سرطان سینه، شایع‌ترین سرطان در زنان است و یک مشکل حیاتی در سلامت آنها محسوب می‌شود. به منظور تشخیص سرطان سینه در مراحل اولیه، از روش‌های غربالگری استفاده می‌شود که تصور می‌شود، مرگ و میر ناشی از سرطان را کاهش می‌دهند و اثربخشی آنها ثابت شده است. بنابراین، به عنوان بخشی از کنترل سرطان، برنامه‌های غربالگری سرطان پستان باید اجرا شود. برای انجام این غربالگری‌ها، تعیین استاندارد‌های غربالگری علمی که با واقعیت‌های کشور (مانند توزیع سنی سرطان سینه، مشکلات زیرساختی و هزینه‌ها) همخوانی داشته باشد، حائز اهمیت است. بیمارانی که غربالگری می‌شوند و نتایج غیرطبیعی دارند باید با توجه به نتایج معاینه، بیشتر درمان شوند. در این بخش به بررسی سن مناسب غربالگری سرطان سینه و روش انجام آن می‌پردازیم. با ما همراه باشید.
سن مناسب غربالگری سرطان سینه
غربالگری سرطان سینه یک غربالگری مبتنی بر جمعیت است که از سن ۴۰ سالگی شروع می‌شود و در سن ۶۹ سالگی برای زنان پایان می‌یابد (۴۰ تا ۶۹ سال را شامل می‌شود). جمعیت مورد غربالگری باید بر اساس افراد ثبت نام شده، نزد پزشک خانواده تعریف شود و باید هر ۲ سال یک بار با روش‌های توسعه یافته، تکرار شود.
هدف اصلی غربالگری سرطان پستان این است که فرآیند توسعه سرطان در مراحل اولیه قبل از ظهور یافته‌های بالینی شناسایی شود و با اعمال برنامه غربالگری ملی که در سراسر کشور برای جمعیت هدف ایجاد می‌شود، میزان مرگ و میر ناشی از سرطان پستان در زنان کاهش یابد.
غربالگری سرطان سینه چگونه انجام می‌شود؟
روش‌ایده‌آل در سرطان پستان، غربالگری با ماموگرافی هر دو سال یکبار است که باید از سن مناسب، غربالگری سرطان سینه آغاز شود. در طول اسکن، دو فیلم نوردهی باید برای هر دو سینه گرفته شود؛ یکی مایل میانی جانبی (MLO) و دیگری کرانیوکودال (CC). فیلم‌های اسکن باید توسط دو رادیولوژیست مجزا و بی‌اطلاع از یکدیگر خوانده شود و توصیه‌های هر دو رادیولوژیست در نظارت بر فرد رعایت شود. اگرچه روش اصلی غربالگری، ماموگرافی است، اما برای افزایش اثربخشی ماموگرافی، هر خانمی که در غربالگری شرکت می‌کند باید معاینه بالینی پستان را نیز انجام دهد. همچنین برای آگاهی بیشتر افراد جامعه باید به هر خانمی بعد از ۲۰ سالگی خدمات مشاوره‌ای داده شود تا خودآزمایی پستان را انجام دهد.
برای اینکه غربالگری مؤثر باشد، یعنی دستیابی به هدف “کاهش مرگ و میر سرطان پستان” محقق شود، بیش از هفتاد درصد از جمعیت هدف باید در غربالگری شرکت کرده باشند. برای موفقیت‌آمیز بودن غربالگری، اصول تضمین کیفیت باید به شدت در هر مرحله رعایت شود.
افرادی که در برنامه غربالگری سرطان براساس جمعیت شرکت می‌کنند، هر دو سال یکبار مورد ماموگرافی قرار می‌گیرند. آنها با استفاده از شماره شناسایی خود ثبت نام می‌کنند و به همین دلیل نیازی به آزمایش‌های تکراری ندارند.
ماموگرافی چیست؟ و عکسبرداری چگونه انجام می‌شود؟
ماموگرافی که به طور خلاصه به عنوان رادیوگرافی پستان تعریف می‌شود، تصویربرداری از ساختار داخلی پستان با کمک اشعه ایکس است. در فرآیند ماموگرافی، برای هر پستان دو صفحه تصویر گرفته می‌شود که مجموعاً در چهار حالت اولیه، تصویربرداری انجام می‌شود. یکی از این حالت‌های اساسی، رادیوگرافی نمای کرانیوکودال یا (Cranio-Caudal) است که در آن سینه از پایین به بالا فشرده می‌شود. حالت دیگر، رادیوگرافی مایل است که در آن پستان از داخل به بیرون با زاویه ۴۵ درجه مشاهده می‌شود. پس از ارزیابی رادیولوژیست از این رادیوگرافی‌ها، در صورت لزوم ممکن است عکس‌های اضافی درخواست شود.
اگرچه دوره قاعدگی برای موفقیت تشخیصی ماموگرافی مهم نیست، اما توصیه می‌شود در پایان قاعدگی، ماموگرافی انجام شود؛ زیرا بافت پستان قبل و بعد از قاعدگی حساس‌تر است. علاوه بر این، قبل از ماموگرافی، خانم‌ها دوش می‌گیرند؛ توجه داشته باشید بعد از حمام از دئودورانت و محصولات مشابه آن نباید استفاده شود. برای پزشک بسیار مهم است که بیماران هنگام مراجعه به معاینه ماموگرافی، نتایج و فیلم‌های قبلی ماموگرافی خود را به همراه داشته باشند تا نتایج قبلی را با نتایج جدید مقایسه کند.
نقش سونوگرافی در غربالگری و تشخیص سرطان سینه چیست؟
سونوگرافی به تنهایی روشی برای غربالگری سرطان سینه نیست. در بیماران با بافت متراکم پستان، حساسیت ماموگرافی کاهش می‌یابد و معاینه سونوگرافی علاوه بر ماموگرافی به غربالگری اضافه می‌شود. علاوه بر این، سونوگرافی برای تعیین اینکه آیا ساختار توده‌ای که در ماموگرافی تشخیص داده می‌شود، جامد است یا کیستیک، استفاده می‌شود. در بیماران جوان زیر ۳۵ سال، در صورت مشاهده یافته‌ها یا شکایات معاینه فیزیکی، اولین روش تصویربرداری، سونوگرافی است. به جز این، سونوگرافی در درجه اول در صورت شکایت در کودکان، مردان، زنان باردار و زنان در دوران شیردهی استفاده می‌شود. سونوگرافی همچنین به عنوان راهنما در طول استفاده از روش‌های بیوپسی استفاده می‌شود.
MRI پستان در چه مواردی به عنوان روش تصویربرداری در بیماری‌های پستان استفاده می‌شود؟
تصویربرداری پستان برای اهداف زیر استفاده می‌شود:
- برای مرحله‌بندی موضعی، قبل از جراحی در برخی از سرطان‌های سینه (مکان، تمرکز اضافی، درگیری پوست و عضله).
- برای غربالگری سرطان پستان در برخی از زیر گروه‌های بیماران پرخطر.
- به عنوان حل‌کننده مشکلات بعد از ماموگرافی و سونوگرافی
- به منظور نشان دادن تمرکز اصلی در سرطان‌های مخفی پستان که نمی‌توان آنها را در ماموگرافی و سونوگرافی نشان داد.
- علاوه بر سونوگرافی، برای نظارت بر اثربخشی شیمی درمانی در بیمارانی که قبل از عمل، شیمی درمانی دریافت می‌کنند.
- به عنوان حل‌کننده مشکلات ایمپلنت (مانند پارگی، انقباض مشکوک) در بیماران دارای ایمپلنت سیلیکونی.
ایده‌آل‌ترین روش تشخیص سرطان سینه
بیوپسی سوزنی که ایده‌آل‌ترین روش تشخیص سرطان سینه است، باید قبل از بیوپسی جراحی، ترجیح داده شود. بیوپسی‌های سوزنی به اندازه بیوپسی‌های جراحی، نتایج قابل اعتمادی را ارائه می‌دهند و از بیماران در برابر اقدامات جراحی غیرضروری محافظت می‌کنند. بیوپسی سوزنی ضایعه مشکوک باید با روش‌های تصویربرداری، مانند: سونوگرافی، ماموگرافی و تصویربرداری رزونانس مغناطیسی انجام شود.
بیوپسی آسپیراسیون
اگر ضایعه توسط سونوگرافی به خوبی دیده شود، می‌توان از روش‌های بیوپسی آسپیراسیون با سوزن ظریف (FNAB) یا بیوپسی با سوزن ضخیم تحت هدایت سونوگرافی استفاده کرد. بیوپسی آسپیراسیون با سوزن ظریف با کمک انژکتور انجام می‌شود. در این نوع بیوپسی فقط قسمت‌های سلولی گرفته می‌شود و با مشاهده این قسمت‌ها تشخیص داده می‌شود؛ زیرا می‌توان گفت که دقت تشخیصی کمی کمتر از نمونه‌برداری با سوزن ضخیم است و اطلاعات به دست آمده با این روش کمی محدودتر است. بیوپسی آسپیراسیون با سوزن ظریف برای تخلیه کیست‌ها و نمونه‌برداری از غدد لنفاوی مشکوک در ناحیه زیر بغل ترجیح داده می‌شود.
بیوپسی سوزنی ضخیم
به بیوپسی سوزنی ضخیم، بیوپسی Tru-cut یا Core نیز گفته می‌شود. برای این فرآیند از سوزن‌های تولید شده ویژه استفاده می‌شود. ارزش تشخیصی قطعه بافتی که با کمک این سوزن‌ها گرفته می‌شود، بسیار زیاد است. این عمل با بی‌حسی موضعی انجام می‌شود. بیماران در حین عمل، هیچ‌گونه دردی احساس نمی‌کنند و پس از عمل به زندگی روزمره خود ادامه می‌دهند. به لطف بیوپسی با سوزن ضخیم، اطلاعات مهمی در مورد نوع و ویژگی‌های سرطان به دست می‌آید و با توجه به این اطلاعات می‌توان طرح جراحی و شیمی درمانی را تهیه کرد.
بیوپسی خلاء
بیوپسی خلاء در مناطقی با توده‌های کوچک مشکوک، میکروکلسیفیکاسیون و اعوجاج که هنوز توده‌ای که با سونوگرافی قابل مشاهده نیست و تشکیل نشده و فقط در ماموگرافی ظاهر می‌شود، اعمال می‌شود.
بیوپسی به کمک خلاء، روش‌هایی هستند که تحت بی‌حسی موضعی انجام می‌شوند و پس از حرکت نوک برش، قسمت‌های متوالی بیشتری با پشتیبانی وکیوم به دست می‌آید.
وایر گذاری در پستان
اگر ضایعه را نمی‌توان با روش‌های تصویربرداری بیوپسی کرد یا بیوپسی انجام شده است و ضایعه‌ای است که باید برداشته شود، روش بیوپسی علامت‌گذاری شده با سیم ترجیح داده می‌شود. سیم راهنما، تحت هدایت ماموگرافی یا سونوگرافی به داخل ضایعه وارد می‌شود. با این روش هم مقدار کافی از بافت از محل مناسب نمونه‌برداری می‌شود و هم بافت بیش از حد لازم برداشته نمی‌شود.
مهمترین نگرانی بیماران در مورد بیوپسی پستان، این است که آیا بیوپسی‌های سوزنی انجام شده باعث گسترش تومور می‌شوند یا خیر. در این مرحله باید توجه داشت که بیوپسی سوزنی باعث گسترش سرطان نمی‌شود و هیچ آسیبی به بیمار وارد نمی‌کند.
قبل از بیوپسی پستان چه نکاتی را باید در نظر گرفت؟
قبل از بیوپسی سوزنی نیازی به آمادگی پزشکی نیست. توصیه می‌شود بیمارانی که فقط از رقیق‌کننده‌های خون استفاده می‌کنند، قبل از انجام بیوپسی با مشورت پزشک متخصص، داروی خود را قطع کنند و یا اگر داروی دیگری وجود دارد که می‌توانند به جای رقیق‌کننده‌های خون استفاده کنند، آن را شروع کنند.
