جراحی یکی از سنگ بناهای درمان تومور مغزی از هر نوع است. اگر پس بررسی وضعیت تومور مغزی، پزشک معالج شما نیاز به جراحی را ضروری بداند، باید برای آن آماده شوید چرا که برخی موارد وجود دارند که باید قبل از جراحی مغز انجام شوند. ما در این مقاله به بررسی نحوه آماده شدن برای جراحی مغز پرداخته‌ایم. تا به عنوان یک راهنمای پیش از جراحی از آن استفاده کنید.
عملی که نیاز به باز کردن جمجمه دارد، کرانیوتومی نامیده می‌شود و عمدتاً تحت بیهوشی عمومی انجام می‌شود، مگر در موارد کاملاً منتخب (مثلاً اگر جراح مغز و اعصاب نظارت بر عملکرد زبان را در حین انجام عمل مناسب تشخیص دهد). می‌تواند جراحی یا حداقل قسمت مرکزی آن را با بی حسی موضعی و در حالی که بیمار بیدار است انجام دهد.
هدف از جراحی مغز برداشتن تا حد امکان حجم تومور به منظور ایجاد تشخیص دقیق از طریق مطالعه میکروسکوپی بافت برداشته شده، تسکین علائم، بهبود کیفیت زندگی و در برخی موارد، باز کردن مسیر دسترسی به سایر درمان‌ها است. (برای مثال، وارد کردن مواد رادیواکتیو و یا داروهای شیمی درمانی در حفره حاصل پس از برداشتن تومور).
۱ یا ۲ هفته قبل از جراحی تومور مغزی باید برای ارزیابی اولیه مراجعه کنید. این ملاقات شما را برای عمل آماده می‌کند و بررسی می‌کند که آیا برای جراحی آماده هستید یا خیر. با برخی از اعضای تیم درمانی خود نیز ملاقات خواهید کرد.
آزمایشهایی که بررسی می‌کنند آیا آماده شدن برای جراحی مغز برای شما مناسب است یا خیر!
قبل از عمل آزمایشهایی جهت بررسی موارد زیر انجام دهید:
- سلامت بدنی برای بیهوشی.
- اینکه آیا بعد از جراحی بهبودی (ریکاوری) خوبی خواهید داشت یا خیر.
اگر هنگام تشخیص بیماری این آزمایش‌ها را انجام داده باشید دیگر نیازی به انجام همه آنها نیست اما در غیر این صورت باید انجام شوند:
- آزمایش خون برای بررسی سلامت عمومی بیمار و کیفیت عملکرد کلیه‌ها
- گرفتن نوار قلب در هنگام استراحت و ورزش برای بررسی سلامت قلب
- آزمایش‌های مربوط به تنفس (به نام آزمایش عملکرد ریه)
- اکوکاردیوگرافی (یک آزمایش قلبی بی‌درد با استفاده از امواج صوتی)
- عکس رادیوگرافی قفسه سینه برای بررسی سلامت ریه‌ها
- اسکن‌هایی مانند MRI یا سی‌تی اسکن
ممکن است بسته به نوع تومور مغزی برخی از آزمایش‌های زیر را نیز انجام دهید:
آزمایش خون برای بررسی سطح هورمون‌ها یا نشانگرهای (مارکرهای) شیمیایی
بررسی سطح هورمون‌ها در صورت ابتلا به تومور هیپوفیزی برای بررسی سطح یک سری مواد خاص (نشانگرهای شیمیایی) در صورت ابتلا به تومورهای هیپوفیزی، تومورهای ناحیه پینه‌آل یا تومورهای سلول زایا انجام می‌شود. مارکرهای شیمیایی یک سری مواد (مانند پروتئین‌ها) هستند که در خون یافت می‌شوند. این نشانگرها می‌توانند به شما بگویند که درمان چقدر موثر بوده است و همچنین می‌توانند نشانه‌ای برای بازگشت (عود) سرطان نیز باشند.
الکتروانسفالوگرام (EEG) برای آماده شدن برای جراحی مغز
یکی از مراحل آماده شدن برای جراحی مغز، انجام الکتروانسفالوگرام است. الکتروانسفالوگرام (EEG) در واقع یک خوانش الکتریکی از فعالیت مغز است. اگر دچار تشنج می‌شوید احتمالا باید EEG انجام دهید. برای انجام EEG، تکنسین با استفاده از ژل، نوار چسب یا یک کلاه لاستیکی، حدود ۲۰ تا پَد به سر شما متصل می‌کند.
پدها با سیم به دستگاه EEG متصل هستند. تکنسین سپس از شما می‌خواهد دراز بکشید و آرام باشید. این کار معمولا بین ۲۰ تا ۴۰ دقیقه طول می‌کشد و دردی نیز احساس نخواهید کرد. سپس تکنسین پدها و ژل، نوار چسب یا کلاه لاستیکی را جدا می‌کند. معمولا بلافاصله می‌توانید به خانه بازگردید. پزشک نتایج الکتریکی را مشاهده می‌کند و به دنبال تغییرات غیر عادی می‌گردد.
آزمون‌های نوروسایکولوژی (عصب‌روانشناسی) برای آماده شدن برای جراحی مغز
قبل از آماده شدن برای جراحی مغز اگر تومور در نزدیکی ناحیه‌ای از مغز باشد که فکر و حافظه را کنترل می‌کند، امکان دارد یک سری آزمایش‌های نوروسایکولوژی (عصب‌روانشناسی) روی شما انجام شود. پزشک یا روانشناس سوالات بسیاری درباره موضوعات مختلف از شما می‌پرسد. این آزمون‌ها می‌توانند وضعیت شما را نشان دهند. سپس پزشکان می‌توانند این نتایج را با نتایج حاصل از انجام همین آزمون‌ها بعد از درمان مقایسه کنند.
آنژیوگرافی مغز بخشی از آماده شدن برای جراحی مغز
در آنژیوگرافی از اشعه ایکس برای دیدن عروق خونی قبل از آماده شدن برای جراحی مغز استفاده می‌شود. اگر تومور نزدیک یا اطراف عروق اصلی مغز باشد، ممکن است قبل از جراحی تحت آنژیوگرافی مغز قرار گیرید.
پزشک شما ممکن است این آزمایش را در صورت داشتن علائم یا نشانه‌های زیر درخواست کند:
- عروق خونی غیر طبیعی در مغز (ناهنجاری عروقی)
- برآمدگی رگ خونی در مغز ( آنوریسم )
- باریک شدن رگ‌های مغز
- التهاب رگ‌های خونی مغز (واسکولیت)
گاهی اوقات از آنژیو قبل از آماده شدن برای جراحی مغز و به منظور بررسی موارد زیر استفاده می‌شود:
- به جریان خون تومور نگاه کنید.
- قبل از جراحی عروق سر و گردن را ارزیابی کنید.
- لخته‌ای را پیدا کنید که ممکن است باعث سکته شده باشد.
در برخی موارد، این روش ممکن است برای به دست آوردن اطلاعات دقیق‌تری پس از اینکه چیزی غیر طبیعی توسط MRI یا سی‌تی‌اسکن سر تشخیص داده شد، استفاده شود.
معاینه عصبی به منظور آماده شدن برای جراحی مغز
ممکن است قبل از آماده شدن برای جراحی مغز و همچنین در فواصل منظم پس از جراحی تحت معاینه عصبی قرار گیرید. ممکن است بشنوید دکتر یا پرستار در مورد نمره GCS صحبت می‌کنند. این عبارت مخفف «نمره کمای گلاسکو» (Glasgow Coma Scale) است و سطح هوشیاری بیمار را نشان می‌دهد.
در طی معاینه عصبی ممکن است پزشک یا پرستار اقدامات زیر را انجام دهند:
- یک سری سوالات از شما می‌پرسد تا میزان هوشیاری شما را بسنجد.
- از شما می‌خواهد که دست آنها را بفشارید یا با پای خود به دستشان فشار وارد کنید.
- به چشمان شما نوری بتابانند تا واکنش مردمک شما را بررسی کنند.
- برای بررسی رفلکس‌های شما، به آرامی با یک چکش لاستیکی به زانویتان ضربه بزنند.
ارزیابی پیش از آماده شدن برای جراحی مغز
یک الی دو هفته قبل از آماده شدن برای جراحی مغز باید در کلینیک پیش‌ارزیابی بیمارستان حضور پیدا کنید. این ملاقات (پیش-ارزیابی) شما را برای جراحی آماده می‌کند. در این ملاقات با اعضای تیم درمانی خود دیدار می‌کنید. پزشک یا پرستار برایتان توضیح خواهند داد که روز عمل چه کارهای باید انجام دهید. این توضیحات شامل دستورالعمل‌هایی در خصوص این است که از چه زمانی باید خوردن و نوشیدن را متوقف کنید، و اینکه باید مصرف داروی خاصی را متوقف کنید یا خیر. مصرف منظم داروهای خود را متوقف نکنید، مگر اینکه پزشک بگوید.
سوال‌های بسیاری بپرسید. نوشتن سوالها از قبل بهتر است. هر چه بیشتر از اتفاقات پیش رو اطلاع داشته باشید، کمتر هم خواهید ترسید. وقتی به بیمارستان رفتید می‌توانید سوالات بیشتری بپرسید، پس اگر سوالی را فراموش کردید جای نگرانی نیست. ممکن است در بیمارستان با افراد زیر ملاقات داشته باشید:
توضیحات جراح پیش از جراحی مغز
جراح عضوی از تیم جراحی است که درباره موارد زیر برایتان توضیح می‌دهد:
- عملی که قرار است انجام دهید.
- مزایای این عمل
- خطرات احتمالی
- پیشامدهای بعد از عمل
متخصص بیهوشی
متخصص بیهوشی به شما داروی بیهوشی می‌دهد و در طول عمل حواسشان به شما است. داروی بیهوشی شما را در طول عمل خواب نگه می‌دارد. آنها اطمینان حاصل می‌کنند که برای عمل به اندازه کافی در سلامت هستید.
پرستار
پرستار موارد زیر را بررسی می‌کند:
سلامت عمومی
- وزن
- فشار خون
- وزن
- دما
وی بررسی می‌کند که چه کمک‌ها و پشتیبانی‌هایی نیاز دارید. سپس بررسی می‌کند که هنگام رفتن به خانه به چه چیزهایی نیاز خواهید داشت.
متخصص تغذیه
متخصص تغذیه در خصوص رژیم غذایی و کنترل آن به شما مشاوره می‌دهد:
- آنها به شما کمک می‌کنند که قبل از عمل تا جای ممکن در سلامت بمانید
- به شما توضیح میدهند که جراحی چه اثری روی رژیم شما خواهد داشت
- نکات مفیدی در خصوص افزایش مواد مغذی و کالری به شما خواهند گفت
امکان دارد قبل از عمل به شما یک سری نوشیدنی مکمل غذایی بدهند. برخی بیماران به نصب لوله تغذیه در معده یا روده خود احتیاج پیدا می‌کنند. علت این کار این است که اطمینان حاصل کنند قبل از عمل مواد مغذی لازم را دریافت می‌کنید.
فیزیوتراپیست
فیزیوتراپیست کیفیت حرکتی شما را ارزیابی می‌کند. اگر مشکلی وجود داشته باشد که بتواند روی روند بهبودی شما اثر بگذارد به پزشک اطلاع خواهد داد. فیزیوتراپیست همچنین یک سری ورزش‌های مربوط به پا و ورزش‌های تنفسی به شما یاد می‌دهد که به بهبودی شما کمک می‌کنند. یاد گرفتن این ورزش‌ها قبل از عمل، انجام آنها بعد از عمل را راحت‌تر می‌کند.
داروهایی که به آنها نیاز خواهید داشت؟!
جراحی مغز می‌تواند موجب تورم در مغز شود. این تورم می‌تواند فشار درون مغز را افزایش دهد و علائم شما را برای مدتی بدتر کند. استروئیدها (کورتون ها) داروهایی هستند که می‌توانند به کاهش تورم و فشار اطراف مغز کمک کنند. بنابراین امکان دارد پزشک از چند روز قبل از عمل برای شما استروئید تجویز کند. پس از بهبودی از عمل، دوز استروئید را به تدریج کاهش خواهید داد تا زمانی که مصرف آن را به طور کامل متوقف کنید. همچنین امکان دارد داروهایی برای رفع تشنج نیز دریافت کنید. از پزشک یا پرستار بپرسید که آیا لازم است قبل از عمل دارویی مصرف کنید یا خیر. بهتر است تمام داروهایتان را همراه خود به بیمارستان ببرید.
یادگیری ورزش‌های تنفسی و ورزش‌های مربوط به پا
ورزش‌های تنفسی مانع ابتلای شما به عفونت قفسه سینه می‌شوند. اگر سیگار می‌کشید، قطع مصرف آن از حداقل چند هفته قبل از عمل کمک‌کننده خواهد بود. ورزش‌های مربوط به پا نیز مانع ایجاد لخته در پاها می‌شوند. ممکن است داروهایی برای پیشگیری از ایجاد لخته نیز دریافت کنید. این داروها به صورت تزریق‌های کوچک زیرجلدی به شما داده می‌شوند.
این تزریق‌ها قبل از عمل شروع می‌شوند. احتمالا لازم باشد که جوراب‌های محکمی نیز به پا کنید. پرستار و فیزیوتراپیست بعد از عمل خیلی زود شما را از تخت بلند می‌کنند. این کار به منظور پیشگیری از عفونت قفسه سینه و تشکیل لخته خون انجام می‌شود.
احساسات شما در مورد جر احی مغز
اینکه بخاطر جراحی مغز احساس ترس و اضطراب داشته باشید کاملا طبیعی است. در صورت امکان با خانواده و دوستانتان در خصوص نگرانی‌های خود صحبت کنید. احتمالا آنها نیز همین احساسات را داشته باشند و به همان چیزی فکر کنند که شما فکر می‌کنید. می‌توانید با همدیگر در این باره صحبت کنید و لیستی از سوالاتی که باید از پزشک بپرسید تهیه کنید. می‌توانید نگرانی‌های خود را با پرستارتان نیز در میان بگذارید. آنها می‌توانند به شما بگویند چه خواهد شد و قرار است چه اثراتی رو شما بگذارد. برخی افراد متوجه می‌شوند که هر چه بیشتر در خصوص عمل خود اطلاعات کسب کنند، ترس آنها نیز کمتر خواهد شد.
