه‌گیری فشار خون، ضربان قلب، وضعیت عمومی و تغییرات در وضعیت شما می‌شود.
هر فرد و شرایط بالینی مختلفی دارد، بنابراین مهم است که تمرینات و ورزش‌های خود را با پزشک و تیم درمانی مطابقت دهید و به توصیه‌های آنها عمل کنید. همچنین باید به نظرات خودتان نیز توجه کنید و در صورت نیاز وقتی که نیاز به استراحت دارید، به بدن خود اجازه دهید به آرامی به فعالیت‌های ورزشی بازگردد.
بعد از عمل تومور مغزی چه اتفاقی می‌افتد؟
پس از عمل تومور مغزی، بیمار با چندین تغییر و اتفاق مختلف ممکن است روبرو شود. این تغییرات بستگی به مکان، اندازه و نوع تومور، نوع جراحی، سلامت عمومی بیمار و عوامل دیگر دارند. در زیر تعدادی از تغییرات و اتفاقات ممکن پس از عمل تومور مغزی آورده شده است:
- تغییرات جسمانی
- درد
- تغییرات حسی و حرکتی
- تغییرات شناختی
- نیاز به درمان تکمیلی
همچنین مهمترین نکته این است که پس از جراحی تومور مغزی، باید با پزشک خود در تماس باشید و همه توصیه‌ها و دستورات پس از جراحی را رعایت کنید. این امر بهبود عملکرد و کیفیت زندگی شما را تسهیل میکند.
هوشیاری بعد از عمل تومور مغزی
بعد از جراحی تومور مغزی، هوشیاری بیمار مهمترین ملاحظه‌ای است که پزشکان و تیم درمانی به آن توجه می‌کنند. هوشیاری بیمار نشان‌دهنده عملکرد مغزی و وضعیت عمومی بیمار است. تغییرات در هوشیاری می‌توانند ناشی از جراحی، تومور، عوارض جانبی یا مشکلات دیگر باشند. در زیر، چندین وضعیت هوشیاری بعد از عمل تومور مغزی توضیح داده شده است:
هوشیاری طبیعی
بیمار پس از جراحی تومور مغزی به هوشیاری طبیعی خود باز می‌گردد و علائمی از تغییر در وضعیت ذهنی ندارد.
هوشیاری کاهش یافته
در بعضی موارد، بیمار پس از جراحی به حالتی که به نام تاریک‌نمایی معروف است، دچار. این حالت ممکن است به معنای کاهش هوشیاری و واکنش‌های ضعیف به تحریکات باشد. این وضعیت معمولاً موقتی است و به مرور زمان بهبود می‌یابد.
هوشیاری اضافه (آگیتاسیون)
برخی از بیماران پس از جراحی تومور ممکن است به وضعیتی که به نام آگیتاسیون معروف است، دچار شوند. در این حالت، بیمار هیجان‌زده، بی‌قرار است. نمی‌تواند به طور طبیعی با محیط اطرافش تعامل کند. این وضعیت نیاز به مداخله و مراقبت خاص دارد.
بی‌هوشی
در برخی موارد خاص، ممکن است بیمار به حالت بی‌هوشی (غش) بیافتد. این وضعیت نیاز به مراقبت و مداخله فوری دارد.
تغییرات شناختی
پس از جراحی تومور مغزی، ممکن است تغییرات شناختی مانند مشکلات حافظه، تمرکز، یادگیری و دیگر توانایی‌های شناختی رخ دهد. این تغییرات ممکن است موقتی باشند و به مرور زمان بهبود یابند، اما ممکن است نیاز به مراقبت و توجه تخصصی داشته باشند.
هوشیاری بعد از عمل تومور مغزی باید به دقت پایش شود و هر تغییری در آن باید به پزشک اطلاع داده شود. مهمترین نکته این است که تغییرات در هوشیاری بیمار باید به صورت جدی گرفته شود و هرگونه نگرانی به پزشک اعلام شود تا تشخیص دقیقی از وضعیت بیمار گرفته و مراقبت‌های لازم انجام شود.
بارداری پس از جراحی تومور مغزی
بارداری پس از جراحی تومور مغزی یک مسئله حساس و پیچیده است که نیاز به مشورت با پزشک متخصص دارد. پزشکان معمولاً توصیه می‌کنند که بیماران بهبود کامل از عمل جراحی و درمان تومور مغزی خود را داشته باشند و حداقل 6 تا 12 ماه منتظر بمانند تا باردار شوند. این زمان بهبودی به معنای بهبود وضعیت عمومی بدن و جلوگیری از عود تومور مغزی است. همچنین، باید با پزشک معالج مشورت شود تا بهترین زمان برای بارداری تعیین شود و نگرانی‌های مرتبط با مصرف داروها و اثرات جانبی آنها بر بارداری مورد بررسی قرار گیرد.
