گرید تومور مغزی به پزشکان در درک نحوه رفتار تومور کمک می­‌کند. به گرید (grade) در فارسی، «درجه» گفته می‌شود.  تومور‌های مغزی بر اساس سرعت رشدشان به گریدبندی تقسیم می‌شوند. در اصل سه گروه وجود دارد که به آن‌ها گرید یک تا سه می‌گویند، مگر در موراد خاص که گرید چهار نیز اضافه می‌شود.

درجه‌بندی روشی برای تقسیم سلول‌های تومور به گروه‌ها بر اساس ظاهر سلول‌ها است. برای تعیین درجه، یک پزشک متخصص به نام پاتولوژیست نمونه‌ای از سلول‌های تومور مغزی را زیر میکروسکوپ بررسی می‌کند.

گرید تومور مغزی به چه معناست؟

«درجه‌بندی» یا «گریدینگ» روشی برای گروه‌­بندی سلول­های توموری بر اساس شکل ظاهری آنها است. گرید، سرعت احتمالی رشد تومورها را نشان می‌دهد. تومورهای مغزی به ۴ درجه (یک تا چهار) تقسیم می‌شوند. پزشک پاتولوژیست (آسیب­‌شناس) نمونه‌­ای از سلول­های تومورهای مغزی را زیر میکروسکوپ بررسی می­‌کند تا «گرید» تومور را بفهمد.

هرچه سلول‌ها طبیعی­‌تر به نظر برسند، درجه آنها نیز کمتر است. و هرچه سلول­‌ها غیر‌طبیعی­‌تر به نظر برسند، درجه آنها نیز بالاتر است.

تومورهای گرید ۱ و ۲ تومورهای «گرید پایین» هستند. تومورهای گرید ۳ و ۴ تومورهای «گرید بالا» هستند. همچنین ممکن است که نتوان از این تجزیه و تحلیل نمره‌ای تعیین کرد. در این صورت با یک تومور با درجه نامشخص مواجه خواهیم شد.

تومور مغزی گرید ۱

این سلول­‌ها بسیار شبیه به سلول‌­های طبیعی هستند. سرعت رشد آنها معمولا کند است و احتمال پخش شدن آنها نیز کمتر است. معمولا جراحی تنها درمانی است که برای تومور مغزی درجه ۱ نیاز است.

تومور مغزی گرید ۲

شباهت این سلول‌­ها به سلول‌­های طبیعی کمتر است. سرعت رشد آنها معمولا کند است، اما می‌توانند به درون بافت­‌های مغزی مجاور نیز رشد کنند.

احتمال برگشت (عود) تومورهای گرید ۲ بیشتر است (نسبت به گرید ۱). تومورهای درجه ۲ به احتمال زیاد بعد از جراحی برمی­‌گردند و برخی از آنها نیز ممکن است تبدیل به تومور بدخیم شوند.

تومور مغزی گرید ۳

سلول­ها غیر طبیعی‌­تر از سلول­های درجه ۱ و درجه ۲ به نظر می­‌رسند. این سلول­ها می‌­توانند به سایر قسمت­های مغز و نخاع پخش شوند. به احتمال زیاد بعد از جراحی به پرتودرمانی و شیمی­‌درمانی نیز احتیاج است.

تومور مغزی گرید ۴

سلول‌ها بسیار غیر­طبیعی به نظر می‌­رسند. سرعت رشد این تومورها نسبت به سایر تومورها بیشتر است. این تومورها اغلب پس از درمان بازمی­‌گردند و می‌­توانند به سایر قسمت­های مغز و گاهی نخاع پخش شوند. معمولا بیمار باید تحت پرتودرمانی و شیمی­‌درمانی قرار گیرد.

تومورهای GBM (گلیوبلاستوم مولتی فرم) و مدولوبلاستوم همیشه گرید ۴ هستند.

تفاوت گرید تومور مغزی با مرحله تومور مغزی

هنگامی که سرطان تشخیص داده می‌شود، ویژگی‌های تومور با سه شاخص همراه است:

نوع، درجه و مرحله.

درجه و مرحله دو مفهومی هستند که تمایل به اشتباه گرفتن دارند اما متفاوت و مکمل هم هستند. نحوه تمایز آن‌ها را توضیح خواهیم داد. در واقع :

1. درجه به بدخیمی ذاتی اشاره دارد.
2. مرحله به شدت گسترش در ارگانیسم اشاره دارد.

و هر دو به یک اندازه مهم هستند. در اینجا ما بر روی درجه تمرکز می‌کنیم که به ما می‌گوید احتمال رشد آن تومور چقدر سریع است (بدخیمی ذاتی) و به زودی در مورد مرحله‌بندی صحبت خواهیم کرد که به اندازه یا وسعت تومور اصلی (تومور اولیه) اشاره دارد. اگر گسترش یافته باشد.

 به طور معمول، تومور‌ها بر اساس سرعت رشد سلول‌های سرطانی و حمله به سایر اندام‌ها به خوش خیم و بدخیم تقسیم می‌شوند. با این حال،گرید تومور مغزی به تنهایی کافی نیست، زیرا حتی تومور‌های خوش خیم می‌توانند برخی از عملکرد‌ها، حتی عملکرد‌های حیاتی را به خطر بیندازند. علاوه بر این، اکثر تومور‌های مغزی هرگز به سایر اندام‌ها حمله نمی‌کنند و محدود به سیستم عصبی مرکزی می‌مانند.

چرا گرید تومور مغزی مهم است؟

زیرا می‌تواند یکی از عوامل تعیین‌کننده پاسخ به درمان  و روند بهبودی باشد. در تومور‌های تمایز یافته و تومور‌های تمایز نیافته، در صورت مشکوک شدن به ضایعه بدخیم، نمونه‌ای از آن بافت گرفته شده و آنالیز می‌شود ( بیوپسی). از این بررسی، از جمله نتایج دیگر نوع تومور و درجه بدخیمی است.

گرید تومور مغزی: خوش‌­خیم یا بدخیم

پزشکان ممکن است برای توصیف برخی از تومورهای «گرید پایین» از عبارت «خوش­‌خیم» و برای توصیف برخی از تومورهای «گرید بالا» از عبارت «بدخیم» استفاده کنند.

این سیستم «درجه‌­بندی» یا «گریدینگ» به طور کلی برای دسته­‌بندی اکثر تومورها به خوبی عمل می­‌کند. اما گرید برخی از تومورهای مغزی کاملا مشخص نیست. به عنوان مثال، یک تومور خوش­‌خیم که به کندی رشد می‌­کند می‌تواند یک سری علائم جدی ایجاد کند و اگر در قسمت خاصی از مغز قرار داشته باشد می­‌تواند کشنده باشد. یا مثلا برخی از «آستروسیتوم‌­های» درجه پایین می­‌توانند با گذشت زمان به تومورهای بدخیم تبدیل شوند.

گاهی برای درمان تومورهای خوش‌خیم از پرتو درمانی و شیمی­‌درمانی استفاده می‌شود. این کار به کنترل تومور کمک می­‌کند و احتمال بازگشت تومور را کاهش می­‌دهد.

از پزشکتان بخواهید برایتان توضیح دهد که معنی «گرید» در بیماری شما چیست.

در مورد آستروسیتوم و سایر انواع تومورهای مغزی بیشتر بدانید.

تبدیل شدن تومور خوش‌­خیم به بدخیم

ممکن است برخی از تومورهای «درجه پایین» به تومور بدخیم تبدیل شوند. به این پدیده «تبدیل به بدخیمی» یا «پیشرفت به بدخیمی» گفته می‌­شود.

برای مثال، یک تومور گرید ۲ می­‌تواند به یک تومور گرید ۳ پیشرفت کند یا یک تومور گرید ۳ می­‌تواند به تومور گرید ۴ تبدیل شود.

گرید تومور مغزی چگونه در روند درمان تأثیر می‌گذارد؟

پزشکان از درجه و سایر عوامل مانند نوع تومور، مرحله (وسعت) سرطان و سن و وضعیت عمومی بیمار برای تعیین سیر احتمالی بیماری و امکان کنترل استفاده می‌کنند. و عود.
به طور کلی، گرید تومور مغزی پایین‌تر نشان دهنده پیش آگهی بهتر است. گرید تومور مغزی درجه بالاتر ممکن است سریعتر رشد کرده و گسترش یابد و ممکن است نیاز به درمان فوری یا تهاجمی‌تری داشته باشد.
اهمیت درجه تومور در برنامه‌ریزی درمان و تعیین پیش آگهی بیمار در همه موارد بسیار مهم است. اگرچه برای انواع خاصی از سرطان مانند سارکوم بافت نرم، تومور اولیه مغزی بیشتر است. بیماران باید با پزشک خود صحبت کنند تا در مورد درجه تومور و ارتباط آن با درمان و پیش آگهی بیشتر بدانند.

تومور مغزی چه مدت رشد می‌کند؟

سرعت رشد تومور در ناحیه مغز به ساختار بافتی، محل، مرحله فرآیند پاتولوژیک و ویژگی‌های فردی ارگانیسم بستگی دارد.  به طور متوسط، این رقم ۱-۳ سال است. نه تنها پیش آگهی بقا، بلکه هزینه درمان سرطان مغز نیز به مرحله‌ای که انکولوژی در آن تشخیص داده شده است، بستگی دارد

انجام آزمایش‌­های دیگر روی سلول­‌ها

پزشکان با استفاده از روش­های جدید می‌­توانند ژن­‌ها و پروتئین­‌های درون برخی از انواع سلول­های تومورهای مغزی را مورد بررسی قرار دهند. به این تکنیک‌ها، مطالعات «بیومارکر» یا مطالعات «مولکولی» گفته می‌شود. بیومارکر از دو بخش «بیو» به معنای «زیست» و «مارکر» به معنای «نشانگر» تشکیل شده و در مجموع به معنی «نشانگر زیستی» است.

نتایج مطالعه روی بیومارکرها به پزشکان کمک می­‌کند تا بهترین روش را برای درمان برخی از انواع تومورهای مغزی اتخاذ کنند.

آزمایش­‌های بیومارکرها مختلفی وجود دارد. مثلا برای نوعی تومور مغزی به نام «گلیوم» می‌­توان یک سری آزمایش­‌ها برای بررسی پروتئین­‌های زیر انجام داد:

• IDH
• 1p/19q
• MGMT

نتایج مطالعه روی بیومارکرها به پزشکان کمک می­‌کند تا بهترین روش را برای درمان شما اتخاذ کنند. از پزشک خود بپرسید که با توجه به شرایط کنونی شما آیا این مطالعات مفید هستند یا خیر.

منبع