سرطان تخمدان بیماری است که در آن سلول‌های تخمدان تکثیر می‌شوند و به طور غیر طبیعی رشد می‌کنند. تخمدان‌ها اندام‌های تناسلی زنانه به اندازه بادام هستند که تخمک و همچنین هورمون‌های زنانه استروژن و پروژسترون را تولید می‌کنند. زنان معمولاً دو تخمدان در لگن دارند که در هر طرف رحم قرار گرفته‌اند. اگر ژن‌های کنترل کننده رشد سلولی در تخمدان‌ها دیگر به درستی کار نکنند، سلول به طور غیرقابل کنترلی تقسیم می‌شود و امکان دارد تومور ایجاد کند.
انواع مختلف سرطان تخمدان
سرطان تخمدان می‌تواند در انواع مختلفی از سلول‌های تشکیل دهنده تخمدان‌ها ایجاد شود. این شامل:
- سلول‌های اپیتلیال سطحی که سطح خارجی تخمدان‌ها را می‌پوشانند
- سلول‌های زایا که در نهایت تخمک را تشکیل می‌دهند
- سلول‌های استرومایی، که به نگه داشتن تخمدان و آزادسازی استروژن و پروژسترون کمک می‌کنند
90 درصد تومورهای تخمدان در سلول‌های اپیتلیال سطحی ایجاد می‌شوند. سرطان در این سلول‌ها اغلب در انتهای لوله‌های فالوپ که در هر طرف رحم قرار دارند، ایجاد می‌شود. تخمک‌ها از طریق لوله‌های فالوپ به سمت رحم حرکت می‌کنند. سرطان همچنین می‌تواند در صفاق، بافتی که دیواره را به هم پیوند می‌دهد و اندام‌های شکم را می‌پوشاند، ایجاد شود. سرطان تخمدان، لوله فالوپ و صفاق اساساً به همین روش درمان می‌شوند.
چه کسانی در خطر ابتلا به سرطان تخمدان هستند؟
سرطان تخمدان از هر 70 زن 1 نفر را در طول زندگی خود مبتلا می‌کند و دومین نوع شایع سرطان زنان در ایالات متحده است. شایع‌ترین عامل خطر سن است. حدود دو سوم سرطان‌های تخمدان در زنان بین 50 تا 75 سال تشخیص داده می‌شود. تنها 5 درصد از سرطان‌های تخمدان تشخیص داده شده در زنان زیر 30 سال رخ می‌دهد.
آیا سرطان تخمدان یک بیماری ژنتیکی است؟
از هر 10 زنی که سرطان تخمدان در آنها تشخیص داده می‌شود، 1 نفر دارای سابقه خانوادگی قوی سرطان تخمدان یا جهش در ژنی است که خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهد. آزمایش‌های ژنتیکی انجام‌شده توسط کارشناسان می‌تواند به شما کمک کند تعیین کنید که آیا در معرض خطر بیشتر هستید یا خیر، متخصصان می‌توانند در مورد گزینه‌های شما مانند برداشتن پیشگیرانه تخمدان با شما صحبت کنند.
سرطان تخمدان چگونه ایجاد می‌شود؟
علت سرطان تخمدان به خوبی مشخص نشده است، اگرچه مکانیسم‌های مختلفی پیشنهاد شده است. در بسیاری از چرخه‌های تخمک گذاری، اپیتلیوم سطح تخمدان دچار اختلال و ترمیم مکرر می‌شود. سلول‌های اپیتلیال برای تکثیر تحریک می‌شوند که احتمال جهش‌های خود به خودی را افزایش می‌دهد. روش دیگر، پس از تخمک گذاری، این سلول‌ها امکان دارد در بافت همبند اطراف تخمدان به دام بی‌افتند، که می‌تواند منجر به تشکیل کیست‌های اینکلوژن شود. اگر این اتفاق بی‌افتد، سلول‌های اپیتلیال در معرض یک ریزمحیط پیش التهابی منحصر به فرد قرار می‌گیرند که می‌تواند سرعت آسیب DNA را افزایش دهد و در نتیجه بر خطر سرطان تأثیر بگذارد.
بیشتر سرطان‌های تخمدان خود به خود رخ می‌دهند، اگرچه 5 تا 10 درصد موارد به دلیل استعداد ژنتیکی ایجاد می‌شوند.
علائم سرطان تخمدان چیست؟
سرطان تخمدان زمانی که در مراحل اولیه است به ندرت علائم قابل توجهی دارد. با پیشرفت سرطان، علائم شروع به ظاهر شدن می‌کنند، اما امکان دارد فوراً متوجه آنها نشوید، یا امکان دارد به دلیل سایر بیماری‌های رایج سرزنش شوند.
علائم سرطان تخمدان عبارتند از:
- نفخ یا تورم شکم
- درد در شکم یا لگن
- مشکل در غذا خوردن یا احساس سیری سریع
- کمبود اشتها
- احساس نیاز فوری به ادرار کردن
- نیاز به ادرار مکرر
- تغییر در عادات روده (یبوست یا اسهال)
- تغییر در دوره‌های قاعدگی
- خونریزی واژینال بین پریودها
- کمر درد
- افزایش یا کاهش وزن
اگرچه علائم سرطان تخمدان می‌تواند مبهم باشد، به خصوص در مراحل اولیه، آنها معمولاً نسبتا ثابت هستند و نشان دهنده تغییری نسبت به احساس عادی شما هستند. علائم نیز با پیشرفت سرطان بدتر می‌شود. اگر هر روز، بیش از دو تا سه هفته هر یک از این علائم را تجربه می‌کنید، با پزشک خود صحبت کنید و به طور خاص بپرسید که آیا امکان دارد سرطان تخمدان داشته باشید یا خیر. اگر سرطان تخمدان باشد، هر چه زودتر تشخیص داده شود، شانس بیشتری برای درمان موثر خواهید داشت.
سرطان تخمدان چگونه تشخیص داده می‌شود؟
برای بررسی سرطان تخمدان، پزشک شما احتمالاً معاینه لگنی را انجام می‌دهد تا توده‌ها یا تغییرات در داخل و اطراف تخمدان‌ها را احساس کند و اگر نفخ شکم، ناراحتی یا سایر علائم دائمی را تجربه کرده‌اید یا اگر دارید، آزمایش‌های اضافی را تجویز می‌کنند.
آزمایش خون (CA125)
امکان دارد برای یافتن پروتئینی به نام CA125 آزمایش خون بدهید. سطح بسیار بالای CA125 نشان دهنده ابتلا به سرطان تخمدان است. CA125 مختص سرطان تخمدان نیست و می‌تواند در سایر بیماری‌ها از جمله اندومتریوز و بیماری التهابی لگن ایجاد شود، بنابراین افزایش سطح CA125 لزوماً به معنای ابتلا به سرطان نیست. تقریباً نیمی از زنان و افراد مبتلا به سرطان تخمدان در مراحل اولیه، سطح بالایی از CA125 در خون خود دارند. اگر سطح CA125 شما بالا رفته باشد، احتمالاً برای تصویربرداری ارجاع خواهید شد.
اسکن با امواج فراصوت
اسکن اولتراسوند از امواج صوتی با فرکانس بالا برای ایجاد تصویری از تخمدان‌های شما استفاده می‌کند. امکان دارد یک سونوگرافی داخلی (به نام سونوگرافی ترانس واژینال) داشته باشید که در آن پروب سونوگرافی وارد واژن شما می‌شود، و یک سونوگرافی خارجی که در آن پروب لمس می‌شود و روی شکم شما می‌چرخد. تصویر تولید شده می‌تواند اندازه و بافت تخمدان شما را به همراه هر کیست یا سایر ناهنجاری‌های موجود نشان دهد.
تست‌های بیشتر
اگر سرطان تخمدان در شما تشخیص داده شد، آزمایش‌های بیشتری انجام خواهید داد تا ببینید سرطان چقدر بزرگ است و آیا گسترش یافته است.
سایر آزمایشاتی که ممکن است انجام دهید عبارتند از:
سی تی اسکن
سی تی اسکن به پزشکان شما کمک می‌کند تا بهترین نوع درمان را برای شما انتخاب کنند. با این حال، مهم است که به یاد داشته باشید که مرحله سرطان تخمدان شما به تنهایی نمی‌تواند پیش بینی کند که وضعیت شما چگونه پیشرفت می‌کند.
بیوپسی
بیوپسی یک نمونه بافت کوچک. این آزمایش می‌تواند توسط CT یا هدایت اولتراسوند انجام شود. این بیوپسی همچنین امکان دارد برای آزمایش تغییرات در ژن‌های BRCA ارسال شود.
درمان سرطان تخمدان چیست؟
جراحی، درمان اصلی سرطان تخمدان است، صرف نظر از اینکه بیماری زودرس یا پیشرفته باشد. نوع جراحی شما به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله نوع و مرحله سرطان، سلامت عمومی شما، و اینکه آیا قصد دارید در آینده بچه دار شوید. متخصصان توصیه می‌کنند که اکثر زنان به عنوان یک اقدام پیشگیرانه پس از جراحی تحت شیمی درمانی قرار گیرند.