آزمایش خون یکی از ابزارهای تشخیصی پزشکی است که با بررسی خون بیمار، اطلاعاتی در مورد سلامتی و وضعیت بیماری او را به پزشکان می‌دهد. این آزمایش شامل بررسی مقادیر گوناگونی از عوامل مختلف در خون می‌شود، از جمله نوع و تعداد سلول‌های خونی، آنزیم‌ها، هورمون‌ها، آهن، ویتامین‌ها و دیگر عوامل. این آزمایش معمولاً با برداشتن نمونه خون از بیمار انجام می‌شود و می‌تواند به عنوان یکی از ابزارهای تشخیصی برای بررسی بیماری‌ها، ارزیابی درمان و پیگیری وضعیت بیماری استفاده شود. برای انجام آزمایش خون، بیمار باید به صورت ناشتا باشد و در صورت نیاز، پزشک معالج ممکن است برای تهیه نمونه خون، بیمار را به یک آزمایشگاه معرفی کند.
آیا می‌توان با آزمایش خون سرطان را تشخیص داد؟
بله؛ آزمایش خون می‌تواند به عنوان یکی از ابزارهای تشخیصی برای برخی از انواع سرطان‌ها مورد استفاده قرار بگیرد. اما باید توجه داشت که آزمایش خون تنها نمی‌تواند تشخیص دقیق سرطان را تأیید یا رد کند و برای تأیید تشخیص، باید آزمایش‌های تصویری مانند سونوگرافی، رادیولوژی، توموگرافی (CT)، تصویربرداری (MRI) و بیوپسی (برداشتن نمونه بافتی) نیز انجام شود. بنابراین برای تشخیص دقیق سرطان، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید و آزمایشات و تحقیقات لازم را انجام دهید.
شمارش کامل سلول‌های خونی (CBC)
آزمایش CBC یکی از رایج‌ترین آزمایش‌های پزشکی است که توسط پزشک برای تعیین تعداد سلول‌های خونی مختلف از جمله گلبول‌های قرمز، گلبول‌های سفید و پلاکت‌های خون انجام می‌شود. نتایج افزایش یا کاهش CBC می‌تواند نشان دهنده وجود مشکلی در بدن باشد. برای مثال، این آزمایش می‌تواند در تشخیص بیماری‌های خونی مانند سرطان خون مفید باشد، اما برای تأیید تشخیص، نمونه‌برداری از مغز استخوان نیز ممکن است لازم باشد.
آزمایش پروتئین خون
آزمایش پروتئین خون به تشخیص پروتئین‌های غیرطبیعی سیستم ایمنی کمک می‌کند. در برخی از موارد، میزان این پروتئین‌ها در افراد مبتلا به مولتیپل میلوما (یک نوع سرطان مغز استخوان) بالا می‌رود. در صورتی که نتایج آزمایش پروتئین خون غیرطبیعی باشد، معمولا به نمونه برداری از مغز استخوان نیاز است تا بتوان تشخیص سرطان را تأیید کرد.
آزمایش سلول‌های توموری در گردش
آزمایش جریان سلول‌های سرطانی برای تشخیص سلول‌هایی که از محل اولیه‌ی سرطان جدا شده و وارد جریان خون شده‌اند، استفاده می‌شود. این آزمایش به تأیید سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) برای پیگیری بیماران مبتلا به سرطان سینه، روده‌ی بزرگ و پروستات رسیده است.
تومور مارکر چیست؟
این مواد، نشانگرهای بیولوژیکی هستند که در خون، ادرار، مدفوع، مایعات بدن (نشانگرهای تومور در خون) یا بافت (نشانگرهای تومور بافتی) یافت می‌شوند که میزان آنها در حضور سرطان افزایش می‌یابد. تومور مارکرها می‌توانند توسط خود بافت سرطانی یا سلول‌های طبیعی تولید شوند. تومور مارکرهای متعددی برای بسیاری از سرطان‌ها شناسایی شده است.
محدوده استفاده از هر کدام با دیگری متفاوت است. اگرچه برخی از نشانگرها برای یک سرطان خاص هستند، اما بیشتر آنها با انواع مختلف سرطان مرتبط هستند. نشانگر ایده آل باید به اندازه کافی حساس باشد تا بتواند تشخیص زودهنگام در تومورهای کوچک و خاص آن نوع سرطان را ایجاد کند. متأسفانه هنوز هیچ نشانگری وجود ندارد که این شرایط را داشته باشد و به عنوان ایده آل تعریف شود. نشانگرهای تومور را می‌توان در خون، مایعات بدن یا خود بافت سرطانی جستجو کرد.
از چه روش‌های دیگری برای تشخیص سرطان استفاده می‌شود؟
تشخیص سرطان ممکن است با استفاده از روش‌های مختلفی انجام شود، این روش‌ها شامل موارد زیر می‌شوند:
- تصویربرداری شامل انواع اسکن‌های مغزی، سینه، شکم، دستگاه ادراری، تخمدان و غیره.
- آزمایشات خون شامل اندازه‌گیری سطح مختلف بیومارکرها مانند PSA برای سرطان پروستات، CA-125 برای سرطان تخمدان و CEA برای سرطان روده است.
- بررسی بافت‌های بدن با استفاده از بیوپسی که شامل برداشتن نمونه‌ای از بافت بدن برای تحلیل در آزمایشگاه می‌شود.
- بررسی مایعات بدن مانند برداشتن نمونه‌ای از مایعات مغزی، مایعات شکمی و غیره.
- آزمایشات ژنتیکی برای بررسی تغییرات ژنتیکی در سلول‌های سرطانی.
- آزمایشات تشخیصی مانند آزمایش پاپ اسمیر برای تشخیص سرطان رحم و آزمایش کولونوسکوپی برای تشخیص سرطان روده.
هر یک از این روش‌ها ممکن است برای تشخیص سرطان مفید باشند و بسته به نوع سرطان و شرایط بیماری، پزشک ممکن است از یک یا چند روش برای تشخیص استفاده کند.
آیا تشخیص سرطان با آزمایش خون قطعی است؟
خیر. تشخیص سرطان با آزمایش خون به تنهایی قطعی نیست. آزمایش خون می‌تواند به عنوان یک ابزار تشخیصی برای بعضی از انواع سرطان مفید باشد، اما برای تأیید تشخیص، بیشتر موارد نیاز به آزمایش‌های تصویری مانند: اسکن CT، MRI و یا بیوپسی دارند. همچنین برای تشخیص سرطان، ممکن است نیاز به آزمایش‌های دیگری نیز باشد، مانند آزمایش ژنتیکی و تست‌های تشخیصی مانند پاپ اسمیر و کلونوسکوپی. بهترین راه برای تشخیص سرطان، مراجعه به پزشک متخصص و انجام تمامی آزمایش‌های مورد نیاز است.
کلام آخر
تشخیص سرطان با آزمایش خون معمولاً به عنوان یک ابزار تشخیصی مورد استفاده قرار می‌گیرد، اما همیشه قطعی نیست و برای تایید نیاز به آزمایش‌های تصویربرداری مانند سی تی اسکن و بیوپسی است. همچنین، آزمایش خون می‌تواند مقدار مواد بیولوژیکی مختلفی را که در خون وجود دارند، اندازه‌گیری کند؛ از جمله: آنزیم‌ها، هورمون‌ها و ویتامین‌ها. این آزمایش‌ها می‌توانند برای ارزیابی پیشرفت بیماری و درمان نیز مورد استفاده قرار گیرند.
