لتروزول، دارویی هورمونی است که برای سرطان پستان و بعضی سرطان‌های دیگر استفاده می‌شود. نام تجاری شرکت اصلی آن، فمارا (Femara) است.
لتروزول چیست؟
لتروزول درمانی برای سرطان پستان در خانم‌هایی است که یائسه شده‌اند. لتروزول، نوعی داروی هورمون درمانی است. به صورت قرص است و روزی یک بار مصرف می‌شود.
ممکن است در شرایط زیر برای شما لتروزول تجویز شود:
- بعد از سایر درمان‌های سرطان پستان، برای کاهش احتمال عود
- پیش از جراحی برای کاهش اندازه تومور
- به عنوان درمان سرطان پیشرفته (متاستاتیک)
مدت مصرف این دارو، در برنامه‌های درمانی مختلف، متفاوت است:
- بین ۴ تا ۸ ماه پپش از جراحی
- ۵ سال بعد از درمان‌های دیگر برای کاهش عود (بسته به مصرف سایر داروها و شرایط بیماری، ممکن است مصرف آن ۲ تا ۳ سال، یا ۱۰ سال باشد)
- تا زمانی که تاثیرگذار است در سرطان پیشرفته (متاستاتیک)
همچنین ممکن است در موارد نادرتر برای موارد زیر نیز تجویز شود:
- درمان هورمونی سرطان رحم (آندومتر)
- درمان هورمونی سرطان تخمدان
- تحریک تخمک گذاری در مبتلایان به سندرم پلی کیستیک
لتروزول چگونه عمل می‌کند؟
لتروزول سطح هورمون جنسی زنانه (استروژن) را کاهش می‌دهد. استروژن محرک رشد بعضی از سرطان‌های پستان است. به این سرطان‌های پستان، «هورمون مثبت» یا «حساس به هورمون» می‌گوییم. لتروزول می‌تواند رشد این سرطان‌ها را متوقف یا آهسته کند.
لتروزول، صرفا در خانم‌هایی موثر است که یائسه شده باشند. این یائسگی می‌تواند طبیعی یا در نتیجه درمان دارویی، جراحی یا پرتو درمانی باشد.
بعد از یائسگی، تخمدان‌های خانم‌ها استروژن تولید نمی‌کنند. اما همچنان مقدار کمی استروژن توسط آنزیمی به نام «آروماتاز» ساخته می‌شود. این هورمون هورمون‌های جنسی دیگری به نام آندروژن (هورمون مردانه) را به استروژن تبدیل می‌کند. این تبدیل، عمدتا در بافت چربی، عضلات و پوست اتفاق می‌افتد. لتروزول عضو دسته‌ای از داروهای به نام «مهارکننده های آروماتاز» است. این داروها آروماتاز را مهار می‌کنند تا نتواند آندروژن را به استروژن تبدیل کند.
مصرف لتروزول چگونه است؟
لتروزول به صورت قرص و روزانه یک بار مصرف می‌شود. بهتر است که قرص‌ها هر روز سر ساعت مشخصی مصرف شوند. شما می‌توانید آن‌ها را با یا بدون غذا مصرف کنید.
مصرف قرص ها
شما باید قرص‌ها را بر اساس دستور پزشک خود مصرف کنید. از مصرف کمتر یا بیشتر از حد تجویز شده خودداری کنید.
دوز معمول تجویزی، یک قرص ۲.۵ میلی‌گرمی، یک بار در روز است.
اگر فراموش کردید یک نوبت را مصرف کنید:
- اگر نزدیک نوبت دوز بعدی است (مثلا ۲ تا ۳ ساعت مانده به نوبت بعدی)، نوبت فراموش‌شده را مصرف نکنید، و نوبت بعدی را سر وقت استفاده کنید.
- در غیر این صورت، به محض به یادآوردن، آن نوبت را مصرف کنید. دوز بعدی را در زمان معمول استفاده کنید. دوز دوبرابر نخورید.
آزمایش‌ها
ممکن است پیش از شروع درمان و حین درمان نیاز به آزمایش‌هایی داشته باشید. پزشک شما سلامت کلی شما، سطح گلبول‌های خونی و مواد دیگر موجود در خون را چک خواهد کرد.
معمولا آزمایش‌های زیر درخواست خواهد شد: کلسترول، آنزیم‌های کبدی، تست تراکم استخوان و تست حاملگی (در خانم‌های پیش از یائسگی)
عوارض لتروزول
تمام عوارض لتروزول را در اینجا نیاورده‌ایم، هرچند اکثر آن‌ها لیست شده‌اند. ممکن است بعضی از این عوارض برای شما رخ دهد، ولی اکثر آن‌ها اتفاق نخواهند افتاد.
دفعات و شدت عوارض از فردی به فرد دیگر متفاوت است. همچنین بستگی به سایر درمان‌های شما دارد.
چه زمانی با تیم درمان خود تماس بگیرید
پزشک یا پرستار شما، بعضی از عوارض را به شما خواهد گفت. آن‌ها در فواصل زمانی نزدیک شما را بررسی خواهند کرد و وضعیت سلامتی شما را در ویزیت‌ها خواهند دید. در شرایط زیر با مرکز درمانی یا پزشک خود تماس بگیرید:
- عوارض شدیدی را تجربه می‌کنید.
- عوارض شما بهتر نمی‌شوند.
- عوارض شما در حال بدتر شدن هستند.
درمان زودهنگام می‌تواند از پیشرفت عوارض جلوگیری کند.
عوارض شایع لتروزول
این عوارض در بیش از ۱۰ درصد بیماران رخ می‌دهند. یعنی از هر ۱۰۰ نفر، بیش از ۱۰ نفر آن‌ها این عوارض را تجربه می‌کند. ممکن است شما یکی یا تعداد بیشتری از آن‌ها را داشته باشید.
افزایش سطح کلسترول
ممکن است سطح کلسترول شما افزایش یابد. این افزایش معمولا مختصر است و شما به طور منظم آزمایش می‌شوید تا سطح آن بررسی شود.
گر گرفتگی
راههایی برای کنار آمدن با گر گرفتگی وجود دارد. اگر کنار آمدن با گر گرفتگی برای شما سخت است با پزشک خود صحبت کنید. ممکن است برای شما داروهایی تجویز کنند.
افزایش تعریق
ممکن است بیش از معمول عرق کنید، مخصوصا در زیر بغل و دست‌ها و پاها. به پزشک یا پرستار خود بگویید، شاید آن‌ها بتوانند کمک کنند.
درد مفصل و عضله
ممکن است دردی در عضلات و مفاصل خود احساس کنید. با پزشک یا پرستار خود درباره مسکن‌هایی که می‌توانند این عارضه را کم کنند صحبت کنید.
خستگی
ممکن است احساس خستگی بیش از حد کنید، انگار که اصلا انرژی ندارید.
موارد مختلفی می‌توانند به شما کمک کنند خستگی خود را کم کرده و با آن کنار بیایید، مثلا ورزش کردن. نشان داده شده است که ورزش‌های سبک می‌توانند انرژی شما را بیشتر کنند. مهم است که بین ورزش و استراحت تعادل برقرار کنید.
عوارض گهگاهی لتروزول
این عوارض در حدود ۱ تا ۱۰ درصد موارد اتفاق می‌افتند. یعنی از هر ۱۰۰ نفر، ۱ تا ۱۰ نفر دچار این عوارض می‌شوند. ممکن است شما نیز یکی یا تعداد بیشتری از آن‌ها را تجربه کنید:
- تغییر در اشتها: افزایش یا کاهش اشتها
- افسردگی
- سردرد
- احساس گیجی و سبکی سر
- تپش قلب
- افزایش فشار خون
- حالت تهوع یا استفراغ
- سوء هاضمه
- یبوست یا اسهال
- درد شکم
- ریزش مو
- بثورات (ضایعات) پوستی
- پوست خشک
- مشکلات استخوانی، مانند ضعف استخوان، درد یا شکستگی
- آرتریت
- خونریزی از واژن (ناحیه تناسلی زنانه)
- تورم دست‌ها، پاها (شامل بازوها و ران‌ها)
- درد قفسه سینه
- افزایش وزن
عوارض نادر لتروزول
این عوارض در کمتر از یک درصد موارد رخ می‌دهد (یعنی از هر ۱۰۰ نفر، ممکن است یک نفر نیز به این عوارض دچار نشود). شما نیز ممکن است یکی یا تعداد بیشتری از آن‌ها را تجربه کنید:
- عفونت ادراری
- درد در محل سرطان
- کاهش گلبول‌های سفید
- اضطراب، استرس و تحریک‌پذیری
- ناتوانی در به خواب رفتن
- ناتوانی در به یاد آوردن
- آسیب به اعصاب که منجر به گزگز و بی‌حسی می‌شود.
- از دست دادن حس لامسه
- از دست دادن حس چشایی
- سکته مغزی
- مشکلات چشمی مانند تاری دید، آب مروارید و خراش
- مشکلات قلبی مانند افزایش ضربان قلب، درد قلبی یا حمله قلبی
- لخته خون، از جمله لخته ورید عمقی (DVT)
- تنگی نفس و سرفه
- خشکی دهان و التهاب مخاط دهان
- تغییر در عملکرد کبد
- تکرر ادرار (نیاز به دفع ادرار کم‌حجم در دفعات زیاد)
- ترشح واژن
- خشکی واژن
- درد پستان
- تورم سراسری
- اححساس تشنگی
- تب
- کاهش وزن
سایر نکات لتروزول
سایر داروها، غذاها و نوشیدنی‌ها
لتروزول ممکن است با بعضی غذاها و داروها تداخل داشته باشد. پیش از شروع درمان با پزشک خود در مورد سایر داروهایی که مصرف می‌کنید صحبت کنید.
به عنوان مثال، لتروزول سطح خونی متادون و لوومتادون را افزایش می‌دهد. مصرف همزمان تاموکسیفن و لتروزول توصیه نمی‌شود.
قابلیت باروری، حاملگی و شیردهی
شما باید تنها زمانی این دارو را مصرف کنید که کاملا یائسه شده باشید. به علت روش عملکرد آن، احتمال بسیار کمی وجود دارد که شما حامله شوید.
این دارو ممکن است به جنین در حال تکوین آسیب برساند. مهم است که حین مصرف این دارو و تا چند ماه بعد از آن باردار نشوید. بنابراین، حتی اگر یائسه شده‌اید، با پزشک خود در مورد موثرترین ضدبارداری صحبت کنید.
نباید حین درمان به فرزندتان شیر بدهید، چرا که این دارو می‌تواند در شیر وارد شود.
درمان سایر بیماری‌ها
اگر قرار است برای بیماری دیگری (مثل مشکلات دندانی) نیز درمان شوید، به پزشک، داروساز و دندانپزشک خود بگویید که در حال دریافت این درمان هستید.
کارهای نیازمند هوشیاری بالا
همانطور که گفته شد، این دارو ممکن است موجب سبکی سر، خستگی و خواب‌آلودگی شود. حتما پیش از انجام کارهایی که نیازمند سطح هوشیاری بالا هستند، حواستان به این عارضه باشد.
