گلیوم‌ها تومورهای مغزی هستند که از سلولهای گِلیال شروع می‌شوند. سلولهای گلیال، سلولهای پشتیبانی‌کننده مغز و نخاع هستند. «گلیوم ها» انواع مختلفی دارند. شایع‌ترین نوع تومور گلیوم «آستروسیتوم» نام دارد.
۳ نوع سلول گلیال وجود دارد:
- آستروسیت – به تومورهایی که از این سلولها شروع می‌شوند «آستروسیتوم» یا «گلیوبلاستوم» گفته می‌شود.
- الیگودندروسیت – به تومورهایی که از این سلولها شروع می‌شوند «الیگودندروگلیوم» گفته می‌شود.
- سلولهای اپاندیمال – به تومورهایی که از این سلولها شروع می‌شوند «اپاندیموم» گفته می‌شود.
در این صفحه از ایران سرطان، با انواع مختلف تومور گلیوم آشنا خواهیم شد.
مراحل تومور گلیوما مغز
بنابراین، تومور گلیوم مغز چیست و درجات بیماری چیست؟ گلیوما مغز بر اساس درجه بدخیمی طبقه‌بندی می‌شود:
- درجه 1 – بدون علامت.
- درجه 2 – علامت اصلی در این مورد، آتیپی سلولی است.
- 3 درجه – 2 علامت از سه به جز نکروز.
- علائم درجه 4 – 3-4 وجود دارد، اما نکروز اجباری است.
معمولاً گلیوما‌های مغز منفرد هستند و اغلب در ماده سفید یا خاکستری نخاع و مغز قرار دارند. گاهی اوقات نئوپلاسم‌های ساقه مغز بسیار نزدیک به کانال مرکزی و دیواره بطن‌ها قرار دارند. به ندرت، نئوپلاسم در اعصاب محیطی رخ می‌دهد. اندازه تومور می‌تواند متفاوت باشد، همه چیز برای هر مورد خاص فردی است و می‌تواند از اندازه یک دانه کوچک تا یک سیب بزرگ متفاوت باشد.
تومور معمولاً به شکل یک توپ است و فقط گاهی اوقات می‌تواند مانند دوک باشد. نئوپلاسم برای سال‌ها به سرعت رشد نمی‌کند، اما متاستاز نمی‌دهد. اغلب مواردی وجود دارد که تومور گلیوما می‌تواند دور از مغز رشد کند، در چنین شرایطی بیماری به ویژه نیاز به تشخیص و درمان با کیفیت دارد.
آستروسیتوم و گلیوبلاستوم مولتی‌فرم (GBM)
«آستروسیتوم‌ها» شایع‌ترین نوع گلیوم در بزرگسالان و کودکان است.
«آستروسیتوم‌ها» ممکن است درجه پایین (رشد کند) یا درجه بالا (رشد سریع) باشند. آستروسیتوم درجه پایین (درجه ۱ و درجه ۲) در کودکان و جوانان شایعتر است. تومورهای درجه بالا (درجه ۳ و درجه ۴) در بزرگسالان شایعتر است.
به آستروسیتوم درجه ۴ گلیوبلاستوم مولتی‌فرم (GBM) نیز گفته می‌شود.
در مورد آستروسیتوم و گلیوبلاستوم مولتی‌فرم (GBM) بیشتر بدانید.
در مورد آستروسیتوم کودکان بیشتر بدانید.
الیگودندروگلیوم
«الیگودندروگلیوم» نوعی تومور مغزی است. این تومورها در بزرگسالان شایعتر هستند، اما در کودکان خردسال نیز ممکن است شروع شوند.
اپاندیموم
«اپاندیموم‌ها» تومورهای نادری هستند. این تومورها می‌توانند از هر قسمت از مغز یا نخاع شروع شوند. «اپاندیموم» در کودکان و جوانان شایعتر است، اما ممکن است در افراد مسن نیز بروز کند. اپاندیموم در افراد مسن در قسمت تحتانی نخاع شروع می‌شود.
گلیوم ساقه مغز
ایجاد گلیوم در «ساقه مغز» بسیار نادر است. «ساقه مغز» تحتانی‌ترین قسمت مغز است که با نخاع در ارتباط است. ساقه مغز عملکردهایی از بدن را کنترل می‌کند که معمولا به آنها فکر نمی‌کنیم، مانند تنفس.
شیوع گلیوم ساقه مغز در کودکان بیشتر از بزرگسالان است. این تومورها در برخی کودکان به سرعت رشد می‌کنند و به دیگر قسمت‌های مغز پخش می‌شوند. به گلیوم ساقه مغز در کودکان، «گلیوم ذاتی منتشر در پل مغزی» نیز گفته می‌شود.
معمولا برای درمان گلیوم ساقه مغز باید جراحی انجام شود تا بخشی از تومور برداشته شود. پس از جراحی ممکن است بیمار تحت پرتو درمانی و شیمی‌درمانی، یا فقط شیمی‌درمانی قرار گیرد.
در مورد رادیوتراپی و شیمی درمانی تومور مغزی بیشتر بدانید.
روش درمانی گلیوم مغز چگونه است؟
باید یک تشخیص کامل انجام شود و سپس درمان مؤثر پیچیده تجویز شود. برداشتن نئوپلاسم برای متخصصان کار آسانی نیست، بنابراین انتخاب روش‌های درمانی مناسب به صورت جداگانه برای هر مورد پزشکی بسیار مهم است. فرآیند مبارزه با تومور، استفاده از فناوری‌های نوآورانه را در طی عملیات جراحی مغز و اعصاب ساده می‌کند، مانند:
اسکن‌ام آر آی
میکروسرجری
نقشه‌برداری حین عمل
اما تاکنون درمان گلیوم مغز با کمک جراحی روش اصلی است. موارد منع جراحی عبارتند از:
وضعیت ناپایدار بیمار، وجود تومورهای سرطانی دیگر، گسترش نئوپلاسم در هر دو نیمکره، یا موضع‌گیری غیرقابل عمل.
البته نکته دیگر این است که عمدتاً درمان ترکیبی توسط تیم درمان ارائه می‌شود، بنابراین اغلب در انکولوژی مدرن از روش‌های غیر جراحی استفاده می‌شود. درمان‌های گلیوما، مانند شیمی درمانی، هم زمانی که تومور غیرقابل عمل است و هم به عنوان یک درمان قبل یا بعد از جراحی استفاده می‌شود.
باید گفت که پرتودرمانی و شیمی درمانی نمی‌توانند جایگزین جراحی شوند، زیرا در مرکز گلیوم مغزی اغلب ناحیه‌ای وجود دارد که در معرض اشعه و شیمی درمانی ضعیف است. تشخیص اینکه چه درمانی برای یک بیمار مناسب است باید توسط پزشک مخصص تایید شود.
درمان گلیوم با پرتودرمانی
شیمی درمانی و پرتودرمانی دو روش موثر برای درمان سرطان هستند که با شروع به موقع و در دوزهای مناسب به دستیابی به نتایج خوب کمک می کنند. شیمی درمانی معمولاً بلافاصله پس از جراحی و پرتودرمانی پس از شیمی درمانی انجام می شود. توموتراپی یک روش نوآورانه در مبارزه با سرطان در نظر گرفته می شود – تکنیکی که دقت بالا و ایمنی درمان را با هم ترکیب می کند.
این روش درمان سرطان آخرین اشکال تعدیل شدت دوز، و همچنین روش های پیشرفته برنامه ریزی پرتو، دقت CT را ترکیب می کند. سیستم توموتراپی مبتنی بر آخرین فن آوری ها در زمینه رادیوتراپی است که اجازه می دهد:
- یک مدل سه بعدی از تومور بسازید و فرآیند تابش را شبیه سازی کنید.
- برای شناسایی مرزهای واضح نئوپلاسم، که به جلوگیری از تابش اندام ها و بافت های مجاور کمک می کند.
- تومورهایی را که در مکان‌های صعب العبور قرار دارند و قابل درمان جراحی نیستند، تحت تأثیر قرار می‌دهند.
کنار آمدن با گلیوم
کنار آمدن با تشخیص تومور مغزی هم در عمل و هم از نظر عاطفی بسیار دشوار است. به ویژه اگر فرد به یک تومور نادر مبتلا شود شرایط سخت‌تر می‌شود. کسب اطلاعات کافی در مورد نوع تومور، و روش درمان آن می‌تواند روند کنار آمدن با تومور را آسان‌تر کند.
