لازم است بدانید برخی از تومورها با اولین دوره درمانی بهبود خواهد یافت. اما در برخی از موارد برگشت برخی از تومورهای مغزی بعد از اولین دوره درمانی نیز شایع است که در این حالت اصطلاحا فرد با عود تومور مغزی مواجه است. تیم درمانی در خصوص انجام درمان‌های بیشتر با شما صحبت می‌کنند. حتی اگر درمان سرطان ممکن نباشد، اما درمان می‌تواند در موارد زیر مفید واقع شود:
- تحت کنترل گرفتن سرطان برای مدتی کوتاه
- کمک به کنترل علائم
علائم عود تومور مغزی
تومور مغزی معمولاً خود را از طریق یک سری علائم نشان می‌دهد که در صورت عدم درمان به طور قابل توجهی بدتر می‌شود. با این حال، تومورهای مغزی نیز وجود دارند که برای مدت بسیار طولانی هیچ علامتی در بیمار ایجاد نمی‌کنند. اولین نشانه‌های تومور خوش خیم یا بدخیم مغز می‌تواند به شرح زیر باشد:
- سردرد
- تشنج (صرع)
- حالت تهوع و استفراغ بدون بیماری گوارشی
- اختلالات بینایی
- علائم فلج و مشکلات هماهنگی
- اختلالات گفتاری
- اختلالات هورمونی
- از دست دادن حافظه و قدرت مغز
- تغییرات شخصیتی
علائم تومور مغزی در هر دو تومور بدخیم و خوش خیم رخ می‌دهد. و همچنین می‌تواند نشان دهنده عود پس از درمان تومور باشد.
عوارض دیررس ناشی از پرتودرمانی عود تومور مغزی
ایجاد عوارض دیررس بعد از پرتودرمانی مغز شایع است. این علائم معمولا از چند هفته الی ۳ ماه پس از پایان درمان شروع می‌شوند. عوارض آن شامل مواردی از مجموعه علائم زیر می‌شود.
- از دست دادن اشتها
- خواب آلودگی
- کاهش سطح انرژی
- بدتر شدن علائم قدیمی بیمار
معمولا برای کاهش این علائم به شما استروئید می‌دهند.
عفونت، فشار خون بالا و از دست دادن مایعات بدن
عفونت، فشار خون بالا و دهیدراسیون می‌توانند فشار درون مغز (فشار درون‌جمجمه‌ای) را افزایش دهند. افزایش فشار درون جمجمه‌ای می‌تواند باعث سردرد، حالت تهوع و استفراغ شود. سعی کنید برای ممانعت از کم‌آبی بدن (دهیدراسیون) مقدار زیادی مایعات بنوشید. اگر فکر می‌کنید دچار عفونت یا فشار خون بالا شده‌اید به پزشک خود اطلاع دهید. آنها می‌توانند شما را تحت درمان قرار دهند. اگر نگران این علائم هستید با پزشک یا پرستار صحبت کنید. آنها می‌توانند شما را تحت درمان قرار دهند یا اینکه از شما می‌خواهند برای بررسی بازگشت یا رشد مجدد تومور یک سری آزمایش‌ها انجام دهید.
تصمیم گیری در خصوص درمان عود تومور مغزی
تیمی از پزشکان و سایر متخصصان در خصوص بهترین درمان برای شما گفتگو می‌کنند. به این تیم، «تیم چندرشته‌ای» (MDT) گفته می‌شود.
نوع درمان دریافتی شما به موارد زیر بستگی دارد:
- نوع تومور مغزی
- محل تومور
- درمانی که پیش از این دریافت کرده‌اید
- سلامت عمومی شما
درمان عود تومور مغزی
درمان تومورهای مغزی که بازمی‌گردند ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- جراحی
- پرتودرمانی
- شیمی درمانی
- یک سری داروها برای کنترل علائم
- کارآزمایی‌های بالینی
جراحی عود تومور مغزی
ممکن است دوباره تحت جراحی قرار بگیرید تا هر چقدر از تومور را که ممکن باشد بردارند. اما جراحی برای همه کسانی که درگیر بارگشت تومور هستند مفید نیست. مثلا در شرایط زیر جراحی مجدد بیمار کار درستی نیست:
- اگر چندین تومور جدید وجود داشته باشد
- تومور به سرعت در حال رشد باشد یا احتمال بازگشت سریع آن بعد از جراحی وجود داشته باشد
انواع مختلفی از جراحی را می‌توان روی شما انجام داد. «کرانیوتومی» متداول‌ترین نوع جراحی برای تومور مغزی است.
پرتودرمانی عود تومور مغزی
پرتودرمانی از اشعه ایکس پرانرژی برای از بین بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌کند. در شرایط زیر می‌توان بیمار را تحت پرتودرمانی قرار داد:
- اگر بیمار قبلا تحت پرتودرمانی مغز قرار نگرفته باشد، یا مدت‌ها پیش پرتودرمانی انجام داده باشد
- تومور در محل دیگری از مغز ایجاد شده باشد
معمولا تحت نوعی پرتودرمانی به نام پرتودرمانی خارجی قرار می‌گیرید. در پرتودرمانی خارجی، تابش خروجی از دستگاه، سرطان را هدف گرفته و سلول‌های سرطانی را از بین می‌برد. ممکن است قادر به دریافت پرتودرمانی استریوتاکتیک نیز باشید. این روش اشعه را با دقت بالایی به تومور می‌تاباند. احتمال استفاده از این روش برای تومورهای کوچک بالاتر است.
شیمی درمانی عود تومور مغزی
شیمی درمانی از داروهای سایتوتوکسیک برای از بین بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌کند. این داروها از طریق جریان خون در سراسر بدن گردش می‌کنند. استفاده از این روش برای تومورهایی که عود می‌کنند بسیار شایع است.
داروهای شیمی درمانی متداول عبارتند از:
- تموزولوماید (تموزولامید یا تمودال)
- کارموستین (BCNU)
- ترکیبی از داروها به نام PCV
مصرف داروهایی برای کنترل علائم عود تومور مغزی
ممکن است یک سری داروها برای بهبود علائم ناشی از تومور مغزی به شما بدهند. این داروها عبارتند از:
- داروهای ضد صرع برای کنترل تشنج
- استروئیدهایی که تورم درون مغز را کاهش می‌دهند
- مسکن
این درمان‌ها اندازه تومور را کاهش نمی‌دهند ولی می‌توانند به بهتر شدن حال شما کمک کنند.
كارآزمایی‌های بالینی عود تومور مغزی
محققین به دنبال بهبود روش‌های درمانی در افراد مبتلا به تومورهای مغزی هستند. اگر به شرکت در کارآزمایی بالینی علاقمند هستید، آن را با پزشک خود مطرح کنید. آنها بررسی‌های لازم را انجام می‌دهند تا ببینند آیا کار آزمایی مناسبی برای شما وجود دارد یا خیر.
کلام آخر
در صورت بازگشت یا عود تومور مغزی شما با انکولوژیست خود ملاقات خواهید کرد تا در مورد نتایج MRI یا علائم جدید و نوع درمان مناسب با شرایط شما صحبت کند. گاهی اوقات جراحی دیگری توصیه می‌شود. جراحی می‌تواند به تعیین اینکه آیا علائم یا تغییرات جدید در معاینه شما به عوارض جانبی پرتو (به نام نکروز پرتویی) مرتبط است یا اینکه خود بیماری بازگشته است، کمک کند.
جراحی همچنین می‌تواند به کاهش مقدار تومور در مغز شما کمک کند به این عمل کاهش یا برداشتن می‌گویند. این می‌تواند در تسکین علائم عصبی مانند سردرد مفید باشد. پرتودهی مجدد به ندرت مورد توجه قرار می‌گیرد، اما اگر کاندیدای این درمان هستید، آن را با انکولوژیست پرتودرمانی خود در میان بگذارید.
انکولوژیست شما همچنین می‌تواند انواع دیگر شیمی درمانی خوراکی را با شما در میان بگذارد. بواسیزوماب یک درمان داخل وریدی است که می‌تواند مورد توجه قرار گیرد. این درمان بر عروق خونی تغذیه کننده تومور تأثیر می‌گذارد و همچنین ممکن است تورم مغز را کاهش دهد.
