تومور پینه آل (غده صنوبری) از جمله تومورهای مغزی نادر هستند. این تومورها از غده پینه آل یا بافت‌های اطراف آن شروع می‌شوند.
«غده پینه آل» در میانه مغز، درست پشت «ساقه مغز» قرار دارد. این غده هورمون ملاتونین را تولید می‌کند که کنترل خواب را بر عهده دارد.
تومورهایی که در این ناحیه مغز قرار دارند میتوانند کانالهای مربوط به «مایع مغزی-نخاعی» را مسدود کنند. مایع مغزی-نخاعی (CSF) یک مایع شفاف است که اطراف مغز و نخاع قرار دارد و از آنها محافظت می‌کند.
انسداد مایع مغزی-نخاعی می‌تواند موجب تجمع مایعات در یک ناحیه از مغز شود. این انسداد می‌تواند منجر به افزایش فشار (هیدروسفالی) شود. علائم افزایش فشار عبارتند از: سردرد و حالت تهوع.
انواع تومور پینه آل
تومورهای مختلفی میتوانند از ناحیه پینه آل شروع شوند. ۲ نوع اصلی این تومورها عبارتند از:
- تومورهای سلول زایا (ژِرم سِل)
- تومورهایی که از غده پینه آل شروع می‌شوند (تومورهای غده پینه آل)
این تومورها میتوانند در سلولهای پشتیبانیکننده (سلولهای گلیال) موجود درون غده پینه آل یا اطراف آن نیز شروع شوند. این تومورها «گلیوم» نام دارند.
شایع‌ترین نوع تومور پینه آل نوعی «تومور سلول زایا» است که به آن «ژِرمینوم» گفته می‌شود.
توموررهای سلولهای زایا (ژرم سل)
این تومورها از سلول‌هایی که از رشد اولیه بدن در رحم باقی مانده‌اند شروع به رشد می‌کنند. این سلول‌ها به طور معمول بی‌ضرر هستند، اما برخی از آنها میتوانند به صورت غیر قابل کنترلی شروع به رشد کنند.
سلولهای زایا در جنین به سیستم تولید مثلی نمو می‌یابند. بنابراین «تومورهای سلولهای زایا» را «تومورهای رویانی» نیز می‌گویند.
بیشتر «تومورهای سلولهای زایا» در خارج از مغز (در قفسه سینه یا شکم) شروع به رشد می‌کنند. البته این تومورها میتوانند از حوالی محل غده پینه آل نیز شروع شوند. «تومور سلولهای زایا» عمدتا در افراد جوان بروز می‌کند. متوسط سن تشخیص این تومورها بین ۱۰ الی ۱۲ سالگی است.
تومورهای غده پینه آل انواع مختلفی دارند. این تومورها میتوانند درجه پایین (رشد کند) یا درجه بالا (رشد سریع) باشند. ۴ نوع اصلی تومورهای غده پینه آل عبارتند از:
- پینئوسیتوم (pineocytoma) (درجه 1)
- تومور پارانشیم پینه آل با تمایز متوسط (درجه ۲ یا درجه ۳)
- تومور پاپیلاری ناحیه پینه آل (درجه ۲ یا درجه ۳)
- پینئوبلاستوم (pineoblastoma) (درجه ۴)
میزان شیوع تومور پینه آل
تومورهای ناحیه پینه آل نادر هستند. کمتر از ۱ مورد از هر ۱۰۰ مورد تومور مغزی (کمتر از ۱ درصد) در ناحیه پینه آل شروع می‌شوند. آنها در کودکان و جوانان بیشتر از بزرگسالان هستند.
آزمایش‌های تشخیص تومور پینه آل
برای تشخیص تومور غده پینه آل یک سری آزمایش‌ها باید انجام شوند. پزشک اندازه و محل تومور را بررسی می‌کند، این کار به پزشک کمک می‌کند تا برای درمان بیمار برنامه‌ریزی کند. آزمایشهایی که ممکن است روی بیمار انجام شوند عبارتند از:
- MRI یا سی تی اسکن
- بیوپسی (نمونه برداری) تومور
- نمونه‌گیری از مایع اطراف مغز و نخاع (کشیدن مایع مغزی نخاعی یا LP)
- آزمایش خون
برخی از تومورهای سلولهای زایا موادی ایجاد می‌کنند که در خون نمایان می‌شود. به این مواد «تومور مارکر» (نشانگر تومور) گفته می‌شود. اگر حدس پزشک بر این باشد که کودک مبتلا به تومور سلول زایا است، آزمایش خون انجام می‌دهد و به دنبال موارد زیر در خون می‌گردد:
- آلفا فتوپروتئین (AFP)
- کوریوگنادوتروپین انسانی (HCG اچ سی جی)
درمان تومور پینه آل
درمان این تومورها وابسته به نوع تومور است.
درمان تومورهای سلولهای زایا
برای درمان تومورهای سلولهای زایا معمولا پرتو درمانی یا ترکیبی از شیمی‌درمانی تومور مغزی و پرتو درمانی به بیمار داده می‌شود. این درمان، تنها درمان لازم برای برخی بیماران است. ممکن است دیگر بیماران برای برداشتن هرگونه باقیمانده تومور تحت جراحی قرار گیرند.
اگر «تومور سلول زایا» عود کند، احتمالا بیمار باز هم تحت شیمی‌درمانی و پرتو درمانی قرار گیرد.
درمان تومورهای غده پینه آل
درمان به نوع و درجه تومور غده پینه آل بیمار بستگی دارد. برای «پینئوسیتوم»، معمولا به منظور برداشتن تومور بیمار تحت جراحی قرار می‌گیرد. بعد از جراحی نیز ممکن است پزشک پرتودرمانی را برای بیمار تجویز کند. پرتودرمانی به منظور پیشگیری از عود تومور صورت می‌گیرد. برای تومورهای درجه بالا، مانند «پینئوبلاستوم» نیز ممکن است جراحی، پرتودرمانی و شیمی‌درمانی انجام شود.
جراحی برای تخلیه مایعاتی که روی مغز تجمع یافته‌اند (هیدروسفالی)
تومورهای غده پینه‌آل میتوانند موجب تجمع مایع مغزی-نخاعی در ناحیه‌ای از مغز شوند. تجمع مایعات موجب افزایش فشار وارده به مغز می‌شود و می‌تواند خطرناک باشد. این پدیده «هیدروسفالی» نام دارد.
اگر بیمار دچار «هیدروسفالی» شود، ممکن است برای جایگذاری «شانت» تحت جراحی قرار گیرد. شانت یک لوله باریک است که در مغز جایگذاری می‌شود تا مایعات را به ناحیه‌ای دیگر از بدن تخلیه کند.
پیگیری (فالو آپ) تومور پینه آل
بیمار بعد از پایان درمان نیز مرتبا با پزشک یا پرستار خود ملاقات می‌کند. پزشک در هر قرار ملاقات بیمار را معاینه می‌کند. پزشک درباره حال و احوال بیمار از او سوال می‌پرسد، و سوالاتی از این قبیل نیز از بیمار می‌پرسد: آیا علائم یا عوارض جانبی داشته‌اید؟ و آیا نگران چیزی هستید؟ همچنین ممکن است در برخی از این ملاقاتها اسکن MRI انجام شود.
فاصله بین چکاپ‌های بیمار به شرایط فردی او بستگی دارد.
کنار آمدن با تومور پینه آل
کنار آمدن با تشخیص تومور مغزی هم در عمل و هم از نظر عاطفی بسیار دشوار است. به ویژه اگر فرد به یک تومور نادر مبتلا شود شرایط سخت‌تر می‌شود. کسب اطلاعات کافی درمورد نوع تومور، و روش درمان آن می‌تواند روند کنار آمدن با تومور را آسان‌تر کند.
