هدف از درمان متاستاز مغزی معمولا کنترل سرطان و علائم است. همچنین می‌تواند از گسترش مشکلات نیز جلوگیری کند. در این مطلب از ایران سرطان، با درمان متاستاز مغزی آشنا خواهید شد.
تصمیم‌گیری در خصوص درمان متاستاز مغزی
تصمیم‌گیری در خصوص درمان دشوار است. باید از موارد زیر اطلاع داشته باشید:
- چه درمانی می‌توان برای شما انجام داد.
- عوارض جانبی درمان.
- تعداد دفعات لازم برای مراجعه به بیمارستان در این درمان.
اگر کنار آمدن با نوع درمانتان بیش از حد دشوار است، می‌توانید هر وقت که خواستید آن را متوقف کنید. در خصوص گزینه‌های پیش رو با پزشک یا پرستار متخصص خود صحبت کنید. صحبت در این باره با خویشاوندان نزدیک، یا یکی از دوستانتان، یا در صورت ممکن یک مشاور می‌تواند مفید باشد.
درمان شما به عوامل مختلفی بستگی دارد از جمله:
- نوع سرطان اولیه.
- درمانی که قبلا انجام داده‌اید.
- تعداد تومورهای درون مغز.
- محل سرطان در مغز و بزرگی آن.
- اینکه آیا سرطان به دیگر نواحی بدن پخش شده است یا خیر؟
- سطح سلامت عمومی.
- علائم.
انواع درمان متاستاز مغزی
به احتمال زیاد بیمار تحت ترکیبی از روش‌های درمانی قرار خواهد گرفت. برخی از این درمان‌ها برای کنترل سرطان و برخی دیگر برای کنترل علائم اختصاصی سرطان هستند.
پرتودرمانی
در پرتودرمانی از اشعه ایکس پرانرژی برای از بین بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود. پرتودرمانی می‌تواند به کنترل رشد سرطان و نیز کنترل علائم سرطان کمک کند. معمولا تحت پرتودرمانی خارجی قرار می‌گیرید. در این روش، از یک دستگاه در خارج از بدن برای تاباندن پرتوهای تابشی به سمت سرطان، به منظور از بین بردن آنها، استفاده می‌شود.
برای پرتودرمانی کل مغز، یا برای پرتودمانی نواحی سرطانی وسیع در مغز، معمولا تحت یک دوره پرتودرمانی خارجی قرار می‌گیرید، که به طور کلی بیش از 1 یا 2 هفته طول می‌کشد. این درمان را طی یک دوره انجام دهید، بنابراین دوز کامل پرتودرمانی به چندین بخش کوچک‌تر به نام فراکشن تقسیم می‌شود. تقسیم دوز باعث می‌شود که سلول‌های سالم بتوانند بین جلسات درمان ترمیم یابند. معمولا از شنبه تا چهارشنبه هر روز یک جلسه خواهید داشت و آخر هفته نیز استراحت می‌کنید.
همچنین از پرتودرمانی کامل مغز برای پیشگیری از ایجاد متاستاز مغزی نیز استفاده می‌شود. برای مثال اگر مبتلا به سرطان ریه سلول کوچک (SCLC) باشید، امکان دارد تحت این روش درمان قرار گیرید.
پرتو درمانی استریوتاکتیک (SRT) نوع دیگری از پرتودرمانی خارجی است. این روش، یک روش درمانی هدفمند است و پرتودرمانی را از زوایای مختلف اطراف بدن انجام می‌دهد. پرتوها در محل تومور به یکدیگر می‌رسند، بنابراین دوز بالایی از اشعه به تومور برخورد می‌کند. و بافت‌های اطراف تومور دوز بسیار کمتری از اشعه را دریافت می‌کنند. این روش خطر بروز عوارض جانبی در سایر نواحی مغز را کاهش می‌دهد. امکان دارد پزشک از این روش برای هدف قرار دادن تعداد کمی ناحیه سرطانی کوچک در مغز استفاده کند.
برخی از افراد مبتلا به متاستاز مغزی می‌توانند دوز کامل پرتودرمانی را به صورت یک جلسه‌ای دریافت کنند. به این روش رادیوسرجری استریوتاکتیک (SRS) گفته می‌شود. رادیوسرجری را می‌توان پرتو-جراحی ترجمه کرد.
استروئیدها
متاستاز مغزی و درمان آن، مانند جراحی یا پرتودرمانی، می‌توانند فشار درون مغز را افزایش دهند. جمجمه سخت و از جنس استخوان است، بنابراین فضای ثابتی در اختیار مغز قرار دارد. سرطان یا تورم در این ناحیه می‌تواند فشار درون مغز را افزایش دهد. به این پدیده افزایش فشار درون جمجمه‌ای می‌گویند. علائم افزایش فشار درون جمجمه‌ای عبارتند از:
- سردرد
- حالت تهوع و استفراغ
- تشنج
- تغییرات رفتاری
- تغییر در بینایی
داروهای استروئیدی می‌توانند تورم را کاهش دهند. با این کار می‌توان علائم را بهبود بخشید و آنها را کنترل کرد. معمولا استروئیدها را طی دوره‌های زمانی کوتاه، از چند روز تا چند هفته، مصرف می‌کنید. متخصص شما دوز داروهای استروئیدی شما را به تدریج کاهش می‌دهد، زیرا قطع ناگهانی مصرف آنها ممکن است حال شما را بد کند.
جراحی
در صورت ابتلا به یک یا تعداد کمی متاستاز مغزی که قابل برداشتن هستند، پزشک جراحی را برای شما پیشنهاد می‌دهد. اگر تومورها به طور گسترده در مغز پخش شده باشند، انجام جراحی برای شما ممکن نخواهد بود. جراحی مغز برای همه بیماران مناسب نیست. جراحی مغز یک عمل عمده است و برای انجام آن لازم است که حال عمومی شما خوب باشد. برای جراحی مغز، جراح همچنین باید اطمینان حاصل کند که تومور اولیه شما (یا دیگر نواحی که سرطان از آنجا پخش شده) پایدار است.
منظور آنها از پایداری این است که اندازه تومور در طول زمان تغییری نکند، یعنی نه بهتر شود نه بدتر. جراح تومور مغزی ثانویه (متاستاز مغزی) را به همان روش تومور مغزی اولیه برمی‌دارد.
شیمی درمانی
در شیمی درمانی از داروهای ضد سرطان برای از بین بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود. نوع شیمی درمانی که دریافت می‌کنید، به نوع سرطان اولیه شما بستگی دارد. درمان سرطان مغزی با برخی داروهای شیمی درمانی دشوار است. زیرا سد خونی-مغزی از مغز محافظت می‌کند. این سد یک فیلتر طبیعی بین خون و مغز است که مغز را از مواد مضر محافظت می‌کند. پزشک برای شما توضیح خواهد داد که بهترین نوع شیمی درمانی با توجه به شرایط شما چیست.
هورمون درمانی
بقا و رشد برخی سرطان‌ها مانند سرطان سینه و سرطان پروستات به هورمون‌ها بستگی دارد. بنابراین پایین آوردن میزان هورمون‌ها در بدن می‌تواند به کنترل سرطان کمک کند. روش هورمون درمانی از طریق قرص یا به صورت تزریق انجام می‌شود. هورمون درمانی یک روش درمانی متداول برای سرطان‌های پیشرفته پستان و سرطان‌های پیشرفته پروستات است.
داروهای سرطانی هدفمند
داروهای سرطانی هدفمند عواملی را که به بقا و رشد تومور کمک می‌کنند هدف قرار می‌دهند. امکان دارد پزشک درمان هدفمند سرطان را به شما پیشنهاد دهد، البته در صورتی که این روش برای سرطان اولیه شما مناسب باشد. چندین نوع داروی هدفمند در درمان سرطان وجود دارد:
- آنتی‌بادی‌های مونوکلونال (MABs)
- مسدودکننده‌های رشد سرطان
- مهارکننده‌های PARP
- داروهایی که رشد عروق خونی را مسدود می‌کنند (داروهای ضد آنژیوژنز (ضد رگ زایی))
امکان دارد برای درمان برخی سرطان‌ها مانند سرطان ریه، سرطان سینه و ملانوم از درمان‌های هدفمند سرطان به منظور کوچک کردن و کنترل متاستاز مغزی استفاده کنند.
ایمونوتراپی
ایمونوتراپی از سیستم ایمنی خود بدن شما برای مبارزه با سرطان استفاده می‌کند. این روش بدین صورت عمل می‌کند که به سیسنم ایمنی بدن کمک می‌کند سلول‌های سرطانی را شناسایی و به آنها حمله کنند. به برخی انواع ایمونوتراپی، درمان هدفمند یا درمان‌های بیولوژیکی نیز گفته می‌شود.
مثلا اگر مبتلا به سرطان ریه یا سرطان پوستی ملانوم باشید ممکن است تحت ایمونوتراپی قرار بگیرید.
کنترل کردن علائم
متاستاز مغزی می‌تواند باعث بروز علائم شود. روش‌های درمانی که بالاتر ذکر کردیم می‌توانند با کوچک کردن یا برداشتن سرطان‌های مغزی به کنترل علائم کمک کنند. اگر با وجود این درمان‌ها، علائم همچنان مشکل‌ساز باشند، امکان دارد از درمان دیگری برای کنترل آنها استفاده شود. در ادامه چند روش دیگر برای کنترل علائم متاستاز مغزی آورده شده است.
داروهایی برای کنترل تشنج
پزشک برای جلوگیری از تشنج داروهای ضد صرع برای شما تجویز می‌کند تشنج به معنی تخلیه غیرطبیعی جریان الکتریکی در مغز است. تشنج یکی از علائم شایع سرطان مغزی است. امکان دارد تشنج برای خودتان و افراد اطرافتان بسیار ترسناک به نظر برسد.
مسکن
متاستاز مغزی می‌تواند باعث بروز دردهایی مانند سردرد شود. اگر درد داشتید باید به تیم درمانی خود اطلاع دهید تا آنها بتوانند هر چه زودتر به رفع این درد کمک کنند. آنها با همکاری خودتان مسکن مناسب برای تسکین درد شما را پیدا می‌کنند.
