شیمی درمانی سرطان پوست، نوعی درمان دارویی برای این بیماری محسوب می‌شود. در شیمی درمانی سرطان پوست از داروهای ضد سرطان (سیتوتوکسیک) برای نابودکردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود. اساس عملکرد شیمی درمانی در درمان سرطان‌ها، رساندن داروهای از بین‌برندۀ سلول‌های سرطانی به ناحیۀ سرطانی است.
داروهای مختلف شیمی درمانی به روش‌های مختلفی عمل می‌کنند. عمدۀ داروهای شیمی درمانی سرطان پوست، با ایجاد اختلال در عملکرد سلول‌های سرطانی، آن‌ها را از بین می‌برند. بنابر تشخیص پزشک، شیمی درمانی سرطان پوست ممکن است به روش‌های زیر انجام شود:
- در قالب کرم شیمی درمانی (درمان موضعی) که مستقیماً روی ناحیۀ سرطانی استفاده می‌شود.
- تزریق داروی شیمی درمانی به صورت انفوزیون داخل‌وریدی برای درمان سرطان سلول سنگفرشی (SCC) که پخش شده است.
کرم شیمی درمانی (موضعی)
نوع دیگری از شیمی درمانی سرطان پوست، به درمان ناحیه مشخصی از پوست می‌پردازد؛ به این روش، شیمی درمانی موضعی می‌گوییم. برخی از انواع سرطان پوست را می‌توان با این روش درمان کرد.
داروی شیمی درمانی فلورویوراسیل (5FU) به صورت کرم در آمده و با نام تجاری اِفودیکس (Efudix) در داروخانه‌ها عرضه می‌شود. کرم افودیکس روی ناحیۀ سرطانی مالیده می‌شود. به این روش، شیمی درمانی سرطان پوست به صورت موضعی می‌گویند. کرم افودیکس، سلول‌های سرطانی ناحیۀ تحت‌درمان را از بین می‌برد. مقدار کمی از این دارو، توسط سایر قسمت‌های بدن جذب می‌شود.
این دارو صرفاً برای سرطان‌هایی که لایۀ فوقانی پوست را تحت‌تاثیر قرار می‌دهند (سرطان‌های سطحی پوست)، استفاده می‌شود. بنابراین می‌توان گفت افودیکس برای درمان سرطان‌های زیر به کار می‌رود:
- برخی از سرطان‌های سلول پایه‌ای سطحی و کم‌عمق
- بیماری بوون (سرطان سلول سنگفرشی درجا)
- کراتوز اکتینیک که ممکن است به سرطان سلول سنگفرشی تبدیل شود
پزشک به شما خواهد گفت که به چه صورت باید کرم شیمی درمانی را روی ناحیۀ سرطانی استفاده کنید.
معمولاً از کرم افودیکس، یک یا دو بار در روز و به مدت ۳ تا ۴ هفته استفاده می‌شود. بسته به محل ناحیۀ سرطانی، ممکن است نیاز باشد که از پانسمان‌های ضد آب استفاده کنید تا کرم در همان ناحیه باقی بماند.
این کرم می‌تواند پوست را قرمز، زخمی و ملتهب کند. پوست برخی از افراد نسبت به سایرین، واکنش شدیدتری نشان می‌‌دهد. پزشک می‌تواند در صورت نیاز و به منظور کاهش عوارض، کرم دیگری که حاوی استروئید باشد را برای شما تجویز کند.
تزریق داروی شیمی درمانی
ممکن است برای درمان سرطان سلول سنگفرشی (SCC) که به سایر قسمت‌های بدن گسترش یافته است، تزریق داروی شیمی درمانی سرطان پوست به صورت انفوزیون داخل وریدی تجویز شود. پزشک از این روش استفاده می‌کند تا:
- سرعت گسترش و رشد سرطان را کاهش دهد
- علائم سرطان پوست را تسکین دهد
ممکن است صرفاً یک دارو و یا ترکیبی از داروها به درون رگ تزریق شود.
عوارض جانبی شیمی درمانی سرطان پوست به صورت تزریقی
داروهای شیمی درمانی سرطان پوست در افراد مختلف، عوارض جانبی متفاوتی ایجاد می‌کنند. برخی از افراد نسبت به سایرین، واکنش شدیدتری نشان می‌دهند.. بروز عوارض جانبی بستگی به موارد زیر دارد:
- نوع داروی شیمی درمانی تجویزشده
- میزان تجویزشده توسط پزشک
- نحوه واکنش فردی شما به داروها
مانند بسیاری از داروها که علاوه بر درمان اثرات جانبی نیز دارند، داروهای شیمی درمانی هم دارای تاثیرات و عوارض جانبی روی بدن هستند. بسیاری از این عوارض جانبی قابل پیشگیری یا درمان هستند. بیشتر عوارض جانبی بعد از پایان درمان از بین می‌روند.
- از دست‌دادن اشتها
- زخم‌های دهان
- کبودی پوست
- استفراغ و اسهال
- ریزش مو
- خستگی
- تب
- درد
- یبوست
شیمی‌درمانی و مکمل‌ها
در صورت مصرف هر گونه مکمل غذایی و گیاهی، حتماً پزشک معالج را در جریان قرار دهید. برخی از این مکمل‌ها با داروهای شیمی درمانی سرطان پوست تداخل داشته و ممکن است مضر باشند.
