سرطان سینه در دوران شیردهی : علائم، تشخیص و درمان آن!

سرطان سینه یک بیماری شایع در دوران بارداری و شیردهی نیست. با این حال، سرطان سینه شایع‌ترین نوع سرطان در زنان است که از هر 8 زن یک زن را مبتلا می‌کند و به‌ندرت در دوران بارداری و شیردهی دیده می‌شود. بارداری به‌خودی‌خود باعث سرطان نمی‌شود، اما تغییرات هورمونی می‌تواند باعث پیشرفت سریع یک تومور قبلاً موجود اما ناشناخته در پستان شود. هنگامی که بارداری و سرطان به طور همزمان اتفاق می‌افتد، می‌تواند وضعیت پیچیده‌ای را هم برای مادر باردار و هم برای تیم درمان ایجاد کند. با این حال، سرطان اغلب بر کودک و رشد آن تأثیر نمی‌گذارد. در این بخش همراه ما باشید تا بیشتر با جزئیات سرطان سینه در دوران شیردهی آشنا شویم.

سرطان سینه چیست؟

سرطان سینه یک نوع تومور بدخیم است که در نتیجه تکثیر کنترل نشده سلول‌های غدد پستانی ایجاد می‌شود. این شایع‌ترین نوع سرطان در زنان است و در دوران بارداری به ندرت دیده می‌شود. این در حالی است که در سال‌های اخیر مادر شدن به دلایل مختلف به سنین بالا موکول شده است. این امر منجر به افزایش خطر ابتلا به سرطان سینه در دوران بارداری شده است.

سرطان سینه در زنان در دوران باروری اهمیت بیشتری دارد؛ زیرا زنان در سنین باروری ممکن است در زمان تشخیص، باردار یا شیرده باشند یا تمایل آنها برای بچه دار شدن ادامه یابد. احتمال بدتر شدن سرطان و آسیب رساندن به جنین در زنانی که در دوران بارداری به سرطان سینه مبتلا شده‌اند، دو برابر می‌شود.

سرطان سینه در دوران شیردهی

بافت پستان به دلیل اثرات هورمونی تغییر می‌کند و بنابراین تشخیص سرطان سینه در دوران شیردهی مشکل می‌شود. سینه‌ها به دلیل هورمون‌هایی مانند استروژن، پروژسترون و پرولاکتین که در دوران بارداری افزایش می‌یابند، بزرگ‌تر، حساس و نامنظم می‌شوند. همین امر در مورد زنان شیرده نیز صادق است.

به طور معمول بین شروع علائم و تشخیص در زنان باردار یا شیرده، 5 تا 15 ماه تاخیر آماری وجود دارد. به دلیل این تاخیر در تشخیص، سرطان سینه معمولاً در مراحل بعدی نسبت به زنان غیر باردار تشخیص داده می‌شود. از نظر آماری، متاسفانه میزان بقای زنان باردار مبتلا به سرطان سینه کمتر از زنان غیرباردار است. این مسئله بیشتر به دلیل تاخیر در تشخیص است. در صورت مشکوک شدن به توده پستان در دوران بارداری، باید سریعاً با جراح عمومی مشورت شود تا سرطان سینه در دوران شیردهی امتداد پیدا نکند.

علائم سرطان سینه در دوران  شیردهی

علائم سرطان سینه در دوران شیردهی مشابه سرطان سینه در سایر دوران‌ها است اما یک تفاوت اساسی وجود دارد. بزرگ شدن هر دو سینه در دوران شیردهی می‌تواند یافتن توده‌‌های تشکیل شده را دشوار کند. به همین دلیل، تومورهایی که در دوران بارداری در پستان ایجاد می‌شوند، معمولاً می‌توانند بزرگتر شوند تا زمانی که فرد مبتلا متوجه شود. در طول دوره شیردهی، عفونت‌های رایج پستان به نام ماستیت و شرایط مرتبط با تومور ممکن است اشتباه گرفته شوند. اگر تورم یا توده متفاوتی احساس شود باید سریعا به پزشک مراجعه کنید.

تشخیص سرطان سینه در دوران شیردهی

معاینه منظم توسط متخصص زنان در طول دوران بارداری برای همه زنان باردار مزیت مهمی است. می‌توانید نگرانی‌ها یا هر علامت یا شکایتی را که شما را آزار می‌دهد بدون تردید با پزشک در میان بگذارید.

• اگرچه ماموگرافی در دوران بارداری بی‌خطر تلقی می‌شود، اما سونوگرافی (USG) به طور کلی بر ماموگرافی ترجیح داده می‌شود؛ زیرا سینه‌ها قبل از سن 40 سالگی متراکم‌تر هستند. USG یک روش کاملاً ایمن برای مادر و نوزاد است.
• بیوپسی؛ اگر توده مشکوکی احساس شود، باید بیوپسی سینه برای گرفتن نمونه بافت انجام شود. بافت نمونه گرفته شده توسط بیوپسی زیر میکروسکوپ در آزمایشگاه‌های پاتولوژی بررسی می‌شود تا مشخص شود که آیا سلول سرطانی وجود دارد یا خیر.
• در صورت لزوم، اسکن توموگرافی کامپیوتری با مشورت تیم پزشکی انجام می‌شود.
• تصویربرداری ام ار ای (MRI)، سونوگرافی و بیوپسی به طور کلی در دوران بارداری بی‌خطر هستند. در این آزمایشات از پرتوهای یونیزان استفاده نمی‌شود.

نکته مهم:

خودآزمایی پستان دیگر برای تشخیص زودهنگام سرطان پستان توصیه نمی‌شود؛ زیرا در تشخیص زودهنگام توده‌های بدخیم مؤثر نیست و اضطراب غیرضروری ایجاد می‌کند. در عوض، می‌توانید ماهی یک‌بار به جلوی آینه نگاه کنید تا ببینید آیا تغییراتی در سینه‌هایتان وجود دارد (مانند عدم تقارن جدید، فرورفتگی سینه‌ها، تغییر نوک پستان و غیره).

درمان سرطان سینه در دوران شیردهی با توجه به اندازه بافت سرطانی، مرحله سرطان و منطقه‌ای که در آن قرار دارد، متفاوت است. اما به دلیل نوزاد، برنامه ریزی درمان دشوار شده و متفاوت است. در این حالت شیمی درمانی، رادیوتراپی و هورمون درمانی انجام نمی‌شود. با این حال، اگر سرطان سینه التهابی تشخیص داده شود، ممکن است نیاز به خاتمه بارداری باشد؛ زیرا شیمی درمانی ضروری است. برداشتن بافت سرطانی با جراحی معمولاً خطری برای نوزاد ایجاد نمی‌کند. با این حال، بافت سرطانی باید به طور کامل برداشته شود و جراحی حفظ پستان را نمی‌توان انجام داد، زیرا رادیوتراپی پس از جراحی حفظ پستان ضروری است.

مهم‌ترین عوامل تعیین‌کننده در درمان سرطان سینه در دوران بارداری و شیردهی، گسترش (مرحله) سرطان و زیرگروه بیولوژیکی سرطان سینه (هورمون مثبت – منفی، HER2 مثبت-منفی و سه‌گانه منفی) است. 

روش‌های درمان سرطان سینه در دوران شیردهی عبارت‌اند از:

• جراحی پستان
• شیمی درمانی سینه
• رادیوتراپی سینه

جراحی سرطان سینه در دوران شیردهی

جراحی به طور کلی در 3 ماه اول بارداری بی‌خطر است. اگر سرطان پستان در مراحل اولیه باشد، پزشک ممکن است برداشتن کل پستان (ماستکتومی) یا شاید برخی از بافت‌های طبیعی اطراف توده مشکوک (لومپکتومی) را با جراحی توصیه کند. در مورد دوران شیردهی پزشک باید شرایط مختلفی از جمله شدت گسترش را بررسی کرده و سپس اعمال نظر نماید.

شیمی درمانی در دوران شیردهی

در صورت نیاز به شیمی درمانی، پزشک شما تا 3 ماه اول صبر می‌کند تا احتمال آسیب رساندن به نوزاد را کاهش دهد. سرطان سینه که به صورت منطقه‌ای پیشرفته است (غدد لنفاوی سینه و زیر بغل را درگیر می‌کند) معمولاً به جراحی و شیمی درمانی اضافی نیاز دارد؛ این نوع درمان خطر بیشتری برای نوزاد دارد. تصمیم‌گیری برای درمان می‌تواند دشوار باشد. پزشک به همراه خانواده به شما توضیح خواهد داد که چه نوع درمانی دریافت خواهید کرد و کدام شیمی درمانی را انتخاب کنید.

رادیوتراپی در دوران شیردهی

به طور کلی رادیوتراپی اغلب می‌تواند در دوران بارداری به نوزاد آسیب برساند، بنابراین پس از تولد  انجام می‌شود. منتظر می‌ماند. در خصوص دوران شیردهی نیز نظر پزشک بسیار مهم است که آیا باید انجام شود یا خیر. به طور کلی اگر از روش‌های مانند رادیوتراپی استفاده شود، نوزاد باید برای مدتی از مادر خود دور باشد که اشعه ناشی از رادیوتراپی روی او تأثیر نگذارد و همچنین از شیر مادر تغذیه نکند.

سایر درمان‌های سرطان سینه

هورمون درمانی (مانند تاموکسیفن و گوسرلین) و داروهای هدفمند (مانند تراستوزوماب/هرسپتین) معمولاً در دوران  شیردهی تجویز نمی‌شوند.

سرطان سینه در دوران بارداری و شیردهی وضعیتی است که اثرات روانی متفاوت/منفی بر کل خانواده دارد، بنابراین نباید فراموش کرد که مادر و خانواده‌اش باید تحت حمایت روانی قرار گیرند.

همچنین بخوانید: انواع سرطان‌های زنانه که باید بشناسید 

آیا می‌توان در طول درمان سرطان سینه به نوزاد خود شیر داد؟

هنوز هیچ مدرکی مبنی بر اینکه شیردهی باعث پیشرفت سرطان می‌شود وجود ندارد. مادران معمولاً می‌توانند در زمانی که سرطان  دارند  به نوزاد خود شیر بدهند، اما  زمانی که درمان را آغاز می‌کنند همچنان باید برای بهترین تصمیم با پزشک خود مشورت کنند. اگر شیمی درمانی می‌کنند، به‌احتمال زیاد شیردادن برای نوزاد مناسب نیست؛ زیرا این داروها با شیر شما مخلوط می‌شوند.

با شیردهی چقدر می‌توانم خطر ابتلا به سرطان را کاهش دهم؟

 ابتلا به سرطان سینه در دوران شیردهی به این معنا نیست که شیردهی یا بارداری باعث ابتلای مادر شده باشد؛ بلکه شیردهی برای پیشگیری از سرطان سینه مفید است. خطر ابتلا به سرطان سینه در زنانی که برای مدت طولانی به نوزادان خود شیر می‌دهند نسبت به زنانی که شیر نمی‌دهند کمتر است. هر چه دوره شیردهی طولانی‌تر باشد، محافظت در برابر سرطان سینه بیشتر است. کاهش خطر تقریباً 4 درصد به‌ازای هر 12 ماه تجمعی شیردهی است (با اضافه کردن دوره‌هایی که یک زن به هر کودک شیر می‌دهد) و همچنین ارتباط مستقیمی بین کاهش خطر ابتلا به سرطان سینه و داشتن نشان‌داده‌شده است. علاوه بر این، مهم است که تأکید کنیم که شیر مادر بهترین غذا برای نوزادان است و فواید زیادی برای سلامتی دارد.

درمان سرطان سینه و تمایل به باردار شدن

زنانی که تحت درمان سرطان سینه هستند و می‌خواهند بچه دار شوند، باید منتظر تکمیل درمان باشند و قبل از باردار شدن با پزشک خود در این مورد صحبت کنند. زنانی که هورمون درمانی برای سرطان سینه دریافت می‌کنند ممکن است نیاز به ادامه این درمان برای سال‌های طولانی داشته باشند. قطع این درمان به دلیل بارداری ممکن است باعث عود سرطان شود. باید در نظر داشت که بارداری و درمان IVF ممکن است باعث عود سرطان در انواع سرطان سینه شود که توسط هورمون استروژن ایجاد می‌شود.