ایمونوتراپی چیست و چگونه انجام می‌شود؟

درمان ایمونوتراپی به سیستم ایمنی شما کمک می‌کند تا برای مبارزه با سلول‌های سرطانی بهتر عمل کند. در واقع ایمونوتراپی یا ایمونوآنکولوژی نوعی درمان است که از سیستم ایمنی بدن فرد برای مبارزه با سرطان استفاده می‌کند.

سیستم ایمنی شما چیزی است که به بدن شما کمک می‌کند تا با عفونت‌ها و سایر بیماری‌ها مبارزه کند. این سیستم معمولاً قادر است بین سلول‌های سالم و مواد مضر تمایز قائل شود و می‌داند که به سلول‌های غیر طبیعی حمله می‌کند.

 از آنجایی که سلول‌های سرطانی از سلول‌های طبیعی و سالم ایجاد می‌شوند، گاهی اوقات سیستم ایمنی شما قادر به تشخیص آن‌ها یا تشخیص آن‌ها به عنوان یک تهدید نیست. برخی از سلول‌های سرطانی دارای تغییرات ژنتیکی هستند که باعث می‌شود سیستم ایمنی کمتر قابل مشاهده باشند، در حالی که برخی دیگر پروتئین‌های خاصی روی سطح سلول دارند تا سلول‌های ایمنی را خاموش کنند. ایمونوتراپی به عنوان راهی برای کمک به سیستم ایمنی بدن شما در مقابله با سلول‌های سرطانی ایجاد شد.

نحوه عملکرد ایمونوتراپی

 ایمونوتراپی به روش‌های مختلفی عمل می‌کند. برخی به سیستم ایمنی کمک می‌کنند تا مستقیماً به سرطان حمله کند. برخی دیگر سیستم ایمنی را به روشی کلی‌تر تقویت می‌کند.

چه زمانی از ایمونوتراپی استفاده می‌شود؟

این روش برای انواع خاصی از سرطان که نشان داده شده است به آن‌ها پاسخ می‌دهند، استفاده می‌شود. همچنین امکان دارد تا از  ایمونوتراپی به عنوان بخشی از یک کارآزمایی بالینی استفاده شود. در این صورت پزشک به بیمار خواهد گفت که آیا درمان‌های ایمونوتراپی برای نوع سرطان وی وجود دارد یا خیر. ایمونوتراپی برای همه مناسب نیست. به همین جهت پزشک موارد زیر را بررسی خواهد کرد:

• سلامت کلی بیمار
• نوع سرطان
• اگر سرطان گسترش یافته است (مرحله) و اگر چنین است، تا کجا؟
• سابقه درمان بیمار
• شرایط قبل از ایمونوتراپی

آزمایشات قبل از انجام

قبل از اینکه ایمونوتراپی انجام دهید، ممکن است نیاز به انجام آزمایشاتی داشته باشید تا مطمئن شوید که آیا درمان احتمالاً مؤثر است یا خیر. این آزمایش‌ها به دنبال تغییرات در پروتئین‌ها، ژن‌ها یا کروموزوم‌های خاص هستند. بسته به نوع سرطان شما می‌توان آزمایش را روی خون، مغز استخوان یا بافت سرطانی انجام داد. 

ایمونوتراپی چگونه انجام می‌شود؟

در ابتدا بررسی کنید که آیا برای آماده شدن برای درمان نیاز به انجام کاری دارید یا خیر. به عنوان مثال، انجام کار‌های دندانپزشکی یا انجام هر گونه واکسیناسیون توصیه شده است.

ایمونوتراپی معمولاً در یک دوره درمانی انجام می‌شود. این دوره بسته به سرطان و نوع ایمونوتراپی می‌تواند هفته‌ها یا ماه‌ها طول بکشد. ممکن است ترکیبی از درمان‌های ایمونوتراپی یا درمان‌های دیگری مانند درمان‌های هدفمند یا شیمی درمانی نیز برای بیمار اتخاذ شود.

روش‌های انجام ایمونوتراپی عبارتند از:

داخل وریدی (از طریق ورید)

اکثر ایمونوتراپی‌ها به صورت داخل وریدی (از طریق ورید) انجام می‌شود. ممکن است یک پورت یا خط (لوله نازک) را وارد کنید که می‌توان از آن برای دسترسی به ورید هر بار که درمان می‌کنید استفاده کرد.

قرص

برخی از درمان‌ها به صورت قرص تجویز می‌شوند.

موضعی

ایمونوتراپی به صورت کرمی است که روی پوست می‌مالید. این نوع ایمونوتراپی را می توان برای سرطان پوست خیلی زود استفاده کرد.

داخل مثانه

ایمونوتراپی مستقیماً وارد مثانه می‌شود.

عوارض جانبی ایمونوتراپی چیست؟

عوارض جانبی این درمان به دارو‌های مورد استفاده بستگی دارد و از فردی به فرد دیگر متفاوت است. از آنجایی که ایمونوتراپی بر روی سیستم ایمنی اثر می‌گذارد، می‌تواند باعث التهاب در هر قسمت از بدن بیمار شود. البته بسته به وضعیت بیمار، پزشک و پرستار مربوطه اطلاعات بیشتری در اختیار بیماری قرار خواهند داد تا بتواند عوارض را مدریت کند.

ردیابی و گزارش هر گونه عوارض جانبی

اگر تحت ایمونوتراپی هستید، بسیار مهم است که از هرگونه تغییر آگاه باشید و تیم پزشکی خود را در مورد آن‌ها مطلع کنید. حتی اگر یک علامت خیلی شما را آزار نمی‌دهد، باز هم بهتر است به تیم پزشکی خود اطلاع دهید که چه احساسی دارید، زیرا ممکن است نشانه چیز دیگری باشد. برای مثال، خستگی ممکن است نشانه‌ای از این باشد که درمان شما بر سطح هورمون شما تأثیر می‌گذارد. در این صورت، می‌توانید برای کمک به احساس بهتر، درمان داشته باشید.

انواع ایمونوتراپی

انواع مختلفی از درمان‌های ایمونوتراپی وجود دارد که به روش‌های مختلفی کار می‌کنند و عبارتند از:

مهارکننده‌های ایمن‌پوینت

مهارکننده‌های ایمن‌پوینت پروتئین‌های خاصی را هدف قرار می‌دهند که با سیستم ایمنی تداخل می‌کنند و از عملکرد صحیح آن جلوگیری می‌کنند. این نقاط بازرسی بخشی طبیعی از سیستم ایمنی هستند و از قوی بودن پاسخ‌های ایمنی جلوگیری می‌کنند تا جایی که ممکن است سلول‌های سالم بدن را از بین ببرند. این دسته از دارو‌ها به دفاع طبیعی بدن در حمله به سرطان کمک می‌کنند.

CAR T-Cell Therapy

CAR T-Cell Therapy درمانی است که توانایی طبیعی سلول‌های T انسان را برای مبارزه با سرطان افزایش می‌دهد. پزشکان سلول‌های T (نوعی گلبول سفید) را از خون بیمار استخراج می‌کنند و گیرنده خاصی به نام «گیرنده آنتی ژن کایمریک» (CAR) را در آزمایشگاه اضافه می‌کنند.

این گیرنده سلول‌های اصلاح شده را قادر می‌سازد تا مواد شیمیایی تولید کنند که سرطان را از بین می‌برد. سپس این سلول‌های T CAR دوباره مهندسی شده از طریق تزریق به بیمار تزریق می‌شوند و سلول‌ها شروع به تکثیر و حمله به سلول‌های سرطانی در سراسر بدن می‌کنند.

آنتی‌بادی‌های مونوکلونال

آنتی‌بادی‌های مونوکلونال پروتئین‌های سیستم ایمنی هستند که در آزمایشگاه ایجاد می‌شوند و برای اتصال به اهداف خاصی روی سلول‌های سرطانی طراحی شده‌اند. برخی از آنتی‌بادی‌های مونوکلونال سلول‌های سرطانی را علامت‌گذاری می‌کنند تا بهتر دیده شوند و توسط سیستم ایمنی از بین بروند. چنین آنتی‌بادی‌های مونوکلونال نوعی ایمونوتراپی هستند. آنتی‌بادی‌های مونوکلونال را می‌توان آنتی‌بادی‌های درمانی نیز نامید.

واکسن درمانی

واکسن درمانی با تقویت پاسخ سیستم ایمنی بدن شما به سلول‌های سرطانی علیه سرطان عمل می‌کند. واکسن‌های درمانی با واکسن‌هایی که به پیشگیری از بیماری کمک می‌کنند متفاوت است.

تعدیل‌کننده‌های سیستم ایمنی

تعدیل‌کننده‌های سیستم ایمنی پاسخ ایمنی بدن را در برابر سرطان افزایش می‌دهند. برخی از این عوامل بر بخش‌های خاصی از سیستم ایمنی تأثیر می‌گذارند، در حالی که برخی دیگر به روشی کلی‌تر بر سیستم ایمنی تأثیر می‌گذارند.

هرچند وقت یکبار ایمونوتراپی انجام می‌شود؟

اینکه چند وقت یکبار و چه مدت دریافت می‌کنید به موارد زیر بستگی دارد:

• نوع سرطان شما و میزان پیشرفته بودن آن
• نوع ایمونوتراپی که دریافت می‌کنید.
• چگونه بدن شما به درمان واکنش نشان می‌دهد.

ممکن است هر روز، هفته یا ماه نیاز به ایمونوتراپی داشته باشید. برخی از انواع ایمو نوتراپی نیز به صورت چرخه ای انجام می‌شود. چرخه شامل یک دوره درمان است که به دنبال آن یک دوره استراحت است. دوره استراحت به بدن شما فرصتی برای بهبودی، پاسخ به ایمونوتراپی و ساخت سلول‌های سالم جدید می‌دهد.

منبع