بیماری پاژه پستان نوعی عارضه نادر پوستی در نیپل است که با بعضی از انواع سرطان پستان ارتباط دارد. این بیماری در نیپل یا ناحیۀ تیره‌تر اطراف آن (هاله) ایجاد می‌شود. بیماری پاژه نشانه‌ای از احتمال وجود سرطان پستان در بافت‌های پشت نیپل است. امکان دارد که فردی بدون ابتلا به سرطان در لایه‌های زیرین، دچار بیماری پاژه پستان باشد، اما چنین وضعیتی کمتر پیش می‌آید.
تقریباً نیمی از مبتلایان به بیماری پاژه توده‌ای در پشت نیپل دارند. و در نُه (9) مورد از هر ده (10) بیمار، این توده سرطان پستان تهاجمی است. سرطان پستان تهاجمی در بعضی از افرادی هم که دچار بیماری پاژه هستند اما هیچ توده‌ای ندارند، ممکن است مشاهده شود. اما بیشتر کسانی که فاقد توده هستند، کارسینوم درجا (غیرتهاجمی) دارند. این به این معنا است که در نمونه‌برداری سلول‌های سرطانی مشاهده می‌شوند، اما همه آنها درون پوشش داخلی مجاری پستان قرار دارند.
بیماری پاژه بیماری نادری است. تقریباً در یک تا چهار مورد از هر صد مورد سرطان پستان (یعنی حدود 1 تا 4 درصد) رخ می‌دهد. این بیماری در مردان نیز دیده می‌شود.
علائم بیماری پاژه پستان
بیماری پاژه معمولاً در ابتدا به صورت بثورات قرمز و فلس‌مانند در پوست نوک پستان و هالۀ اطراف آن ظاهر می‌شود. این بثورات می‌توانند خارش‌دار یا دردناک باشند، و یا احساس سوزش ایجاد کنند. امکان دارد ترشح یا خونریزی از نوک پستان هم دیده شود. همچنین شکل ظاهری نوک پستان می‌تواند تغییر کند و به طرف داخل برگردد. در صورت عدم درمان، یا در اثر خاراندن موضع، خونریزی رخ می‌دهد، زخم ایجاد می‌شود، و روی زخم دَلَمه می‌بندد. این بیماری شباهت زیادی به سایر بیماری‌های پوستی، مانند سوریازیس یا اگزما، دارد. اگرچه بیماری پاژه پستان می‌تواند این علائم خاص را ایجاد کند، آگاهی از علائم عمومی سرطان پستان نیز مفید است.
تشخیص بیماری پاژه پستان
برای تشخیص بیماری پاژه معمولاً از پوست اطراف نوک پستان نمونه‌برداری انجام می‌شود. آزمایش‌های احتمالیِ دیگر عبارتند از:
- ماموگرافی (عکس پرتو ایکس از پستان)
- سونوگرافی از پستان
- نمونه‌برداری از بافت پستان (در صورت وجود توده)
همچنین اگر دکتر برای اطمینان از اینکه سرطان پستان وجود دارد یا نه، به اطلاعات بیشتری نیاز داشته باشد، امکان دارد یک MRI هم انجام شود.
درمان بیماری پاژه پستان
برای درمان، بیمار تحت عمل جراحی برای برداشت تمام پستان (ماستکتومی) یا فقط ناحیه آسیب‌دیده (جراحی حفظ پستان) قرار می‌گیرد. درمان بیشتر به موارد زیر بستگی دارد:
- آیا بیمار به DCIS یا نوعی سرطان مبتلا است یا نه،
- مرحله (در صورت ابتلا به سرطان)،
- سلول‌ها در زیر میکروسکوپ تا چه حد غیرطبیعی به نظر می‌رسند (درجۀ سرطان)،
- آیا سلول‌های سرطانی گیرنده‌هایی برای هورمون‌های خاص دارند یا نه،
- آیا سلول‌ها گیرنده‌هایی برای داروهای هدفمند سرطان دارند یا نه
جراحی بیماری پاژه پستان
در مورد بعضی از بیماران، می‌توان فقط ناحیۀ حاوی تودۀ سرطانی یا DCIS را، همراه با حاشیه‌ای از بافت سالم برداشت. پس از آن ممکن است برای قسمت باقی‌ماندۀ پستان پرتودرمانی انجام شود.
در شرایط زیر ممکن است تنها گزینه برداشتن تمام پستان (ماستکتومی) باشد:
- بیماری پاژه بر ناحیۀ وسیعی اثر گذاشته است،
- پشت نیپل ناحیه‌ای است که درگیر سرطان پستان تهاجمی شده است،
- سرطان یا DCIS در ناحیۀ مرکزی پستان است.
در چنین شرایطی انجام جراحی برای برداشتن توده به تنهایی ممکن است منجر به شکل نازیبایی در پستان شود. اگر کل پستان برداشته شود و سپس جراحی دیگری برای ساخت یک پستان جدید صورت گیرد (بازسازی پستان)، احتمالاً شکل ظاهریِ بهتری خواهد داشت.
جراح در حین جراحی نیپل و هالۀ تیره‌تر اطراف آن را برمی‌دارد. می‌توانید بعداً (معمولاً بعد از بهبودی کامل از جراحی) بخواهید که نیپل جدیدی برایتان ایجاد شود. روش‌های متفاوتی برای بازسازی نیپل وجود دارد، از جمله:
- تتو کردن نیپل
- ساخت نیپل جدید با استفاده از بافت بدن خود بیمار
- استفاده از نیپل‌های مصنوعی چسب‌دار
وقتی تحت عمل جراحی قرار می‌گیرید، ممکن است جراح تعدادی از گره‌های لنفاوی زیربغلتان را هم خارج کند. وی سپس این گره‌ها را آزمایش می‌کند تا معلوم شود که آیا سلول سرطانی دارند یا نه. این کار به تعیین مرحلۀ سرطان و تصمیم‌گیری برای درمان‌های بعدی کمک می‌کند.
هورمون‌درمانی و دارودرمانی هدفمند
اگر مبتلا به سرطان پستان باشید و سلول‌های سرطانی گیرنده‌های استروژن داشته باشند، احتمالاً پزشک معالجتان هورمون‌درمانی را پیشنهاد می‌کند. این کار موجب کاهش خطر بازگشت سرطان در همان پستان (یا در دیوارۀ قفسۀ سینه، بعد از انجام ماستکتومی) می‌شود. هورمون‌درمانی خطر انتشار سلول‌های سرطانی در قسمت‌های دیگر بدن را نیز پایین می‌آورد، و همچنین احتمال بروز سرطان جدید در پستان دیگر را هم کاهش می‌دهد.
در صورتی که سلول‌های سرطانی گیرنده‌هایی برای داروهای هدفمند ضدسرطان داشته باشند، ممکن است پزشک معالج توصیه کند که تحت دارودرمانی هدفمند نیز قرار بگیرید.
شیمی درمانی بیماری پاژه پستان
در مواردی که احتمال برگشت دوبارۀ سرطان بالا است، ممکن است پزشک معالجات بیشتر با شیمی‌درمانی را نیز توصیه کند. پزشکان شیمی‌درمانی را در شرایط زیر توصیه می‌کنند:
- اگر در گره‌های لنفاوی سلول‌های سرطانی یافت شود،
- اگر تودۀ پستانی بزرگ باشد،
- اگر درجۀ سلول‌های سرطانی بالا باشد (گرید 3).
انجام شیمی‌درمانی خطر برگشت دوبارۀ بیماری در آینده را کاهش می‌دهد.
پیگیری بیماری پاژه پستان
بعد از درمان معمولاً معاینات منظم خواهید داشت. در این ویزیت‌ها پزشک یا پرستار ویژۀ مراقبت از پستان شما را معاینه می‌کنند و سؤالاتی دربارۀ وضعیت عمومی سلامتی‌تان می‌پرسند، و شما هم فرصت دارید تا سؤالات خودتان را مطرح کنید و اگر مسئله‌ای باعث نگرانیتان است، با آنها در میان بگذارید. تعداد این معاینات بستگی به شرایط فردی‌تان دارد، اما ممکن است حداقل تا پنج سال ادامه داشته و شامل ماموگرافی‌های سالانه باشند. به یاد داشته باشید که اگر سؤالی دارید یا نگران علامتی هستید، می‌توانید در فاصلۀ دو ویزیت با پزشک یا پرستارتان تماس بگیرید؛ مجبور نیستید تا زمان ویزیت بعدی صبر کنید. همچنین می‌توانید با پزشک عمومی خود نیز صحبت کنید.
در برخی بیمارستان‌ها بعد از مراحل درمان، ویزیت‌های مرتب نخواهید داشت، اما اگر علائم جدیدی پیدا کنید یا نگران موضوعی باشید، می‌توانید با پزشک یا پرستار ویژۀ مراقبت خود تماس تلفنی بگیرید یا برای ملاقات نوبتی تعیین کنید.
دستورالعمل‌های بریتانیا مقرر می‌کنند که هر فردی که تحت درمان سرطان پستان اولیه (زودرس) قرار می‌گیرد باید یک نسخۀ کتبی از طرح مراقبت را در اختیار داشته باشد. این طرح حاوی اطلاعاتی در مورد آزمایش‌هایی است که خواهید داشت، و علائم و نشانه‌هایی که باید مراقبشان باشید. اطلاعات تماس کادر تخصصی (مانند پرستار ویژۀ مراقبتتان) نیز در آن درج شده است.
کارآزمایی و تحقیق بیماری پاژه پستان
پزشکان و پژوهشگران در حال انجام کارآزمایی‌هایی هستند تا آزمایش‌ها و درمان‌های بهتری برای بیماری پاژه، کارسینوم مجرایی درجا، و سرطان پستان بیابند.
