علل ایجاد سرطان معده متعدد است. با توجه به شیوع بالای این سرطان در ایران، آشنایی با این علل مهم است. احتمال ابتلای شما به سرطان معده به عوامل بسیاری، از جمله سن و سبک زندگی شما بستگی دارد.
علل ایجاد یک بیماری را اصطلاحا «عامل خطر» آن بیماری می‌گوییم. در واقع هر عاملی که احتمال ابتلای شما به سرطان را افزایش دهد یک «عامل خطر» یا «ریسک فاکتور» سرطان نام دارد. و عوامل که احتمال ابتلا به سرطان را کاهش می‌دهند «فاکتور محافظتی» نام دارند.
مهم: دارا بودن یک یا چند «عامل خطر» به معنای ابتلای قطعی شما به سرطان معده در آینده نیست. همچنین نداشتن این عوامل خطر، به معنای عدم ابتلا نیست!
عوامل و علل ایجاد سرطان معده را در این مطلب در ایران سرطان توضیح می‌دهیم.
علل ایجاد سرطان معده
رژیم غذایی
یکی از مهمترین عوامل ایجاد سرطان معده، تغذیه است. غذاهای زیر می‌توانند عامل خطر سرطان معده باشند:
- غذاهای دودی شده یا نمک سود شده
- غذاهای مانده (بیرون از یخچال)
- غذاهای فراوری شده، کبابی یا زغالی
- مصرف کم میوه و سبزی
عفونت هلیکوباکتر پیلوری
عفونت ناشی از هلیکوباکتر پیلوری عامل حدود ۴۰ مورد از هر ۱۰۰ مورد (۴۰ درصد) سرطان معده است.
هلیکوباکتر پیلوری باکتری است که در لایه مخاطی معده زندگی می‌کند. عفونت ناشی از هلیکوباکتر پیلوری در اکثر افراد مشکل‌ساز نمی‌شود. اما عفونت طولانی مدت در برخی بیماران موجب التهاب و زخم شدن معده می‌شود.
شواهدی نیز وجود دارد که نشان می‌دهد که رژیم غذایی می‌تواند در تعامل با هلیکوباکتر پیلوری احتمال ابتلا به سرطان معده را افزایش دهد.
با آزمایش خون، مدفوع و تنفس می‌توان عفونت هلیکوباکتر را تشخیص داد. درمان این مشکل مصرف یک دوره آنتی‌بیوتیک و نیز مصرف دارویی برای کاهش اسید معده است.
سابقه خانوادگی سرطان معده
اقوام درجه اول فرد مبتلا به سرطان معده، در خطر بالاتری برای ابتلا هستند، حتی اگر سندرم ارثی نداشته باشند. البته بیشتر افرادی که به سرطان معده مبتلا می‌شوند، سابقه خانوادگی آن را ندارند.
سن و جنسیت
هر چه سن بالاتر باشد، شیوع سرطان معده نیز بالاتر است. حدود نیمی از سرطان‌های معده در افراد ۷۵ ساله، یا بالای ۷۵ سال ایجاد می‌شود.
احتمال ابتلای مردان به سرطان معده بیشتر از زنان است.
مصرف تنباکو
مصرف تنباکو احتمال ابتلا به سرطان معده را افزایش می‌دهد. حدود یک مورد از هر ۵ مورد ابتلا به سرطان معده در آمریکا با مصرف سیگار مرتبط است. با افزایش تعداد سیگارهای مصرفی در روز، احتمال ابتلا نیز بالاتر می‌رود.
هیچوقت برای ترک سیگار دیر نیست ولی هر چه زودتر به ترک آن اقدام کنید بهتر است.
چاقی مفرط و نداشتن فعالیت بدنی
چاقی مفرط احتمال سرطانی شدن قسمت فوقانی معده (کاردیا) را افزایش می‌دهد. «کاردیا» محل اتصال مری به معده است (اتصال گاسترو- ازوفاژیال). پزشکان سرطان در محل اتصال مری به معده (گاسترو-ازوفاژیال) را به عنوان سرطان معده (کاردیا) ثبت می‌کنند. اما این سرطان‌ها را متفاوت از سرطان‌های معده تحت درمان قرار می‌دهند.
بیش از ۵ مورد از هر ۱۰۰ مورد سرطان معده (بیش از ۵ درصد) ناشی از چاقی مفرط است.
چاقی یعنی این که شاخص توده بدنی (BMI) فرد ۳۰ یا بیشتر از ۳۰ باشد.
سعی کنید با فعال بودن و داشتن رژیم غذایی سالم در وزن سالم خود بمانید.
الکل
احتمال ابتلا به سرطان معده در افرادی که بیش از سه واحد الکل در روز می‌نوشند، در مقایسه با افرادی که الکل نمی‌نوشند یا گاه به گاه می‌نوشند بیشتر است.
مواد شیمیایی موجود در محل کار
برخی مشاغلی که با مواد شیمیایی خاصی سر و کار دارند، می‌توانند احتمال ابتلا به سرطان معده را افزایش دهند. مثلا کار در صنعت تولید لاستیک چنین مشکلاتی دارد.
همچنین تحقیقاتی وجود دارد که نشان می‌دهد قرار گرفتن در معرض آزبست و ترکیبات غیر آلی سربی را به سرطان معده ربط می‌دهد، اما این شواهد محدود هستند.
مواجهه با این نوع مواد شیمیایی در محل کار به ندرت پیش می‌آید و یک سری قوانین و دستورالعمل‌ها نیز برای محافظت از افراد در محل کار وجود دارد.
سابقه جراحی معده
افرادی که قبلا بخشی از معده‌شان را به علت زخم معده برداشته‌اند، به احتمال بالاتری به سرطان معده مبتلا می‌شوند. این سرطان‌ها معمولا چندین سال پس از جراحی ایجاد می‌شوند.
سایر علل ایجاد سرطان معده
عوامل زیر نیز ریسک فاکتور سرطان معده هستند:
- پولیپ معده از نوع آدنوم
- کم خونی پرنیشیوز
- سندرم‌های ارثی سرطان معده
- گروه خونی A
- گاستروپاتی هایپرتروفیک
- بیماری CVID
سایر علل ایجاد سرطان معده
ممکن است در خصوص دلایل احتمالی ابتلا به سرطان چیزهای شنیده باشید. اغلب در رسانه‌ها داستان‌هایی در خصوص علت‌های احتمالی ابتلا به سرطان مطرح می‌شود و هیچوقت هم معلوم نیست که پشت کدام یک از این نظرات شواهد علمی وجود دارد.
ما این موارد را در اینجا نیاورده‌ایم، زیرا پشت هیچ یک شواهد علمی وجود ندارد یا اگر هم وجود دارد خیلی شفاف نیستند.
