اصطلاحات سرطان و تومور به یک وضعیت پاتولوژیک اشاره دارد که با تکثیر کنترل نشده سلول‌هایی که توانایی نفوذ به اندام‌ها و بافت‌های طبیعی بدن، تغییر ساختار و عملکرد آنها را دارند، مشخص می‌شود. سرطان همچنین توانایی مکان‌یابی در فاصله‌ای از بیماری اولیه را دارد و در این مورد از بیماری ثانویه یا متاستاتیک صحبت می‌کنیم.
تومورها به تومورهای جامد که با توده فشرده بافت مشخص می‌شوند و تومورهای خونی (مانند لنفوم و لوسمی) تقسیم می‌شوند. بسته به اندامی که در آن رشد می‌کنند، نوع سلول‌های تشکیل شده، مرحله‌ای که بیماری در آن تشخیص داده می‌شود، تهاجمی بودن و احتمال ایجاد متاستاز، می‌توان تومورها را به روش‌های مختلف طبقه‌بندی کرد.
سرطان چیست و چگونه تشکیل می‌شود؟
سرطان در اثر جهش در DNA درون سلول‌ها ایجاد می‌شود. DNA سلولی حاوی اطلاعاتی در مورد چگونگی رشد و تکثیر سلول‌ها است. اشتباه در این دستورالعمل‌ها باعث سرطانی شدن سلول می‌شود. جهش‌های ژنتیکی می‌توانند به یک سلول سالم حمله کنند. به طور غیر طبیعی تکثیر شوند و در نتیجه سلول‌های بیمار بیشتری ایجاد کنند.
سلول‌های طبیعی حاوی ژن‌هایی به نام سرکوب‌کننده‌های تومور هستند که رشد غیرطبیعی سلول را تشخیص می‌دهند و آن را متوقف می‌کنند. وقتی خطایی در این ژن‌ها وجود داشته باشد، این عملکرد می‌تواند ضعیف یا حتی متوقف شود. این وضعیت اجازه می‌دهد تا سلول‌های جهش یافته به رشد و تقسیم خود ادامه دهند.
ژن‌ها می‌توانند خطاهایی را که ممکن است در خود DNA وجود داشته باشد شناسایی و ترمیم کنند. یک جهش می‌تواند باعث شود که برخی از خطاها شناسایی نشوند و امکان تجمع جهش‌های مختلف و در نهایت شروع سرطان را فراهم کند. جهش‌های ژنتیکی می‌توانند از بدو تولد وجود داشته باشند، یا در موارد دیگر، می‌توانند توسط ویروس‌ها، التهاب مزمن یا همان هورمون‌های تولید شده توسط بدن ایجاد شوند. با این حال، آنها همچنین می‌توانند توسط عوامل خارج از بدن مانند اشعه ماوراء بنفش (UV)، مواد شیمیایی سرطان زا یا پرتو ایجاد شوند.
برخی از سرطان‌های خون می‌توانند از یک جهش منفرد ایجاد شوند، اما بیشتر سرطان‌هایی که در اندام‌های داخلی مانند ریه‌ها و کولون ایجاد می‌شوند، از جهش‌های مختلف شروع می‌شوند. هنوز مشخص نیست که چه تعداد جهش باید با هم جمع شود تا تومور ایجاد شود، اگرچه تصور می‌شود این میزان بر اساس نوع تومور متفاوت است. جهش‌های ژنتیکی موجود در بدو تولد به جهش‌های اکتسابی در طول زمان اضافه می‌شوند و باعث سرطان می‌شوند. این بدان معناست که جهش‌های موجود در بدو تولد ضروری هستند اما برای ایجاد سرطان کافی نیستند. یک یا چند جهش دیگر برای ایجاد سرطان مورد نیاز خواهد بود.
جهش ژنتیکی تنها در صورت قرار گرفتن در معرض سایر عوامل خطر، احتمال ابتلای فرد به سرطان را افزایش می‌دهد. جهش‌ها روند را آغاز می‌کنند، در حالی که عوامل خطر در ایجاد بیماری نقش دارند. بنابراین سرطان را می‌توان به عنوان یک بیماری چند عاملی تعریف کرد که در هم جهش ژنتیکی و همچنین عوامل محیطی نقش اساسی دارند.
بیشتر مطالعه کنید: احتمال ابتلا به سرطان در زنان و مردان
علائم سرطان چیست؟
بدیهی است که هر نوع تومور علائم خاص خود را دارد که برای آن باید به پرونده‌های آسیب شناسی فردی اشاره کرد. در هر صورت برخی از علائم، به ویژه اگر به طور همزمان وجود داشته باشند، ممکن است نشان دهنده وجود یک بیماری انکولوژیک باشد. شایع‌ترین علائم سرطان، عبارتند از:
- خستگی مداوم
- توده یا ضخیم شدن زیر پوست
- تغییر وزن بدون دلیل مشخص
- تغییرات در پوست مانند تغییر رنگ زرد، تیره یا قرمز، التهاب مداوم، تغییر در ظاهر خال‌های موجود
- تغییرات در عملکرد روده و مثانه
- سرفه‌های مداوم
- مشکل در بلع
- گرفتگی صدا
- مشکلات گوارشی مداوم، حالت انسداد
- درد عضلانی یا مفصلی مداوم و غیر قابل توضیح
- تب مداوم و بدون دلیل یا تعریق شبانه
آدنوکارسینوم چیست؟
آدنوکارسینوم یک تومور بدخیم است که بر بافت اپیتلیال، که شامل لایه سطحی پوست، غدد و سایر بافت‌هایی است که بخشی از حفره‌ها و اندام‌های بدن هستند، تأثیر می‌گذارد. آدنوکارسینوم می‌تواند در بسیاری از بافت‌های مختلف بدن ایجاد شود. اگر بافت غده غیرطبیعی باشد اما تومور خوش خیم باشد، گفته می‌شود که آدنوم است. آدنوم‌ها به طور کلی به سایر بافت‌ها حمله نمی‌کنند و منجر به بیماری ثانویه (متاستاتیک) نمی‌شوند. از طرف دیگر آدنوکارسینوم‌ها به بافت‌های دیگر حمله می‌کنند و اغلب باعث ایجاد متاستاز می‌شوند.
سرطان چگونه تشخیص داده می‌شود؟
تصویربرداری تشخیصی (CT، PET، اولتراسوند، رزونانس مغناطیسی، رادیوگرافی و غیره) معمولاً روش اصلی آنالیز برای تشخیص تومورهای جامد است. روش‌های تشخیص با توجه به محل تومور متفاوت است. برای سرطان خون، یک آزمایش ساده خون یا غدد لنفاوی اغلب کافی است. مرحله‌بندی و تعیین درجه بدخیمی اغلب به آناتومی پاتولوژیک از طریق تجزیه و تحلیل بافت شناسی بافت‌ها، اغلب با تکنیک‌های بیولوژی مولکولی ادغام می‌شود.
هر فردی که علائم دائمی و نگران کننده‌ای را تجربه می‌کند باید ابتدا توسط پزشک عمومی، ثانیاً پس از بررسی‌های لازم و در صورت لزوم توسط متخصص انکولوژی معاینه شود. افراد بدون علامت که نگران خطر ابتلا به بیماری هستند، باید آن را با پزشک خود در میان بگذارند و در مورد مناسب‌ترین آزمایش‌ها و روش‌های تشخیصی برای وضعیت خود سوال بپرسند.
درمان‌های سرطان
درمان‌های انکولوژیک بسته به محل شناسایی اولیه، مرحله بیماری (طبق روش مرحله‌بندی TNM شناخته شده در سراسر جهان)، وجود یا عدم وجود بیماری ثانویه و شرایط عمومی سلامت بیمار متفاوت است. درمان‌های سرطان می‌توانند شامل درمان‌های جراحی، شیمی درمانی و درمان‌های بیولوژیکی یا رادیوتراپی باشند که می‌توانند به صورت جداگانه یا ترکیبی انجام شوند.
هنگامی که مرحله درمان به پایان می‌رسد، دوره زمانی وجود دارد که در طی آن تست‌ها و بررسی‌های تشخیصی برای تأیید اثربخشی درمان‌های انجام شده، صورت می‌گیرد که به عنوان مرحله پیگیری شناخته می‌شوند.
