شیمی درمانی سرطان پوست : راهنمای جامع درمان و چگونگی آن !

شیمی درمانی سرطان پوست یکی از روش‌های درمانی است که می‌تواند بر اساس سلامت جسمانی بیمار، مرحله و نوع  سرطان پوست موثر باشد. در این بخش از ایران سرطان، قصد داریم درمورد انواع روش‌های شیمی درمانی سرطان پوست و هر جزئیات مرتبط با آن از جمله عوارض و قیمت صحبت کنیم. با ما همراه باشید.

شیمی درمانی سرطان پوست چگونه انجام می‌شود؟

شیمی درمانی سرطان پوست، نوعی درمان دارویی برای این بیماری محسوب می‌شود. در شیمی درمانی سرطان پوست از داروهای ضد سرطان (سیتوتوکسیک) برای نابودکردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود. اساس عملکرد شیمی درمانی در درمان سرطان‌ها، رساندن داروهای از بین‌برندۀ سلول‌های سرطانی به ناحیۀ سرطانی است.

داروهای مختلف شیمی درمانی به روش‌های مختلفی عمل می‌کنند. عمدۀ داروهای شیمی درمانی سرطان پوست، با ایجاد اختلال در عملکرد سلول‌های سرطانی، آن‌ها را از بین می‌برند. بنابر تشخیص پزشک، شیمی درمانی سرطان پوست ممکن است به روش‌های زیر انجام شود:

• در قالب کرم شیمی درمانی (درمان موضعی) که مستقیماً روی ناحیۀ سرطانی استفاده می‌شود.
• تزریق داروی شیمی درمانی به صورت انفوزیون داخل‌وریدی برای درمان سرطان سلول سنگفرشی (SCC) که پخش شده است.

کرم شیمی درمانی (موضعی) سرطان پوست

نوع دیگری از شیمی درمانی سرطان پوست، به درمان ناحیه مشخصی از پوست می‌پردازد؛ به این روش، شیمی درمانی موضعی می‌گوییم. برخی از انواع سرطان پوست را می‌توان با این روش درمان کرد.

داروی شیمی درمانی فلورویوراسیل (5FU) به صورت کرم در آمده و با نام تجاری اِفودیکس (Efudix) در داروخانه‌ها عرضه می‌شود. کرم افودیکس روی ناحیۀ سرطانی مالیده می‌شود. به این روش، شیمی درمانی سرطان پوست به صورت موضعی می‌گویند. کرم افودیکس، سلول‌های سرطانی ناحیۀ تحت‌درمان را از بین می‌برد. مقدار کمی از این دارو، توسط سایر قسمت‌های بدن جذب می‌شود.

این دارو صرفاً برای سرطان‌هایی که لایۀ فوقانی پوست را تحت‌تاثیر قرار می‌دهند (سرطان‌های سطحی پوست)، استفاده می‌شود. بنابراین می‌توان گفت افودیکس برای درمان سرطان‌های زیر به کار می‌رود:

• برخی از سرطان‌های سلول پایه‌ای سطحی و کم‌عمق
• بیماری بوون (سرطان سلول سنگفرشی درجا)
• کراتوز اکتینیک که ممکن است به سرطان سلول سنگفرشی تبدیل شود.

پزشک به شما خواهد گفت که به چه صورت باید کرم شیمی درمانی را روی ناحیۀ سرطانی استفاده کنید.

معمولاً از کرم افودیکس، یک یا دو بار در روز و به مدت ۳ تا ۴ هفته استفاده می‌شود. بسته به محل ناحیۀ سرطانی، ممکن است نیاز باشد که از پانسمان‌های ضد آب استفاده کنید تا کرم در همان ناحیه باقی بماند.

این کرم می‌تواند پوست را قرمز، زخمی و ملتهب کند. پوست برخی از افراد نسبت به سایرین، واکنش شدیدتری نشان می‌‌دهد. پزشک می‌تواند در صورت نیاز و به منظور کاهش عوارض، کرم دیگری که حاوی استروئید باشد را برای شما تجویز کند.

تزریق داروی شیمی درمانی سرطان پوست

ممکن است برای درمان سرطان سلول سنگفرشی (SCC)  پوست که به سایر قسمت‌های بدن گسترش یافته است، تزریق داروی شیمی درمانی سرطان پوست به صورت انفوزیون داخل‌ وریدی تجویز شود. پزشک از این روش استفاده می‌کند تا:

• سرعت گسترش و رشد سرطان را کاهش دهد.
• علائم سرطان پوست را تسکین دهد.

ممکن است صرفاً یک دارو و یا ترکیبی از داروها به درون رگ تزریق شود.

شیمی‌درمانی و مکمل‌ها

در صورت مصرف هر گونه مکمل غذایی و گیاهی، حتماً پزشک معالج را در جریان قرار دهید. برخی از این مکمل‌ها با داروهای شیمی درمانی سرطان پوست تداخل داشته و ممکن است مضر باشند.

دارو‌های شیمی درمانی سرطان پوست

داروهای شیمی درمانی سرطان پوست متنوع هستند و اغلب بر اساس نوع سرطان پوست و مرحله بیماری انتخاب می‌شوند. در این بخش رایج‌ترین داروهای سرطان پوست برای شما نام‌برده شده‌اند.

برخی از داروهایی که ممکن است به منظور شیمی درمانی سرطان پوست غیرملانوما توصیه شوند عبارت‌اند از:

• سیس پلاتین
• دوکسوروبیسین
• میتومایسین
• 5-فلوئورواوراسیل (5-FU)

این داروها به طور بالقوه می‌توانند گسترش سرطان را کاهش دهند و علائم را تسکین دهند

در شیمی درمانی سرطان پوست ملانوما از داروهای زیر استفاده می‌شود:

• داکاربازین (همچنین DTIC)
• تموزولوماید
• ناب پاکلیتاکسل
• پاکلیتاکسل
• سیس پلاتین
• کربوپلاتین

عوارض شیمی درمانی سرطان پوست

داروهای شیمی درمانی سرطان پوست در افراد مختلف، عوارض جانبی متفاوتی ایجاد می‌کنند. برخی از افراد نسبت به سایرین، واکنش شدیدتری نشان می‌دهند.. بروز عوارض جانبی بستگی به موارد زیر دارد:

• نوع داروی شیمی درمانی تجویزشده
• میزان تجویزشده توسط پزشک
• نحوه واکنش فردی شما به داروها

مانند بسیاری از داروها که علاوه بر درمان اثرات جانبی نیز دارند، داروهای شیمی درمانی هم دارای تاثیرات و عوارض جانبی روی بدن هستند. بسیاری از این عوارض جانبی قابل پیشگیری یا درمان هستند. بیشتر عوارض جانبی بعد از پایان درمان از بین می‌روند.

تغییرات پوست

برخی از داروهای شیمی درمانی سرطان پوست می‌توانند باعث تغییر رنگ یا تیره‌شدن پوست شوند (به نام هایپرپیگمانتاسیون). به طور مشابه، سیاهرگ‌های زیر جلدی ممکن است با تغییر رنگ برجسته‌تر شوند. تغییر رنگ پوست ممکن است محدود به یک منطقه خاص باشد یا ممکن است گسترده‌تر باشد. تغییرات رنگ معمولاً در افراد با پوست تیره و در مناطقی که پوست در معرض نور خورشید است دیده می‌شود. برخی از داروهایی که می‌توانند باعث تغییر رنگ پوست شوند عبارت‌اند از:

• 5-فلوئورواوراسیل (5-FU)
• بلئومایسین
• بوسولفان
• سیکلوفسفامید (اندوکسان)
• دوکسوروبیسین (آدریامایسین)

تغییرات در ناخن ها

تغییر در ناخن‌های دست‌وپا در طول شیمی درمانی شایع است. این تغییرات ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• تیرگی (معمولاً چند ماه پس از پایان شیمی درمانی ناپدید می‌شود)
• زردشدن
• راحت‌تر بشکن
• ترک‌خوردن ناخن
• ایجاد خطوط روی ناخن
• جداشدن جزئی ناخن از بستر ناخن

داروهایی که می‌توانند باعث تغییر ناخن شوند عبارت‌اند از:

• دوستاکسل
• پاکلی تاکسل
• بلئومایسین
• دوکسوروبیسین (آدریامایسین)
• سیکلوفسفامید (اندوکسان)
• 5-فلوئورواوراسیل (5-FU)

حساسیت به خورشید

بسیاری از داروهای شیمی درمانی می‌توانند پوست را نسبت به نور خورشید در زمانی که فرد شیمی درمانی می‌کند حساس‌تر کنند. این حساسیت به نور نامیده می‌شود. حساسیت به نور ممکن است تا چند ماه پس از پایان درمان ادامه یابد.

برخی از داروها می‌توانند پوست را به اثرات نور خورشید حساس کنند:

• 5-فلوئورواوراسیل (5-FU)
• متوترکسات
• بلئومایسین
• دوکسوروبیسین (آدریامایسین)
• هیدروکسی اوره

شیمی درمانی سرطان پوست چقدر طول می‌کشد؟

یک دوره شیمی درمانی معمولاً بین 3 تا 6 ماه طول می‌کشد، اگرچه ممکن است بیشتر یا کمتر از آن باشد. درمان شامل یک یا چند داروی شیمی درمانی خواهد بود. ممکن است شیمی درمانی را به صورت ورید (داروهای داخل وریدی) یا به صورت قرص یا کپسول انجام دهید که در این صورت طول زمان آن متفاوت می‌شود:

•  شیمی درمانی موضعی ممکن است دو بار در روز به مدت سه هفته یا به مدت 12 هفته تجویز شود.