تخمین خطر ابتلا به سرطان و سایر بیماری‌ها با مطالعه گروه‌های بزرگی از مردم تعیین می‌شود. محققان احتمال می‌دهند که هر فرد یا دسته‌ای از افراد در یک دوره زمانی معین به این بیماری مبتلا شوند. آنها همچنین به دنبال این هستند که ببینند چه ویژگی‌ها یا رفتارهایی با افزایش یا کاهش خطر ابتلا به سرطان و هر بیماری مرتبط است. برخی از تغییرات سبک زندگی ممکن است به کاهش خطر ابتلا به سرطان کمک کند، اما سایر عوامل خطر مانند سن، نژاد یا سابقه خانوادگی اجتناب ناپذیر هستند. ما در این مقاله به بررسی مواردی که باعث سرطان میشوند و افرادی که در معرض خطر قرار دارند، پرداخته‌ایم.
شناخت عوامل خطر سرطان زا
عامل خطر سرطان هر چیزی است که احتمال ابتلای فرد به سرطان را افزایش می‌دهد. با این حال بیشتر عوامل خطر به طور مستقیم باعث سرطان نمی‌شوند. برخی از افراد با چندین عامل خطر هرگز به سرطان مبتلا نمی‌شوند. مهم است که عوامل خطر خود را بشناسید و در مورد آنها با تیم مراقبت بهداشتی خود صحبت کنید. این کار به شما کمک می‌کند تا برای بهبود سلامت خود انتخاب‌های بهتری در سبک زندگی داشته باشید. این اطلاعات همچنین می‌تواند به پزشک شما کمک کند تا تصمیم بگیرد که آیا به آزمایش و مشاوره ژنتیکی نیاز دارید یا خیر.
عوامل خطر عمومی سرطان عبارتند از:
- سن بالا
- سابقه شخصی یا خانوادگی سرطان
- استفاده از تنباکو
- چاقی
- الکل
- برخی از انواع عفونت‌های ویروسی مانند ویروس پاپیلومای انسانی (HPV)
- مواد شیمیایی خاص
- قرار گرفتن در معرض اشعه، از جمله اشعه ماوراء بنفش خورشید
شما می‌توانید با توقف رفتارهای پرخطر از برخی عوامل خطر جلوگیری کنید.
چه چیزی باعث سرطان می‌شود؟
بدن ما متشکل از تریلیون‌ها سلول است که در طول زندگی دائماً در حال تکثیر هستند. هنگامی که سلول‌های غیرطبیعی ظاهر میشوند، سیستم ایمنی بدن که برای یافتن و حذف آنها طراحی شده است، فعال می‌شود. سرطان، رشد کنترل نشده سلول‌های غیرطبیعی در بدن است. زمانی ایجاد می‌شود که مکانیسم‌های کنترل طبیعی بدن از کار بیفتند. این سلول‌های جهش‌یافته ممکن است توده‌ای از بافت به نام تومور را تشکیل دهند، اگرچه برخی از سرطان‌ها، مانند لوسمی، تومور ندارند.
چه کسانی در معرض خطر سرطان هستند؟
طی دهه‌ها تحقیق در مورد سرطان، دانشمندان طیف وسیعی از عوامل خطر رایج سرطان و علل احتمالی را تعیین کرده‌اند. افرادی که در معرض این عوامل قرار دارند بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان هستند. عواملی که باعث سرطان در افراد میشوند عبارتند از:
- سیگار کشیدن یا قرار گرفتن در معرض دود تنباکو
- مصرف قابل توجه الکل
- عدم فعالیت بدنی
- چاقی
- عادات غذایی ضعیف، از جمله رژیم غذایی سرشار از گوشت، چربی و یا غذاهای فرآوری شده
- قرار گرفتن در معرض نور خورشید
- قرار گرفتن در معرض نور ماوراء بنفش
افرادی که سبک زندگی ناسالمی دارند و از موارد ذکر شده در بالا استفاده می‌کنند و یا در معرض آنها قرار دارند، خطر ابتلا به سرطان در آنها بیشتر است. خوشبختانه می‌توانید با رعایت و پرهیز از این عوامل از خطر ابتلا به سرطان دوری کنید.
بیشتر مطالعه کنید: احتمال ابتلا به سرطان در زنان و مردان
عوامل خطر سرطان که نمی‌توانید آن را کنترل کنید
عوامل خطر دیگری وجود دارد که نمی‌توان آنها را کنترل کرد. بزرگ‌ترین آنها پیری است. هر چه سن ما بالاتر می‌رود، خطر ابتلا به سرطان بیشتر می‌شود. سایر عوامل غیرقابل کنترل عبارتند از:
- تشخیص سرطان قبلی
- سابقه خانوادگی سرطان
- عفونت‌ها یا ویروس‌ها، مانند عفونت هلیکوباکتر پیلوری (H. پیلوری)، ویروس اپشتین بار (EBV، مونونوکلئوز) و ویروس پاپیلومای انسانی (HPV)
- ژنتیک یا سندرم‌های سرطانی ارثی، مانند سندرم لینچ، یا جهش‌های ارثی مانند BRCA1 یا BRCA2
- سیستم ایمنی ضعیف، از جمله بیماری‌های خودایمنی مانند آرتریت روماتوئید یا لوپوس، و اختلالات ایمنی ارثی، مانند سندرم Wiskott-Aldrich.
- داروهای تجویز شده خاص، مانند متوترکسات یا مهارکننده‌های TNF، درمان جایگزینی هورمون یا داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی که پس از پیوند اعضا استفاده میشوند.
- شرایط پزشکی، مانند دیابت یا التهاب مزمن
فاکتورهای محیطی
عوامل محیطی نیز ممکن است در بروز سرطان نقش داشته باشند. قرار گرفتن در معرض نور خورشید یا اشعه ماوراء بنفش یک عامل خطر بزرگ محیطی است، اگرچه ممکن است با استفاده از کرم ضد آفتاب و پوشاندن پوست در معرض در خارج از منزل کاهش یابد.
سایر عوامل محیطی عبارتند از:
قرار گرفتن در معرض پرتو، از جمله پرتودرمانی برای درمان سرطان یا استفاده از منابع هسته‌ای یا صنعتی، قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی، از جمله مواد سرطان‌زا مانند آزبست، رادون، آفت‌کش‌ها، کودها، علف‌کش‌ها، حشره‌کش‌ها و سمومی مانند وینیل کلرید یا بی‌فنیل‌های پلی کلره (PCB) یا ناشی از کار در صنایع زغال‌سنگ، فلز یا لاستیک.
جلوگیری از خطر ابتلا به سرطان
اگر در معرض موارد سرطان زا هستید، بهتر است هر شش ماه برای معاینه به پزشک مراجعه کنید. پزشک ممکن است اطلاعات زیادی در مورد سرطان و چگونگی تأثیر آن بر شما داشته باشد. از پرسیدن سوالات نترسید و پزشک خود را در مورد علائم جدیدی که ممکن است تجربه کنید، آگاه کنید. برخی از سوالاتی که ممکن است به گفتگو کمک کند عبارتند از:
- کدام عوامل خطر سرطان را دارم و چگونه بر خطر ابتلا به سرطان من تأثیر می‌گذارد؟
- آیا کارهایی وجود دارد که بتوانم برای کاهش خطر ابتلا به سرطان انجام دهم؟
- کدام غربالگری سرطان را باید انجام دهم و هر چند وقت یکبار این کار را بکنم؟ آیا مواردی مانند ماموگرافی یا کولونوسکوپی باید فورا انجام شود؟
- آیا شرایط یا بیماری‌های خاصی در سابقه سلامتی خانواده من وجود دارد که ممکن است خطر ابتلا من به سرطان را افزایش دهد؟
