تشخیص سرطان در دوران بارداری معمول نیست، اما ممکن است رخ دهد. در واقع، هزاران سرطان در طول بارداری سالانه رخ می‌دهد. شایع‌ترین انواع سرطان که در دوران بارداری یافت می‌شوند، شامل سرطان سینه، دهانه رحم، تیروئید، کولون، تخمدان و همچنین ملانوم، لنفوم و لوسمی هستند. اگرچه کمتر رایج است، اما ممکن است فردی در حین درمان سرطان باردار شود. اگر این اتفاق بیفتد، رویکرد درمان مانند زمانی است که سرطان در دوران بارداری تشخیص داده شده است. ما در ادامه این مقاله به بررسی راه‌های مقابله با سرطان در دوران بارداری پرداخته‌ایم. با ما در این مقاله از ایران سرطان همراه باشید.
کشف سرطان در دوران بارداری
زمانی که سرطان در دوران بارداری ایجاد می‌شود، معمولاً به این دلیل است که فرد توده‌ای جدید را احساس می‌کند، درد جدیدی دارد یا متوجه تغییرات بدنی دیگری می‌شود که منجر می‌شود به پزشک مراجعه کند. در برخی موارد، معاینات و آزمایش‌های آزمایشگاهی که به عنوان بخشی از مراقبت‌های معمول در دوران بارداری انجام می‌شوند، ممکن است چیزی غیرطبیعی را نشان دهند که مشخص می‌شود، سرطان است. زمانی که باردار هستید، تشخیص اینکه تغییرات در بدن شما ناشی از بارداری یا سرطان است، دشوار خواهد بود.
چرا که تغییرات در سطح هورمون در دوران بارداری می‌تواند باعث بزرگ‌تر شدن، برآمدگی و یا حساس شدن سینه‌ها شود. این تغیرات می‌تواند تشخیص توده ناشی از سرطان را برای شما یا پزشکتان سخت‌تر کند تا زمانی که کاملاً بزرگ شود. خونریزی از رکتوم می‌تواند ناشی از هموروئید خوش خیم باشد که در دوران بارداری شایع است. احساس خستگی می‌تواند ناشی از افزایش وزن ناشی از بارداری یا کاهش تعداد گلبول‌های قرمز خون (کم خونی) باشد که در دوران بارداری یا هنگام مبتلا شدن به سرطان‌هایی مانند لوسمی و لنفوم دیده می‌شود.
همچنین رشد جنین و رحم می‌تواند تشخیص تومورهای تخمدان را دشوار کند. به دلیل این چالش‌ها، زمانی که سرطان در دوران بارداری ایجاد می‌شود، اغلب در مراحل پیشرفته‌تری نسبت به موارد دیگر تشخیص داده می‌شود. اگر توده‌ای پیدا کردید، درد جدیدی داشتید یا متوجه تغییرات دیگری در بدنتان شدید آنها را نادیده نگیرید. فوراً به پزشک یا پرستار خود اطلاع دهید، زیرا هر گونه تغییر مشکوک باید بررسی شود.
آیا تست‌های تصویربرداری در دوران بارداری خطرناک هستند؟
اگر این نگرانی وجود دارد که فرد باردار ممکن است سرطان داشته باشد یا اگر سرطان در دوران بارداری کشف شود، ممکن است به آزمایش‌های تصویربرداری نیاز باشد. نگرانی اصلی هر فرد هنگام انجام آزمایشات تصویربرداری در دوران بارداری این است که ممکن است برای جنین مضر باشد.
در ادامه برخی از آزمایش‌های تصویربرداری رایج که ممکن است برای تشخیص یا مرحله‌بندی سرطان انجام شود، همراه با اثرات احتمالی هر کدام بر روی جنین آورده شده است:
ماموگرافی
ماموگرافی می‌تواند اکثر سرطان‌های سینه را که در دوران بارداری شروع می‌شوند، پیدا کند. به طور کلی تصور می‌شود، انجام ماموگرافی در دوران بارداری بی‌خطر باشد. دوز کمی از اشعه روی سینه‌ها متمرکز می‌شود، بنابراین بیشتر آن به سایر قسمت‌های بدن نمی‌رسد.
سونوگرافی
در معاینات سونوگرافی بدن از اشعه ایکس استفاده نمی‌شود و تصور می‌شود در دوران بارداری بی‌خطر باشد. سونوگرافی معمولاً یک آزمایش آسان است، بنابراین می‌توان از آن برای ارزیابی تغییر در اندام‌هایی مانند کبد، کلیه‌ها، تخمدان‌ها یا سینه‌ها در دوران بارداری استفاده کرد. اشعه ایکس قفسه سینه از مقدار کمی اشعه استفاده می‌کند. به طور کلی تصور می‌شود که استفاده از آنها در دوران بارداری بی‌خطر است.
تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI)
تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) از اشعه استفاده نمی‌کند و تصور می‌شود که در دوران بارداری بی‌خطر باشد. MRI را می‌توان با ماده حاجب (ماده‌ای شیمیایی که برای کمک به گرفتن تصاویر بهتر به خون تزریق می‌شود) یا بدون آن انجام داد. ماده حاجب که اغلب در طول MRI استفاده می‌شود، گادولینیوم نام دارد. در حالی که استفاده از کنتراست با اسکن MRI ممکن است گاهی اوقات برنامه درمانی را تغییر دهد، گادولینیوم می‌تواند از جفت (ارگانی که مادر را به جنین متصل می‌کند) عبور کند. به همین دلیل، خطرات احتمالی استفاده از گادولینیوم برای جنین باید با مزایای استفاده از آن سنجیده شود.
اسکن استخوان
اسکن استخوان نوعی اسکن پزشکی هسته‌ای است که برای جستجوی علائم گسترش سرطان به استخوان استفاده می‌شود. میزان تشعشع اسکن استخوان کم است و به طور کلی در دوران بارداری ایمن تلقی می‌شود.
اسکن تیروئید
اسکن تیروئید نوع دیگری از اسکن هسته‌ای است که ممکن است برای آزمایش سرطان تیروئید انجام شود. این آزمایش معمولاً در 12 هفته اول بارداری به دلیل ید رادیواکتیو استفاده شده، توصیه نمی‌شود.
اسکن PET و اسکن سی تی اسکن
اسکن PET و اسکن سی تی اسکن اغلب برای بررسی سرطان یا علائم انتشار به سایر قسمت‌های بدن انجام می‌شود. این آزمایشات احتمالاً جنین را در معرض تشعشع قرار می‌دهد، بنابراین معمولاً در دوران بارداری توصیه نمی‌شود.
راه‌های مقابله با سرطان در دوران بارداری چگونه است؟
اگر در دوران بارداری سرطان شما تشخیص داده شود، اهداف درمانی همان است که اگر باردار نبودید، انجام می‌شد. اما گزینه‌های درمانی شما احتمالاً پیچیده‌تر خواهند بود، زیرا تیم درمانی شما باید تعادل را در ارائه بهترین درمان برای سرطان به شما ایجاد کند و در عین حال نوزاد را نیز در نظر بگیرد. گزینه‌های درمانی شما به موارد زیر بستگی دارد:
- نوع سرطان
- اندازه و محل تومور
- میزان گسترش سرطان
نوع و زمان درمان باید به دقت برنامه ریزی شود و بین تیم مراقبت از سرطان، متخصص زنان و زایمان و یا پزشک حاملگی پرخطر (به نام متخصص طب مادر و جنین (MFM)) هماهنگ شود.
جراحی سرطان در دوران بارداری
گاهی اوقات جراحی، بخشی از درمان سرطان است. به طور کلی جراحی در دوران بارداری بی‌خطر است و ممکن است بسته به جایی که سرطان در بدن قرار دارد در نظر گرفته شود. معمولا اعتقاد بر این است که جراحی در سه ماهه دوم یا اوایل سه ماهه سوم انجام شود. اما بسته به شرایط می‌توان آن را در هر زمانی از بارداری انجام داد.
نوع جراحی که ممکن است فرد انجام دهد، بستگی به وسعت سرطان و اینکه سرطان در چه مرحله‌‌ای از بارداری تشخیص داده می‌شود، دارد. گاهی اوقات، جراحی ممکن است به روش لاپاراسکوپی، که از برش‌های کوچک‌تر نسبت به جراحی باز سنتی استفاده می‌کند، انجام شود. جراحی لاپاراسکوپی معمولاً منجر به از دست دادن خون، درد، انقباضات زودرس کمتر و زمان بهبودی کوتاه‌تر در مقایسه با جراحی باز می‌شود.
آیا بیهوشی در بارداری خطرناک است؟
جراحی سرطان در نواحی غیر از شکم و لگن عموماً خطر کمی برای جنین دارد. اما زمان‌های خاصی در دوران بارداری وجود دارد که بیهوشی ممکن است برای جنین خطرناک باشد. جراح و متخصص بیهوشی با یکدیگر همکاری خواهند کرد تا بهترین زمان در دوران بارداری را برای عمل تعیین کنند.
شیمی درمانی در دوران بارداری
شیمی درمانی ممکن است قبل یا بعد از جراحی برای برخی از انواع و مراحل سرطان انجام شود. همچنین می‌تواند برای سرطان‌های پیشرفته‌تر نیز استفاده شود. شیمی درمانی معمولاً در سه ماهه اول بارداری تجویز نمی‌شود. مطالعات نشان داده‌اند که به طور کلی تجویز برخی داروهای شیمی درمانی در سه ماهه دوم و سوم بی‌خطر است.
شیمی درمانی معمولاً بعد از هفته 35 بارداری یا در عرض 3 هفته پس از زایمان توصیه نمی‌شود، زیرا می‌تواند تعداد سلول‌های خونی مادر و نوزاد را کاهش دهد. در نتیجه این امر می‌تواند باعث خونریزی و افزایش احتمال عفونت در هنگام تولد شود.
پرتودرمانی در دوران بارداری
رادیوتراپی را می‌توان برای درمان برخی از انواع سرطان استفاده کرد یا می‌توان آن را در ناحیه‌ای که سرطان با جراحی برداشته شده است، انجام داد تا خطر عود سرطان کاهش یابد. دوزهای بالای پرتو که معمولاً برای درمان سرطان استفاده می‌شود، به ویژه در ناحیه شکم و لگن، می‌تواند در هر زمانی از بارداری به جنین آسیب برساند. این امر می‌تواند منجر به سقط جنین، نقایص مادرزادی، رشد آهسته جنین یا افزایش خطر ابتلا به سرطان جنین در دوران کودکی شود.
به همین دلیل، پزشکان معمولاً از پرتو درمانی در دوران بارداری استفاده نمی‌کنند، اما می‌توان آن را برای سرطان‌هایی که در قسمت‌هایی از بدن، دور از جنین رخ می‌دهد، در نظر گرفت. هنگامی که در دوران بارداری تجویز می‌شود، دوز پرتو، از جمله هر گونه اشعه پراکنده‌ای که ممکن است به جنین برسد، باید تا حد امکان پایین نگه داشته شود. برای سرطان‌هایی مانند سرطان سینه یا لنفوم، شکم و لگن عموماً با پیش‌بند ساخته شده از سرب در برابر تشعشعات محافظت می‌شوند.
هورمون درمانی در دوران بارداری
هورمون درمانی اغلب پس از جراحی یا به عنوان درمان سرطان پیشرفته برای انواع خاصی از سرطان، مانند برخی سرطان‌های سینه یا آندومتر استفاده می‌شود. هورمون درمانی معمولاً در دوران بارداری انجام نمی‌شود زیرا می‌تواند بر جنین تأثیر بگذارد. انجام این درمان اغلب تا بعد از زایمان به تعویق می‌افتد.
درمان دارویی هدفمند در دوران بارداری
داروهای هدفمند، متفاوت از داروهای شیمی درمانی استاندارد عمل می‌کنند، اما همچنان می‌توانند عوارض جانبی جدی داشته باشند. اکثر داروهای هدفمند در بارداری مورد مطالعه قرار گرفته‌اند و تصور می‌شود اگر در دوران بارداری مصرف شوند برای نوزاد ناامن باشند. داروهای هدفمند شناخته شده به عنوان مهارکننده‌های تیروزین کیناز (TKIs) برای عبور از جفت شناخته شده‌اند و اکثر آنها در دوران بارداری توصیه نمی‌شوند. به طور کلی، بیشتر داروهای هدفمند تا پس از زایمان استفاده نمی‌شوند. اما استثناهایی نیز وجود دارد.
داروهای ایمونوتراپی در دوران بارداری
اکثر داروهای ایمونوتراپی (مانند مهارکننده‌های ایمونوتیک ایست بازرسی و آنتی بادی‌های مونوکلونال) در دوران بارداری مورد مطالعه قرار نگرفته‌اند، بنابراین ارائه آنها بی‌خطر در نظر گرفته نمی‌شود. با این حال، ریتوکسیماب، دارویی که برای درمان برخی لنفوم‌ها و سرطان خون استفاده می‌شود، می‌تواند در سه ماهه دوم و سوم با احتیاط استفاده شود.
اینترفرون آلفا (IFN-α) یکی دیگر از داروهای ایمونوتراپی است که می‌تواند به طور ایمن در تمام دوران بارداری استفاده شود، اما اغلب برای درمان سرطان استفاده نمی‌شود. به طور کلی، استفاده از داروهای ایمونوتراپی معمولاً تا پس از تولد به تعویق می‌افتد.
آیا سرطان به جنین سرایت می‌کند؟
در موارد بسیار نادر، سرطان‌ها (اغلب ملانوما) به جفت (اندامی که مادر را به جنین متصل می‌کند) رسیده و سپس به جنین سرایت می‌کند. البته این شرایط بسیار غیر معمول و نادر است.
آیا می‌توانم در طول درمان سرطان شیر دهم؟
اکثر پزشکان توصیه می‌کنند اگر به تازگی بچه‌دار شده‌اید و در شرف درمان سرطان هستید، شیردهی را متوقف کنید (یا شروع نکنید). بسیاری از داروهای شیمی درمانی، هورمونی و هدفمند درمانی می‌توانند وارد شیر مادر شده و به نوزاد منتقل شوند. اگر با این نوع داروها درمان می‌شوید، شیردهی توصیه نمی‌شود و گاهی ممکن است شروع مجدد شیردهی تا ماه‌ها پس از پایان درمان بی‌خطر نباشد.
