«الیگودندروگلیوم‌ها» نوعی تومور مغزی نادر هستند که از نوعی سلول گلیال به نام «الیگودندروسیت» شروع می‌شوند. شیوع این تومورها در بزرگسالان بیشتر از کودکان است.
علائم تومور الیگودندروگلیوم به محل این تومور در مغز بستگی دارد.اما علائم شایع این تومور عبارت است از سردرد و تشنج. در این بخش به طور کامل با این تومور و نحوه درمان آن آشنا خواهید شد.
الیگودندروگلیوم چیست؟
«الیگودندروگلیوم» از نوعی سلول گلیال به نام «الیگودندروسیت» شروع می‌شود. این سلول‌ها ماده سفید چربی را تولید می‌کنند که عصب‌ها را می‌پوشاند (میلین myelin). میلین سرعت انتقال سیگنال (ایمپالس) در طول عصب را افزایش می‌دهد.
«الیگودندروگلیوم ها» اغلب در لوب پیشانی مخ مشاهده می‌شوند. این تومورها می‌توانند در موارد نادری از نخاع نیز شروع شوند.
«الیگودندروگلیوم‌ها» به ندرت می‌توانند به دیگر نواحی مغز نیز پخش شوند.
انواع الیگودندروگلیوم ها
الیگودندروگلیوم‌ها بر اساس سرعت رشد خود به چند گروه تقسیم می‌شوند. در واقع با این کار «درجه» یا گِرِید تومور را مشخص می‌کنیم. این تومورها ممکن است درجه پایین (رشد کند) یا درجه بالا (رشد سریع) باشند. به تومورهای درجه بالا، الیگودندروگلیوم آناپلاستیک یا درجه ۳ نیز گفته می‌شود.
میزان شیوع
الیگودندروگلیوم‌ها تومورهای نادری هستند. حدود سه مورد از از هر ۱۰۰ مورد تومور مغزی (۳ درصد) از نوع «الیگودندروگلیوم» هستند.
آزمایش‌های تشخیص الیگودندروگلیوم
برای تشخیص مننژیوم یک سری آزمایش‌ها باید انجام شوند. پزشک اندازه و محل تومور را بررسی می‌کند، این کار به پزشک کمک می‌کند تا برای درمان بیمار برنامه‌ریزی کند. آزمایش‌هایی که ممکن است روی بیمار انجام شوند عبارتند از:
- MRI یا سی تی اسکن
- بیوپسی (نمونه برداری)
- آزمایش خون
- معاینه عصبی
درمان تومور الیگودندروگلیوم
نوع درمانی که بیمار دریافت می‌کند به این بستگی دارد که تومور درجه پایین (رشد کند) یا درجه بالا (رشد سریع) باشد. همچنین نوع درمان به محل تومور نیز بستگی دارد. نوع درمان به ایجاد یا عدم ایجاد تغییرات (جهش) در برخی ژن‌ها نیز بستگی دارد.
درمان الیگودندروگلیوم درجه پایین
جراحی
معمولا جراحی اولین درمانی است که روی بیمار انجام می‌شود. نوع دقیق درمانی که بیمار دریافت می‌کند به محل تومور بستگی دارد. یک جراح مغز و اعصاب هر چقدر از تومور را که ممکن باشد برمی‌دارد.
الیگودندروگلیوم‌ها در بافت مغزی اطراف تومور رشد می‌کنند. یعنی مرز مشخصی بین تومور و بافت طبیعی مغز در اطراف تومور وجود ندارد. عدم وجود یک مرز مشخص برداشتن تومور را دشوار می‌کند.
در مورد جراحی تومور مغزی بیشتر بدانید.
پایش فعال
ممکن است پزشک پایش منظم تومور با اسکن MRI را به بیمار توصیه کند. به این عمل «پایش فعال» می‌گویند. اگر سرعت رشد الیگودندروگلیوم در بیمار آهسته باشد، ممکن است بیمار تحت پایش قرار گیرد.
پرتو درمانی
ممکن است بیمار بعد از جراحی تحت پرتو درمانی قرار گیرد. در پرتو درمانی از اشعه ایکس پرانرژی برای نابود کردن سلولهای تومور استفاده می‌شود. اگر شرایط زیر صدق کند، ممکن است بعد از جراحی تحت پرتو درمانی قرار گیرد:
- وجود یک تغییر ژنی به نام «حذف بازوهای کروموزومی 11p و 19q» در بیمار
- بیمار بالای ۴۰ سال سن داشته باشد
- بخشی از تومور پس از جراحی همچنان باقی مانده باشد
در مورد پرتو درمانی تومور مغزی بیشتر بدانید.
شیمی درمانی
ممکن است بیمار قبل یا بعد از پرتو درمانی تحت شیمی‌درمانی قرار گیرد. شیمی‌درمانی از داروهای سایتوتوکسیک (کشنده سلول) برای از بین بردن سلولهای سرطانی استفاده می‌کند. بیمار معمولا ترکیبی از داروهای شیمی‌درمانی به نام PCV دریافت می‌کند. این ترکیب شامل موارد زیر است:
- پروکاربازین
- لوموستین (CCNU)
- وینکریستین
در مورد شیمی درمانی تومور مغزی بیشتر بدانید.
درمان الیگودندروگلیوم درجه بالا
جراحی
جراحی روش درمانی اصلی درمان الیگودندروگلیوم درجه بالا است. یک جراح مغز و اعصاب هر چقدر از تومور را که ممکن باشد برمی‌دارد. این نوع جراحی، «جراحی کاهنده حجم» (debulking) نام دارد.
معمولا امکان برداشتن کل تومور وجود ندارد. بنابراین ممکن است پزشک پرتودرمانی و شیمی‌درمانی پس از جراحی را برای بیمار تجویز کند.
پرتو درمانی
در پرتو درمانی از اشعه ایکس پرانرژی برای نابود کردن سلولهای تومور استفاده می‌شود. اگر حال عمومی بیمار به قدری خوب باشد که بتواند از خودش مراقبت کند، ممکن است بعد از جراحی تحت پرتو درمانی قرار گیرد.
درمان الیگودندروگلیوم عود کرده
در این صورت درمان به این بستگی دارد که بیمار قبلا تحت چه درمان‌هایی قرار گرفته است. ممکن است بیمار ترکیبی از موارد زیر را دریافت کند:
- شیمی‌درمانی با داروهای لوموستین، تموزولوماید یا PCV
- جراحی مجدد
- پرتو درمانی مجدد
پیگیری (فالو آپ)
بیمار بعد از پایان درمان نیز مرتبا با پزشک یا پرستار خود ملاقات می‌کند. پزشک در هر قرار ملاقات بیمار را معاینه می‌کند. پزشک درباره حال و احوال بیمار از او سوال می‌پرسد، و سوالاتی از این قبیل نیز از بیمار می‌پرسد: آیا علائم یا عوارض جانبی داشته‌اید؟ و آیا نگران چیزی هستید؟ همچنین ممکن است در برخی از این ملاقات‌ها اسکن MRI انجام شود.
فاصله بین چکاپ‌های بیمار به شرایط فردی او بستگی دارد.
برای الیگودندروگلیوم درجه پایین، ممکن است بیمار هر ۶ ماه یکبار به مدت دو سال MRI انجام دهد. پس از این دو سال نیز MRI هر سال یکبار انجام می‌شود. برای الیگودندروگلیوم درجه بالا، ممکن است بیمار هر ۳ تا ۶ ماه یکبار به مدت دو سال MRI انجام دهد. بعد از ۲ سال نیز هر ۶ الی سالی یکبار MRI انجام می‌شود.
کنار آمدن با الیگودندروگلیوم
کنار آمدن با تشخیص تومور مغزی هم در عمل و هم از نظر عاطفی بسیار دشوار است. به ویژه اگر فرد به یک تومور گرید بالا مبتلا شود شرایط سخت‌تر می‌شود. کسب اطلاعات کافی در مورد نوع تومور، و روش درمان آن می‌تواند روند کنار آمدن با تومور را آسان‌تر کند.
