سوالی که برای بسیاری از افراد که نیاز به شیمی درمانی دارند، پیش می‌آید، مدت زمان شیمی درمانی است. شیمی درمانی در بسیاری از مواقع به عنوان درمان مکمل برای بیماری‌ها استفاده می‌شود و عوارض و مزایای خاصی دارد. یکی از نکاتی که در این روش درمانی باید به آن توجه کرد، طول درمان آن است. در این مقاله به بررسی این موضوع خواهیم پرداخت، پس تا انتهای مقاله ما را همراهی کنید.
شیمی درمانی چیست؟
شیمی درمانی (Chemotherapy)، یک روش درمانی است که در طی آن داروهای شیمیایی قوی برای کنترل و درمان بیماری‌هایی مانند سرطان استفاده می‌شود. این داروها قادر به تخریب و کاهش تومورهای بدخیم (سلول‌های سرطانی) هستند. داروها به سراسر بدن منتشر می‌شوند و در سرطان‌هایی که به اندازه کافی بزرگ و چندان محدود نیستند، برای اثربخشی بهتر، ممکن است به صورت سیستمیک (درمان سراسری) استفاده شوند.
هدف اصلی شیمی درمانی کنترل و بهبود بیماری، با کاهش حجم تومور، کنترل علائم و در برخی موارد، بهبود کامل و دائمی است. شیمی درمانی معمولاً به صورت ترکیبی با سایر روش‌های درمانی مانند جراحی و رادیوتراپی استفاده می‌شود تا بهترین نتایج در درمان بیماری‌های سرطانی و دیگر بیماری‌های خاصی که از نظر جنبه‌های مختلف درمان نیاز به روش‌های متعدد دارند، بدست آید.
مدت زمان شیمی درمانی چیست؟
مدت زمان شیمی درمانی توسط عوامل مختلفی تعیین می‌شود. این عوامل شامل نوع سرطان، وسعت سرطان، انواع داروهایی که تجویز می‌شوند و همچنین مدت زمان لازم برای بهبودی تومورها است. به طور کلی، شیمی درمانی به صورت سیکلی انجام می‌شود. این کار اجازه می‌دهد به سلول‌های سرطانی، در آسیب‌پذیرترین زمان‌های‌شان حمله شود و به سلول‌های طبیعی بدن فرصت می‌دهد تا از آسیب‌دیدگی بهبود یابند.
عوامل تعیین کننده مدت زمان شیمی درمانی
در واقع سه موضوع، مدت چرخه، فرکانس چرخه و تعداد چرخه، برای تعیین مدت زمان شیمی درمانی اهمیت دارند. در ادامه این موضوعات را مورد بررسی قرار می‌دهیم که عبارت‌اند از:
- مدت زمان چرخه: درمان شیمی درمانی ممکن است یک دارو یا ترکیبی از داروها باشد. همه داروها ممکن است در یک روز، چند روز متوالی یا به طور مداوم به صورت سرپایی یا بستری تجویز شوند. بسته به پروتکل خاص، درمان ممکن است چند دقیقه، ساعت یا چند روز طول بکشد.
- فرکانس چرخه: شیمی درمانی ممکن است به صورت هفتگی، دو هفته‌ای یا ماهانه تکرار شود. معمولاً یک چرخه در فواصل ماهانه تعریف می‌شود. به عنوان مثال، دو جلسه شیمی درمانی دو هفته‌ای ممکن است به عنوان یک سیکل طبقه‌بندی شود.
- تعداد چرخه ها: در بیشتر موارد، تعداد سیکل‌ها یا طول شیمی درمانی از ابتدا تا پایان، توسط تحقیقات و آزمایشات بالینی تعیین می‌شود.
مدت زمان شیمی درمانی در شرایط مختلف
شیمی درمانی در بسیاری از موارد به عنوان درمان کمکی برای جراحی، رادیوتراپی و… استفاده می‌شود و ممکن است ۴ الی ۶ ماه طول بکشد. شیمی درمانی کمکی در سرطان سینه و روده بزرگ رایج است. در سرطان‌های بیضه، لنفوم هوچکین و غیر هوچکین و لوسمی ها، مدت زمان شیمی درمانی ممکن است تا یک سال باشد.
زمانی که بیماری قابل مشاهده باشد، طول درمان شیمی درمانی به پاسخ بیماری به درمان بستگی دارد. اگر بیماری به طور کامل ناپدید شود، شیمی درمانی ممکن است برای ۱ الی ۲ چرخه دیگر نیز ادامه یابد تا احتمال بازگشت مجدد تومورها به حداقل برسد.
اگر تومور کوچک شود اما از بین نرود، شیمی درمانی تا زمانی که تحمل شود و بیماری رشد نکند ادامه خواهد داشت. اگر بیماری رشد کند، شیمی درمانی متوقف می‌شود. بسته به سلامت و خواسته‌های بیمار، داروهای مختلفی برای از بین بردن سرطان تجویز می‌شود و هدف برای تمرکز بر راحتی بیمار تغییر می‌کند. شیمی درمانی معمولا یک درمان واحد نیست. هر بیمار یک دوره درمانی دارد که شامل تعدادی چرخه شیمی درمانی است.
بیشتر بخوانید: شیمی درمانی یا پرتو درمان: تفاوت‌ها، مزایا و عوارض!
مدت زمان هر سیکل در شیمی درمانی
اینکه هر سیکل را چند بار انجام می‌شود و دوره درمانی چقدر طول می‌کشد، نیز به عوامل زیادی بستگی دارد. این عوامل عبارت‌اند از:
- نوع سرطانی
- داروهای مورد استفاده
- چگونه سلول‌های سرطانی به داروها پاسخ می‌دهند
- هر گونه عوارض جانبی ناشی از مصرف داروها
مدت زمان دوره‌های درمانی
یک دوره شیمی درمانی معمولاً بین ۳ تا ۶ ماه طول می‌کشد، اگرچه ممکن است بیشتر یا کمتر از آن باشد. شیمی درمانی، شامل یک یا چند دارو خواهد بود که ممکن است به صورت وریدی (داروهای داخل وریدی) تزریق شده یا به صورت قرص یا کپسول تجویز شوند.
چرخه‌های درمان
در طول یک دوره درمان، بیمار معمولاً حدود ۴ تا ۸ سیکل درمانی را پشت سر می‌گذارد. سیکل زمان بین یک دور درمان تا شروع دور بعدی است. پس از هر دوره درمان، بیمار استراحت می‌کند تا به بدن خود اجازه بهبودی دهید. بنابراین اگر سیکل شما ۴ هفته طول بکشد، ممکن است در روزهای ۱.۲ و ۳ درمان داشته باشید و بعد از آن از روز ۴ تا ۲۸ هیچ درمانی نداشته باشید. سپس چرخه جدیدی شروع می‌شود.
دلیل وجود چرخه یا سیکل در شیمی درمانی
برنامه‌های درمانی مبتنی بر سال‌ها تحقیق است. پزشک، بر اساس نتایج این آزمایشات بهترین ترکیب داروها را پیشنهاد می‌کند. هدف این داروها کشتن سلول‌های سرطانی و در عین حال آسیب کمتر به سلول‌های سالم و طبیعی است. دلایل انجام شیمی درمانی به صورت سیکل، عبارت‌اند از:
- این به شیمی درمانی اجازه می‌دهد تا سلول‌های سرطانی بیشتری را از بین ببرد.
- فاصله بین درمان‌ها به بدن اجازه می‌دهد تا از هر گونه عوارض جانبی بهبود یابد.
- در هر زمان، برخی از سلول‌های سرطانی در حال استراحت هستند. شیمی درمانی فقط به سلول‌هایی حمله می‌کند که در حال تقسیم شدن و گسترش هستند؛ بنابراین سلول‌های در حال استراحت از بین نخواهند رفت.
- برخی از سلول‌های سرطانی که در طول اولین درمان شما در حال استراحت بودند، در زمان شروع درمان دوم شما تقسیم می‌شوند. بنابراین سیکل‌ها به از بین رفتن آن‌ها کمک می‌کنند.
- سلول‌های طبیعی معمولا آسیب‌های ناشی از شیمی‌درمانی را مؤثرتر از سلول‌های سرطانی ترمیم می‌کنند. بنابراین آسیب به سلول‌های سرطانی باید به تدریج و بدون ایجاد آسیب دائمی به سلول‌های طبیعی ایجاد شود.
شیمی درمانی هر چند وقت یک بار انجام می‌شود؟
اینکه چند وقت یکبار درمان می‌کنید به داروهایی که مصرف می‌کنید و همچنین برنامه درمانی بیمار بستگی دارد. بسته به دارو یا ترکیب داروها، هر درمان می‌تواند چند ساعت یا چند روز طول بکشد. ممکن است هر هفته یا هر ۲.۳ یا ۴ هفته یکبار نیاز به درمان وجود داشته باشد.
چگونه پزشکان درمان را انتخاب می‌کنند
برنامه درمانی که پزشک، برای بیمار انتخاب می‌کند به مواردی بستگی دارد که عبارت‌اند از:
- نوع سرطانی
- محل سرطان
- میزان گسترش سرطان
- محل گسترش سرطان
- سلامت عمومی و تناسب اندام بیمار
همچنین بدانید: آیا شیمی درمانی موثر است؟
کلام پایانی
شیمی درمانی، یک شیوه درمانی برای مقابله با بیماری‌هایی مانند سرطان است که هم به صورت تکی هم به صورت ترکیبی با دیگر درمان‌ها به بهبود شرایط بیمار کمک می‌کند. طول درمان شیمی درمانی وابسته به شرایط مختلفی است که به صورت کامل در این مقاله به آن پرداختیم. عواملی مانند نوع سرطان، داروها و… در تعیین مدت زمان این روش درمانی تاثیر دارند. همچنین روند شیمی درمانی به عواملی مانند: مدت زمان چرخه، فرکانس چرخه و تعداد چرخه‌ها بستگی دارد.
سوالات متداول
چه زمانی بعد از جراحی می‌توان شیمی درمانی کرد؟
بر اساس تحقیقات بهتر است ۳۰ روز پس از جراحی، شیمی درمانی را کرد، اما این کار باید با نظر پزشک انجام شود.
عوارض شیمی درمانی پس از چند جلسه شروع می‌شود؟
معمولا عوارض و بیماری‌های ناشی از مصرف داروهای شیمی درمانی، در عرض چند ساعت پس از شروع درمان آغاز می‌شوند.
