اپاندیموم کودکان در سن زیر ۵ سال شایع‌تر است. این تومورها از سلولهای اپاندیمال منشا می‌گیرند. سلولهای اپاندیموم نواحی سرشار از مایع در مغز (بطن‌های مغز) و نخاع را می‌پوشانند. وظیفه آنها ترمیم بافت عصبی آسیب‌دیده است.
اپاندیموم‌ها در کودکان از کجا شروع می‌شوند؟
اپاندیموم در کودکان اغلب در مخچه ایجاد می‌شود. ممکن است این تومورها در مخ یا در موارد خیلی نادر در نخاع نیز ایجاد شوند. این تومورها می‌توانند به مایع اطراف مغز پخش شوند.
عوامل خطر و علل ایجاد کننده اپاندیموم کودکان
نگرانی و پرسش اکثر مردم این است که چه چیزی باعث ابتلای فرزندشان به سرطان شده است. نمی‌دانیم علت ایجاد سرطان‌هایی مانند اپاندیموم در کودکان چیست و چگونه می‌توان از بروز این سرطانها پیشگیری کرد.
می‌دانیم که برخی از سندرم‌های سرطان خانوادگی ارثی می‌توانند خطر ابتلا به اپاندیموم را تا حدودی افزایش دهند.
اپاندیموم‌ها به ندرت با موارد زیر مرتبط هستند:
- پولیپوز آدنوماتوز خانوادگی (FAP)- که گاهی به آن سندرم «تورکوت» یا «تورکو» نیز گفته می‌شود
- تومورهای نخاعی در نوروفیبروماتوز نوع ۲ (NF2)
اما این نکته را به یاد داشته باشید که تمامی کودکان مبتلا به این سندرم‌ها لزوما به تومور مغزی مبتلا نمی‌شود.
نشانه‌ها و علائم اپاندیموم کودکان
ممکن است کودک از چند هفته یا چند ماه قبل از تشخیص اپاندیموم علائمی داشته باشد. بسیاری از علائم تومور عمومی و غیراختصاصی هستند. برخی از علائم نیز مشابه علائم بیماری‌های خفیف کودکان هستند. این علائم عبارتند از:
- سردرد صبحگاهی
- تهوع یا استفراغ
- دید دوتایی
- تشنج
- انحراف سر
ممکن است دور سر نوزادان افزایش یابد. متخصص بهداشت باید دور سر نوزاد را در چکاپها اندازه‌گیری کند. یا ممکن است ناحیه نرم بالای جمجمه (فونتانل) نوزاد متورم باشد.
آزمایش‌های تشخیص اپاندیموم کودکان
اولین آزمایش‌هایی که ممکن است روی کودک انجام شوند عبارتند از:
- سی‌تی اسکن
- MRI
همچنین ممکن است کشیدن مایع نخاع برای کودک انجام شود. این آزمایش به منظور بررسی سلولهای سرطانی موجود در مایع احاطه‌کننده مغز و نخاع انجام می‌شود. به مایع اطراف مغز و نخاع «مایع مغزی نخاعی (CSF)» گفته می‌شود. پزشک متخصص به منظور بررسی مایع مغزی نخاعی از آن نمونه‌برداری می‌کند.
ممکن است کودک برای انجام برخی از انواع آزمایش‌ها مانند «کشیدن مایع نخاع» به آرام‌بخش یا بیهوشی عمومی نیاز داشته باشد. این کار کمک می‌کند که کودک آرام بگیرد.
تشخیص قطعی ابتلا به تومور
حتی اگر از قبل به شما گفته باشند احتمال ابتلا به تومور مغزی وجود دارد، اما تایید تومور از جانب پزشک همچنان میتواند شوکه‌کننده باشد.
انواع و درجه‌های اپاندیموم کودکان
در اغلب تومورهای مغزی، پزشکان سلولهای اپاندیموم کودکان را زیر میکروسکوپ مشاهده می‌کنند. این کار معمولا ذهنیتی نسبت به سرعت رشد تومور (کند یا تند) به پزشک می‌دهد. اما در اپاندیموم، ظاهر سلولها در زیر میکروسکوپ (درجه) همیشه با رفتار این تومورها مطابقت ندارد. بنابراین ممکن است «درجه تومور» در مورد احتمال رشد یا پخش تومور اطلاعات زیادی در اختیار پزشک قرار ندهد.
محققین دائما در حال تحقیق روی «اپاندیموم‌ها» هستند. «اپاندیموم‌ها» بر اساس ظاهر سلولهایشان زیر میکروسکوپ گروه‌بندی می‌شوند.
انواع مختلفی از «اپاندیموم‌ها» وجود دارد که عبارتاند از:
درجه ۱
- اپاندیموم میکسوپاپیلاری (میگزوپاپیلاری)
- ساب‌اپاندیموم
درجه ۲ و ۳
- اپاندیمومی که شامل پاپیلاری، سلول شفاف و تانیسیتیک است.
- اپاندیموم فیوژن مثبت RELA – تحقیقات اخیر نشان می‌دهند که نوعی اپاندیموم نیز وجود دارد که دارای تغییر ژنی است.
- اپاندیموم آناپلاستیک
درمان اپاندیموم کودکان
تیم مراقبت از کودک در مورد بهترین گزینه‌های موجود برای درمان کودک تصمیم‌گیری می‌کند. هم شما و هم فرزندتان در تصمیم‌گیری نهایی در مورد شیوه درمان و مراقبت نقش خواهید داشت.
درمانی که روی انواع تومورهای اپاندیموم انجام می‌شود معمولا یکسان است.
رایج‌ترین شیوه‌های درمانی برای این تومورها عبارتند از:
- پرتو درمانی
- جراحی
در موارد نادرتر نیز ممکن است کودک تحت شیمی‌درمانی قرار گیرد.
جراحی
نوع دقیق جراحی که روی بیمار انجام می‌شود به محل تومور بستگی دارد. هدف جراح مغز و اعصاب این است که هر چقدر از تومور را که ممکن باشد بردارد.
پرتو درمانی
در پرتو درمانی از اشعه ایکس پرانرژی برای از بین بردن سلولهای سرطانی استفاده می‌شود. ممکن است بیمار پس از جراحی تحت پرتو درمانی قرار گیرد تا خطر بازگشت تومور کاهش یابد.
اگر اپاندیموم به مایع اطراف مغز (مایع مغزی نخاعی) پخش شود، معمولا پرتو درمانی روی کل مغز و نخاع انجام می‌شود. اگر در مایع مغزی نخاعی سلول سرطانی وجود نداشته باشد، ممکن است فقط محل تومور تحت پرتو درمانی قرار گیرد (نه نخاع).
احتمال بروز عوارض جانبی ناشی از پرتو درمانی در كودكان خردسال بیشتر است. بنابراین این کودکان معمولا پس از جراحی به جای پرتو درمانی تحت شیمی درمانی قرار می‌گیرند.
اگر کودک زیر ۳ سال باشد و تومور در ناحیه سوپراتنتوریال (منطقه‌ای که مخ را دربرمی‌گیرد) او قرار داشته باشد، بعید است که تحت پرتو درمانی قرار گیرد. اگر تومور در کودکان بالای ۱۸ سال در ناحیه‌ای به نام حفره خلفی قرار داشته باشد (ناحیه ای که مخچه را در بر می گیرد)، ممکن است این کودکان تحت پرتو درمانی قرار گیرند.
پروتون درمانی
پروتون-درمانی نوعی پرتو درمانی است. در این روش برای از بین بردن سلولهای سرطانی به جای اشعه ایکس پرانرژی از اشعه پروتون استفاده می‌کنند. پروتون‌ها جز ریزذره‌های اتم هستند. تفاوت آنها با اشعه ایکس این است که اشعه پروتون پس از متوقف شدن یک انفجار ناگهانی از جنس انرژی تولید می‌کند که درون خود تومور باقی می‌ماند. بنابراین آسیب کمتری به سلولهای سالم اطراف تومور وارد می‌کند.
تحقیقات نشان می‌دهد که پروتون درمانی میتواند در درمان برخی انواع تومورهای مغزی کودکان مفید واقع شود. که این شامل برخی (نه همه) کودکان مبتلا به اپاندیموم می‌شود.
اگر پزشک متخصص عقیده داشته باشد که پروتون درمانی ممکن است برای کودکتان مفید واقع شود، این موضوع را با شما در میان خواهد گذاشت.
شیمی درمانی اپاندیموم کودکان
شیمی‌درمانی به معنی استفاده از داروهای ضد سرطان برای نابود کردن سلولهای سرطانی است. کودکان زیر ۳ سال معمولا پس از جراحی، به جای پرتو درمانی تحت شیمی درمانی قرار می‌گیرند. پزشکان از شیمی درمانی برای کنترل تومور در کودک استفاده می کنند. احتمالا کودک هر هشت هفته یکبار، به مدت یکسال، تحت شیمی درمانی قرار گیرد.
اثرات جانبی ناشی از درمان اپاندیموم کودکان
عوارض جانبی ناشی از درمان اپاندیموم کودکان برای هر کودک متفاوت است. برخی از عوارض جانبی شیمی درمانی و پرتو درمانی در طول درمان بروز می‌کنند و پس از پایان درمان نیز از بین می‌روند. سایر عوارض جانبی تحت عنوان «عوارض دیررس» یا «عوارض طولانی مدت» نیز ماه‌ها یا سال‌ها پس از درمان بروز می‌کنند. این نوع عوارض ممکن است خفیف یا چالش‌انگیز باشند. همه کودکان دچار این عوارض طولانی مدت چالش‌انگیز نمی‌شوند.
پس از پایان درمان تیمی از متخصصان مرتبا کودک را پایش می‌کنند تا در صورت بروز عوارض بلند مدت به او کمک کنند.
عوارض جانبی احتمالی ناشی از پرتو درمانی ممکن است منجر به بروز مشکلاتی در مدرسه یا مراحل رشد کودک شوند.
