در این بخش از ایران سرطان به روش‌های درمان سرطان ریه می‌پردازیم. در صورتی که سرطان ریه زودتر تشخیص داده نشود و فرآیند درمان آغاز نشود، امکان دارد به سایر قسمت‌های بدن نیز گسترش یابد. تیمی متشکل از متخصصان رشته‌های مختلف در مورد انتخاب بهترین روش درمانی برای درمان سرطان ریه با یکدیگر مشورت می‌کنند. به این تیم، تیم چندرشته‌ای (MDT) گفته می‌شود.
انتخاب روش درمانی به موارد زیر بستگی دارد:
- نوع سرطان ریه
- محل قرارگیری تومور
- میزان رشد و گسترش تومور (مرحلۀ سرطان)
- میزان غیرطبیعی‌بودن سلول‌ها در زیر میکروسکوپ (درجۀ سرطان)
- وضعیت عمومی سلامت بیمار
درمان سرطان ریه سلول کوچک (SCLC)
روش‌های اصلی درمان سرطان ریه سلول کوچک عبارتند از:
- شیمی‌درمانی
- پرتودرمانی
- عمل جراحي
- کمورادیاسیون (شیمی‌درمانی همراه با پرتودرمانی)
- روش درمان علامتی؛ نوعی روش درمانی که در آن صرفاً به کاهش یا رفع علائم ناراحت‌کنندۀ سرطان پرداخته می‌شود، بدون این‌که علت اصلی برطرف شود.
یک یا چند مورد از روش‌های بالا بنا بر تشخیص پزشک برای بیمار اجرا می‌شود. این‌که از کدام یک از روش‌های بالا استفاده شود، بستگی به مرحلۀ سرطان ریه و همچنین پاسخ بدن به درمان دارد.
درمان سرطان محدود
همان‌طور که در قسمت سیستم‌های مرحله‌بندی سرطان ریه توضیح داده شد، سرطان محدود به این معناست که تومور صرفاً در یک ریه قرار دارد (اما در کل ریه پخش نشده است) و می‌تواند به گره‌های لنفاوی موجود در همان سمت ریه درگیر گسترش یافته باشد. روش درمانی اصلی برای درمان سرطان محدود، شیمی‌درمانی است. پس از آن، بیمار معمولاً تحت پرتودرمانی در ناحیۀ قفسه سینه قرار خواهد گرفت.
بنابر تشخیص پزشک و در صورتی که بیمار شرایط بدنی مناسبی داشته باشد، ممکن است تحت کمورادیاسیون قرار گیرد؛ بدین معنا که همزمان با پرتودرمانی، شیمی‌درمانی خواهد داشت. در صورتی که سرطان در مراحل اولیه قرار داشته باشد، ممکن است بنابر تشخیص پزشک، از عمل جراحی لوبکتومی استفاده شود. در طی این جراحی، قسمت سرطانی ریه برداشته می‌شود. اما معمولاً از عمل جراحی برای سرطان ریه سلول کوچک استفاده نمی‌شود. در صورت انجام عمل جراحی، معمولاً بعد از آن شیمی‌درمانی انجام می‌شود و امکان دارد پرتودرمانی نیز انجام شود.
درمان سرطان گسترده
در سرطان گسترده، تومور به نحو گسترده‌اى، به کل ريه، غدد لنفاوى سمت ديگر قفسه سينه و يا ساير قسمت‌هاى بدن (شامل مغز استخوان) انتشار یافته است. به این سرطان، سرطان پیشرفته ریه نیز گفته می‌شود. هدف از درمان سرطان ریه در این مرحله، کنترل سرطان تا حد ممکن و کمک به بهبود علائم است. در صورتی که وضعیت عمومی سلامت بیمار اجازه دهد، معمولاً تحت شیمی‌درمانی قرار می‌گیرد. در صورتی که بدن بیمار به شیمی‌درمانی پاسخ مثبت دهد، ممکن است پس از آن، تحت پرتودرمانی قرار گیرد.
پس از درمان
پس از پایان درمان، در صورتی که رشد تومور در ریه متوقف شده باشد و بیمار به اندازه کافی خوب باشد، ممکن است در ناحیۀ سر، تحت پرتودرمانی قرار گیرد. پرتودرمانی ناحیۀ سر، پرتودرمانی پیشگیرانه جمجمه (PCI) نیز نامیده می‌شود و هدف آن، نابودکردن سلول‌های سرطانی است که ممکن است به مغز انتشار یافته باشند و به خاطر کوچک‌بودن در اسکن‌ها و آزمایش‌ها دیده نشوند.
درمان علامتی
درمان علامتی، نوعی روش درمانی است که در آن صرفاً به کاهش یا رفع علائم ناراحت‌کننده سرطان پرداخته می‌شود، بدون این‌که علت اصلی برطرف شود.
- پرتودرمانی خارجی
- پرتودرمانی داخلی (براکی‌تراپی)
- لیزردرمانی
- انجماد تومور (کرایوتراپی)
- استفاده از اِستنت برای باز نگه‌داشتن مجاری تنفسی
- فوتودینامیک تراپی (PDT)
توجه کنید که بعضی از درمان‌ها (مانند رادیوتراپی خارجی) را می‌توان هم برای درمان علامتی و هم برای درمان اصلی استفاده کرد.
درمان سرطان ریه سلول غیرکوچک (NSCLC)
روش‌های اصلی درمان سرطان ریه سلول غیرکوچک عبارتند از:
- عمل جراحی
- شیمی‌درمانی
- پرتودرمانی
- کمورادیاسیون (شیمی‌درمانی همراه با پرتودرمانی)
- داروهای هدفمند درمان سرطان
- ایمونوتراپی
- روش درمان علامتی
پزشکان در مورد روش درمانی، مزایای آن و عوارض جانبی احتمالی با بیمار صحبت خواهند کرد. این‌که از کدام یک از روش‌های بالا استفاده شود، بستگی به مرحله سرطان ریه و همچنین پاسخ بدن به درمان دارد.
درمان بر اساس مرحله سرطان
درمان NSCLC مرحله ۱
مرحله ۱ بدین معناست که تومور، کوچک بوده و صرفاً درون یک ریه وجود دارد (تمام ریه را درگیر نکرده است). در مرحلۀ ۱، سرطان به غدد لنفاوی نیز سرایت نکرده است. عمل جراحی، اصلی‌ترین روش درمان سرطان ریه سلول غیرکوچک مرحله ۱ است. جراح ممکن است طی عمل جراحی:
- بخشی از ریه را بردارد ( لوبکتومی)
- تمام ریه را بردارد ( پنومونکتومی)
ممکن است بیمار بعد از عمل جراحی، تحت شیمی‌درمانی قرار گیرد تا احتمال بازگشت سرطان کاهش یابد.
در صورتی که بنابر تشخیص پزشک و خواست بیمار، عمل جراحی امکان‌پذیر نباشد، از یکی از روش‌های زیر استفاده خواهد شد:
- پرتودرمانی
- (RFA)
درمان NSCLC مرحله ۲
مرحله ۲ می‌تواند معانی متفاوتی داشته باشد و به دو زیرمرحله 2A و 2B تقسیم می‌شود. مرحله 2A بدین معناست که اندازه تومور بین ۴ تا ۵ سانتی‌متر است اما به هیچ‌یک از غدد لنفاوی گسترش نیافته است. مرحله 2B می‌تواند بدین معنی باشد که:
- اندازه تومور حداکثر ۵ سانتی‌متر است و به غدد لنفاوی مجاور گسترش یافته است.
- اندازه تومور بین ۵ تا ۷ سانتی‌متر است اما به هیچ یک از غدد لنفاوی گسترش نیافته است.
- بیش از یک تومور در یکی از لوب‌های ریه وجود دارد.
- سرطان به ساختارهای نزدیک به ریه گسترش یافته است.
عمل جراحی، اصلی‌ترین روش درمان سرطان ریه سلول غیرکوچک مرحله ۲ است. جراح ممکن است طی عمل جراحی:
- بخشی از ریه را بردارد (عمل جراحی لوبکتومی)
- تمام ریه را بردارد (عمل جراحی پنومونکتومی)
ممکن است بیمار بعد از عمل جراحی، تحت شیمی‌درمانی قرار گیرد تا احتمال بازگشت سرطان کاهش یابد. بسته به نتیجه عمل جراحی، امکان دارد بیمار پس از انجام عمل جراحی تحت پرتودرمانی قرار گیرد. در صورتی که بنابر تشخیص پزشک و خواست بیمار، عمل جراحی امکان‌پذیر نباشد، از یکی از روش‌های زیر استفاده خواهد شد:
- پرتودرمانی
- کمورادیاسیون (انجام همزمان پرتودرمانی و شیمی‌درمانی)
درمان NSCLC مرحله ۳
مرحله ۳ بدین معناست که سرطان به بیش از یکی از لوب‌های ریه گسترش یافته و یا این‌که غدد لنفاوی و ساختارهای نزدیک به قفسۀ سینه را درگیر کرده است. روش‌های درمانی مختلفی برای سرطان ریه سلول غیرکوچک مرحله ۳ وجود دارد. پزشک در مورد روش‌های درمان با بیمار صحبت خواهد کرد. روش‌های درمانی احتمالی سرطان ریه NSCLC مرحله ۳ عبارتند از:
جراحی بعد از کمورادیاسیون
ممکن است بیمار ابتدا تحت کمورادیاسیون (انجام همزمان پرتودرمانی و شیمی‌درمانی) قرار گرفته و سپس عمل جراحی برای برداشتن تمام یا قسمتی از ریه انجام شود. بعد از عمل جراحی نیز ممکن است مجدداً برای چند جلسه تحت شیمی‌درمانی قرار گیرد.
شیمی‌درمانی بعد از جراحی
امکان دارد بیمار پس از عمل جراحی برای برداشتن تمام یا قسمتی از ریه، تحت شیمی‌درمانی قرار گیرد. پس از آن هم ممکن است از پرتودرمانی استفاده شود. در صورتی که به هر دلیلی، انجام عمل جراحی برای بیمار امکان پذیر نباشد، امکان دارد تحت کمورادیاسیون (انجام همزمان پرتودرمانی و شیمی‌درمانی) قرار بگیرد.
ممکن است پس از کمورادیاسیون، ایمونوتراپی انجام شود. داروهای تجویز‌شده در ایمونوتراپی مستقیماً به تومورها حمله نمی‌کنند، بلکه با تقویت سیستم ایمنی بدن به تخریب آن‌ها سرعت می‌بخشند. همچنین امکان دارد از داروهای هدفمند درمان سرطان استفاده شود. داروهای هدفمند در رشد سلول‌های سرطانی تداخل ایجاد می‌کنند.
درمان NSCLC مرحله ۴
مرحله ۴ به این معناست که تومور به ریه دیگر و یا به اعضای دورتر بدن مانند کبد یا استخوان گسترش یافته است. هدف از درمان در این مرحله، کنترل رشد تومور تا حد ممکن و کمک به بهبود علائم است. در این مرحله، ممکن است از روش‌های زیر استفاده شود:
- شیمی‌درمانی
- داروهای هدفمند درمان سرطان
- ایمونوتراپی
- پرتودرمانی
- روش درمان علامتی؛ به عنوان مثال استفاده از استنت برای بازنگه‌داشتن مجرای تنفسی و تنفس راحت‌تر.
