به سرطانی که در دیگر نواحی بدن شروع شده باشد و به مغز پخش شود «سرطان مغزی ثانویه» یا «متاستاز مغزی» گفته می‌شود. به تومورهایی که از مغز شروع می‌شوند «تومورهای مغزی اولیه» گفته می‌شود.
اگر تعدادی از سلول های سرطانی از سرطان اولیه جدا شوند، می‌توانند از طریق جریان خون یا سیستم لنفاوی به دیگر نواحی بدن (مثلا مغز) رفته و در آنجا یک تومور جدید تشکیل دهند.
نوع سلولهای تشکیل دهنده «سرطان ثانویه» همانند منشاء اولیه آن است. پس اگر سرطان از ریه‌ها شروع شده باشد و به مغز پخش شده باشد، نواحی سرطانی مغز از سلولهای سرطانی ریوی تشکیل شده‌اند.
این نوع سرطان با سرطانی که از خود مغز شروع شده باشد (سرطان مغزی اولیه) متفاوت است. در «سرطان مغزی اولیه»، سرطان از سلولهای مغزی تشکیل شده است که سرطانی شده‌اند. تشخیص این موضوع بسیار مهم است، زیرا نوع «سرطان اولیه» راهنمای پزشک برای انتخاب نوع درمان است.
با ایران سرطان همراه باشید تا درباره متاستاز مغزی بیشتر بدانید.
چه سرطان‌هایی به مغز پخش می‌شوند؟
هر نوع سرطانی می‌تواند به مغز پخش شود. اما شایع‌ترین انواع سرطان که به مغز پخش می‌شوند عبارتند از:
- سرطان ریه
- سرطان پستان
- سرطان کلیه
- سرطان پوستی ملانوم
- سرطان کولورکتال
علائم متاستاز مغزی
نوع علائم به محل سرطان در مغز بستگی دارد. سرطان می‌تواند روی بافت مغز در اطراف تومور فشار وارد کند و نوع علائم نیز به عملکرد این ناحیه تحت فشار مغز بستگی دارد.
علائم:
- سردرد
- حالت تهوع و استفراغ
- احساس ضعف بخشی از بدن
- تشنج
- تغییرات شخصیتی یا تغییرات خلق و خو
- تغییر در بینایی فرد مانند از دست دادن بینایی
- گیج شدن و ایجاد اختلال در قدرت درک فرد
- مشکلات گفتاری
به خاطر داشته باشید سایر بیماری‌ها نیز می‌توانند چنین علائمی ایجاد کنند. این علائم لزوما به معنای ابتلا به سرطان مغزی نیستند. اما اگر هر یک از این علائم را مشاهده کردید، به پزشک یا پرستار خود اطلاع دهید تا آنها بتوانند این علائم را بررسی کنند.
آزمایش‌ها
ممکن است لازم باشد که یک یا چند تا از آزمایش‌های زیر را انجام دهید:
- معاینه فیزیکی توسط پزشک به منظور آزمایش قدرت عضلات، چشم‌ها و زمان واکنش نشان دادن شما
- سی تی اسکن
- MRI
- بیوپسی (برداشتن بخشی از تومور یا کل آن به منظور بررسی سرطانی بودن یا نبودن آن)
ممکن است نیازی به انجام بیوپسی نباشد، زیرا سابقه پزشکی و نتایج آزمایش‌ها معمولا می‌توانند به وضوح نشان دهند که آیا مبتلا به «متاستاز» هستید یا خیر.
درمان متاستاز مغز
«متاستاز مغز» معمولا قابل علاج نیست. اما با درمان می‌توان برای مدتی آن را کنترل کرد و از گسترش مشکلات جلوگیری کرد. ممکن است حال برخی بیماران به قدری بد باشد که نتوانند تحت درمان قرار گیرند. احتمالاً ترکیبی از درمان‌ها را خواهید داشت که برخی برای کنترل سرطان و برخی دیگر برای کنترل علائم خاص آن مورد استفاده قرار می‌گیرند. مانند:
رادیوتراپی
این درمان می‌تواند به کنترل رشد و علائم سرطان کمک کند. رادیوتراپی کل مغز نیز برای کمک به جلوگیری از ایجاد سرطان ثانویه مغز انجام می‌شود. شما ممکن است این را داشته باشید که برای مثال سرطان سلول کوچک ریه (SCLC) دارید.
پرتودرمانی
برای برخی از افراد مبتلا به متاستاز مغزی، ممکن است بتوانید دوز کامل پرتودرمانی را به صورت یک کسری انجام دهید. به این عمل رادیوسرجری استریوتاکتیک نیز می‌گویند.
استروئید‌ها
سرطان ثانویه مغز و درمان آن، مانند جراحی یا رادیوتراپی، می‌تواند فشار را در مغز افزایش دهد. از این داروهای برای کنترل عوارض فشار استفاده می‌شود.
شما معمولاً استروئید‌ها را برای دوره‌های زمانی کوتاه از چند روز تا چند هفته مصرف می‌کنید. متخصص شما مقدار (دوز) استروئید شما را به آرامی کاهش می‌دهد، زیرا قطع ناگهانی آنها می‌تواند باعث ناخوشی شما شود.
عمل جراحی
در صورت داشتن یک یا تعداد کمی از سرطان‌های ثانویه مغز که به نظر قابل جابجایی به نظر می‌رسند، پزشک ممکن است به شما عمل جراحی را پیشنهاد دهد. اگر تومور‌ها به طور گسترده در مغز پخش شده باشند، ممکن است جراحی امکان‌پذیر نباشد.
شیمی درمانی
شیمی درمانی از داروهای ضد سرطان برای از بین بردن سلولهای سرطانی استفاده می‌کند. نوع شیمی درمانی شما بستگی به نوع سرطان اولیه که باعث متاستاز مغزی شدع است، دارد.
بقا و طول عمر
بیشتر افراد مبتلا به «متاستاز مغزی» نگران پیش‌آگهی خود هستند. پیش‌آگهی هر بیمار به عوامل زیادی بستگی دارد:
- اینکه آیا سرطان به بیش از یک قسمت از بدن پخش شده است یا خیر.
- سرعت رشد.
- سرعت واکنش آن به درمان.
پیش‌بینی شرایط معمولا دشوار است و کنار آمدن با این عدم اطمینان به آینده دشوار است. با پزشکی صحبت کنید که بتواند اطلاعات بیشتری در خصوص پیش‌آگهی شما بدهد.
