بچه دار شدن بعد از سرطان، یکی از مسائل بسیار مهم است که ذهن بسیاری از زوج‌ها را به خود درگیر کرده. بررسی احتمال بروز خطرات، دانستن اقدامات قبل و بعد از بچه دار شدن، پس از ابتلا و درمان سرطان و بسیاری نکات مهم دیگر در این مقاله مورد بررسی قرار می‌گیرد. برای آشنایی کامل با موارد ذکر شده تا آخر مقاله همراه ما باشید.
بچه دار شدن بعد از سرطان چیست؟
برخی از درمان‌های سرطان، روند بچه دار شدن بعد از سرطان را دشوار می‌کند. درمان‌هایی مانند: شیمی‌درمانی، پرتودرمانی و جراحی‌هایی که به اندام‌های تناسلی آسیب می‌زند، می‌توانند بر باروری تاثیر بگذارند. باروری، به توانایی در بچه دار شدن می‌گویند که در ابتدا ازدواج آزمایشات مخصوص آن از زوجین گرفته می‌شود. برخلاف باروری به ناتوانی در داشتن فرزند، ناباروری می‌گویند. این عارضه به دلایل مختلف مانند: مشکل در اسپرم یا تخمک، سطح پایین اسپرم یا تخمک، مشکل هورمون‌های تولید مثل و مشکل در اندام تناسلی به وجود می‌آید.
انواع راه‌های بچه دار شدن بعد از سرطان
برای باروری بعد از سرطان راه‌های گوناگونی وجود دارد که در ادامه به بررسی این راه‌ها خواهیم پرداخت. ، معمولاً گزینه‌هایی برای محافظت از باروری در طول درمان سرطان وجود دارد که عبارت‌اند از:
- جمع آوری و انجماد اسپرم، تخمک یا جنین قبل از درمان.
- محافظت از اندام‌های تناسلی فرد در طول درمان.
- اهدای تخمک برای زنان (اگر تخمدان‌ها دیگر تخمک سالم تولید نمی‌کنند)
- اهدای اسپرم برای مردان (اگر بیضه‌ها دیگر اسپرم سالم تولید نمی‌کند)
- رحم اجاره‌ای برای زنان (اگر رحم قادر به تحمل بارداری نیست یا بارداری برای فرد خطرناک است)
راه‌های بچه دار شدن پس از سرطان در بانوان و آقایان متفاوت است که در ادامه هر کدام از آن‌ها را بررسی می‌کنیم.
راه‌های باروری برای بانوان
زنان با تعداد مشخصی تخمک در تخمدان خود به دنیا می‌آیند که ذخیره تخمدان نامیده می‌شود. این ذخیره به طور طبیعی با افزایش سن زنان کاهش می‌یابد. اما انواع خاصی از شیمی درمانی ممکن است آن را بیشتر کاهش دهد.
داشتن تخمک کمتر ممکن است باردار شدن را سخت کند و ذخیره کم تخمدان ممکن است منجر به یائسگی زودرس شود، به این معنی که هیچ تخمکی باقی نمی‌ماند. پزشک می‌تواند ذخیره تخمدان را با استفاده از آزمایش خون و سونوگرافی آزمایش کند.
اگر به دلیل درمان سرطان، ذخیره تخمدان کم یا در معرض خطر باشد، متخصص باروری، گزینه‌هایی را برای حفظ باروری یا افزایش شانس باردار شدن معرفی خواهد کرد که عبارت‌اند از:
لقاح آزمایشگاهی (IVF)
این یک شکل رایج از کمک باروری است که از داروهای خاصی برای تحریک تخمدان‌ها برای تولید تخمک استفاده می‌کند. این تخمک‌ها جمع آوری شده و سپس در آزمایشگاه با اسپرم بارور می‌شوند و اگر این موفقیت‌آمیز باشد، تخمک به جنین تبدیل می‌شود. پس از آن، جنین دوباره به رحم زن منتقل می‌شود تا به نوزاد تبدیل شود.
تخمک اهدایی خود فرد
زن ممکن است تخمک‌های خود را قبل از درمان ذخیره کند که انجام آن راهی برای حفظ باروری است. اگر خانمی قبل از شروع درمان تخمک‌های خود را ذخیره نکرده باشد، می‌تواند از تخمک‌های اهدا کننده استفاده کند.
تخمک اهدایی از اهدا کننده
تخمک‌های اهدا کننده در آزمایشگاه با اسپرم بارور می‌شوند که این اسپرم‌ها، ممکن است از شریک اهدا کننده تخمک و یا یک اهدا کننده دیگر باشد. تخمک‌های بارور شده که جنین نامیده می‌شوند، سپس در رحم زنی قرار می‌گیرند که بچه می‌خواهد. رحم خانم، برای باردار شدن و به پایان رساندن بارداری باید سالم باشد، به همین دلیل باید قبل و بعد از دریافت جنین هورمون مصرف کند. اهداکنندگان تخمک ممکن است از دسته‌هایی که در ادامه آن‌ها را نام می‌بریم باشند که عبارت‌اند از:
- اعضای خانواده
- دوستان
- اهداکنندگان ناشناس
- اهدا کنندگان شناخته شده از یک آژانس
افراد قبل از اهدا کردن تخمک یا اسپرم، از نظر‌های مختلف مورد غربالگری قرار می‌گیرند که عبارت‌اند از:
- شرایط پزشکی
- بیماری‌های ژنتیکی
- مسائل روانی
اهدای جنین
اهدا کننده‌ها برخی اوقات جنین خود را به دلایلی اهدا می‌کنند که شیوه آن شبیه به اهدا تخمک است. هنگامی که این اتفاق می‌افتد، جنین‌های اهدایی در رحم زنی که بچه می‌خواهد قرار می‌گیرد. کودکی که از جنین اهدایی به دنیا می‌آید، حامل ژن‌های والدینی نیست که جنین اهدا کننده را انتخاب کرده‌اند. اما این روش به زن اجازه می‌دهد تا بارداری را تجربه کند. به این امر پذیرش جنین نیز گفته می‌شود.
رحم اجاره‌ای و حامل بارداری
گاهی ممکن است یک زن نتواند فرزندی به دنیا بیاورد و حتی بارداری برای او خطرناک باشد. در شرایطی مانند آن، حمل نوزاد توسط زن دیگری در دوران بارداری می‌تواند یکی از بهترین گزینه‌ها باشد. این روش‌های شامل دو دسته کلی رحم اجاره‌ای و حامل بارداری می‌باشد که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم.
- رحم اجاره ای: در واقع این روش، رحم زنی است که نوزاد را در دوران بارداری حمل می‌کند به او مادر جانشین نیز می‌گویند. اسپرم مردی که پدر بیولوژیکی کودک خواهد بود در دهانه رحم یا رحم جانشین قرار می‌گیرد که به این فرآیند لقاح مصنوعی می‌گویند. در این روش، کودک حامل ژن‌های زن خواهد بود.
- حامل حاملگی: زنی است که جنینی را از تخمک زن دیگر و اسپرم همسرش حمل می‌کند؛ کودک، حامل ژن‌های حامل حاملگی نخواهد بود.
راه‌های باروری برای مردان
برای مردان مانند بانوان روش‌های مختلفی برای بچه دار شدن وجود دارد.
اسپرم خود فرد
یک مرد ممکن است قبل از درمان سرطان اسپرم خود را ذخیره کند که انجام آن یک راه برای حفظ توانایی باروری است. اگر مردی قبل از شروع درمان اسپرم خود را ذخیره نکرده باشد، مانند بانوان، می‌تواند از اسپرم اهدا کننده استفاده کند. اسپرم اهدایی توسط مرد سالم دیگری به بانک اسپرم داده می‌شود و اهدا کننده معمولا ناشناس است. اما بانک‌های اسپرم معمولاً ویژگی‌های فیزیکی اهداکننده را ثبت کرده و اسپرم را از نظر بیماری‌های عفونی غربال می‌کنند. کودک حامل ژن‌های اهدا کننده اسپرم خواهد بود.
استخراج اسپرم از بیضه
ممکن است مردی بعد از درمان سرطان اسپرمی در مایع منی خود نداشته باشد، اما هنوز اسپرم سالم در بیضه‌هایش داشته باشد که پزشک قطعات کوچکی از بافت بیضه را در حین استخراج اسپرم بیضه بر می‌دارد. هر سلول، اسپرم سالمی که در این بافت یافت می‌شود می‌تواند برای بچه دار شدن استفاده شود. اسپرم را می‌توان در IVF استفاده کرد یا برای استفاده در آینده منجمد کرد. این روش به اندازه سایر روش‌های جمع آوری و ذخیره اسپرم موفق نیست.
فرزندخواندگی
هنگامی که یک زوج یا فردی فرزندی را به فرزندخواندگی می‌پذیرند، آن‌ها والدین دائمی و قانونی فرزند خوانده هستند. برخی از آن‌ها ممکن است به نامه پزشک، مبنی بر اینکه زوج یا فرد در سلامت کامل هستند نیاز داشته باشند.
خطرات بچه دار شدن بعد از سرطان
خطرات و عوارض مرتبط با بچه دار شدن بعد از سرطان، ممکن است بسته به نوع و درجه سرطان، روش درمان و توصیه‌های پزشکی متفاوت باشد. اما در کل، برخی عوامل می‌توانند خطرات بیشتری را در این وضعیت ایجاد کنند که در ادامه، به برخی از این عوامل اشاره می‌کنیم. مهم‌ترین عوامل و تاثیرات آن‌ها عبارت‌اند از:
- شیمی درمانی: برخی داروهای شیمی درمانی، باعث تخریب سلول‌های تخمدان شده و منجر به ناباروری موقت یا دائمی می‌شوند. قبل از تصمیم به بچه دار شدن، معمولاً پزشکان توصیه می‌کنند تا مدتی بعد از اتمام شیمی درمانی صبر کرده تا بدن به صورت کامل بهبود یابد.
- پرتو درمانی: پرتو درمانی، روی تخمدان‌ها و رحم تاثیر بگذارد و عملکرد آن‌ها را با مشکل مواجه کند. در برخی موارد، ممکن است منجر به ناباروری یا افزایش خطر ضایعات بارداری شود.
- عوارض جانبی: بعضی از عوارض جانبی درمان سرطان می‌توانند تاثیراتی مانند: عملکرد تیروئید، کیفیت اسپرم در مردان و تأثیر بر تخمک‌ها در زنان ره به همراه داشته باشند.
- خطر عود سرطان: در بعضی موارد، خطر عود سرطان ممکن است بعد از درمان باقی بماند. این موضوع می‌تواند تصمیم بچه دار شدن را تحت تاثیر قرار دهد، زیرا بارداری و هورمون‌های بارداری ممکن است تغییراتی در بدن ایجاد کنند که ممکن است سرطان را فعال کنند.
کلام پایانی
در این مقاله به صورت کلی تمام راه‌های بچه دار شدن بعد از سرطان و خطرات باروری را پس از سرطان را به صورت دقیق و کامل مورد بررسی قرار دادیم. روش‌های کلی باروری در آقایان و بانوان را تحلیل و بررسی کردیم و اب اقدامات کلی برای این کار آشنا شدیم.
سوالات متداول
آیا درمان سرطان بر شانس باردار شدن تاثیر دارد؟
بله، درمان سرطان می‌تواند بر شانس باروری زنان و مردان تأثیر بگذارد. درمان سرطان شامل عمل جراحی، شیمی درمانی، رادیوتراپی و درمان هدفمند مولکولی است. هر یک از این درمان‌ها می‌توانند به طور مستقیم یا غیرمستقیم بر سلول‌های تولید مثل و عملکرد سیستم تناسلی تأثیر بگذارند.
آیا هورمون‌های باروری یا داروها می‌توانند باعث بازگشت یا ایجاد سرطان شوند؟
بله، برخی هورمون‌های باروری یا داروها می‌توانند باعث بازگشت یا ایجاد سرطان شوند.
آیا سن بر باروری بعد از سرطان تاثیر دارد؟
بله، سن می‌تواند تأثیری بر باروری پس از درمان سرطان داشته باشد.
