سرطان معده یکی از شایع‌ترین و کشنده‌ترین سرطان‌ها در سراسر جهان است که بیشتر مردان مسن را درگیر می‌کند. معده بخشی از دستگاه گوارش ما است که مسئول هضم غذا پس از مخلوط شدن با مایعات معده است. پس از آن محتویات معده به سایر اندام‌ها مانند روده کوچک و بزرگ منتقل می‌شود. سرطان معده می‌تواند بر ظرفیت گوارشی فرد تأثیر بگذارد و مانع از جذب مواد مغذی و مواد معدنی در بدن شود. بنابراین، رژیم غذایی سرطان معده باید متعادل و سالم باشد.
سرطان معده چیست؟
سرطان معده پنجمین نئوپلاسم شایع در جهان است که به عنوان سومین سرطان کشنده نیز به حساب می‌آید. عواملی مختلفی با بروز و میزان مرگ و میر سرطان معده مرتبط هستند. این عوامل به شرایطی مانند رژیم غذایی، ورزش، عادات سبک زندگی و… بستگی دارند. حفظ یک رژیم غذایی سالم برای بیماران سرطانی بخش مهمی از درمان است که قبل و بعد از درمان سرطان می‌تواند به افراد کمک کند احساس بهتری داشته باشند.
علائم سرطان معده
سرطان معده در مراحل اولیه علائمی از خود بروز نمی‌دهد، اما با گذر زمان علائم آن بروز پیدا می‌کنند که عبارت‌اند از:
- ناراحتی و درد در ناحیه معده
- احساس تهوع و استفراغ در بیشتر مواقع
- وجود خون در استفراغ یا مدفوع
- سوزش سردل
- بی‌خوابی
- نفخ شکم به دلیل تجمع مایعات
رژیم غذایی سرطان معده چیست؟
بعد از تشخیص سرطان معده، داشتن رژیم غذایی مناسب و درست، موجب می‌شود بیماران قدرت خود را حفظ کرده و روند بهبودی خود را تسریع بخشند. رژیم غذایی سرطان معده شامل: پروتئین، چربی، ویتامین، کالری و مواد معدنی می‌شود که برای ایجاد قدرت و بهبود سریع‌تر مهم است. با اینکه رعایت رژیم غذایی ممکن است دشوار باشد، اما خوردن مقدار مناسب تغذیه بخش مهمی از درمان و بهبود سرطان معده به حساب می‌آید.
سرطان معده چگونه بر رژیم غذایی تاثیر می‌گذارد؟
سرطان معده و درمان آن می‌تواند از راه‌های مختلف بر رژیم غذایی افراد تأثیر بگذارد. علائم سرطان معده، معمولاً در مراحل اولیه ظاهر نمی‌شوند، اما می‌توان کاهش وزن ناگهانی و زیاد را به عنوان یکی از علامت‌های سرطان معده در نظر گرفت. این علامت بیشتر به دلیل کم اشتهایی یا احساس سیری قبل از اتمام وعده غذایی به وجود می‌آید. افراد مبتلا به سرطان معده معمولاً با مشکلاتی مربوط به خوردن و هضم غذا روبه‌رو می‌شوند. این وضعیت به دلیل عوامل مختلفی است که عبارت‌اند از:
- برداشتن تمام یا بخشی از معده به دلیل سرطان با جراحی
- برداشتن یا آسیب به غدد ترشحی موجود در معده، بر هضم غذا تاثیر تاثیر می‌گذارد
- هر گونه آسیب یا برداشتن ماهیچه‌های اسفنکتر که از ورود و خروج غذا به معده محافظت می‌کند نیز بر هضم و رژیم غذایی تاثیر دارند
- شیمی درمانی به دلیل تغییر طعم دهان بر رژیم غذایی تاثیر گذار است
- از دست دادن اشتها، از علائم شایع سرطان معده است
رژیم غذایی سرطان معده
مطالعات تحقیقاتی، نشان می‌دهد که افرادی که رژیم غذایی مانند: غذاهای فرآوری شده، گوشت قرمز، محصولات لبنی پرچرب، غذاهای پُرشکر و غذاهای بسته‌بندی شده مصرف می‌کنند، بیشتر در معرض ابتلا به سرطان معده هستند. در حالی که افراد با رژیم غذایی درست و مناسب، کمتر به این سرطان مبتلا می‌شوند. در ادامه به بررسی باید‌ها و نباید‌های رژیم غذایی برای افراد سرطانی خواهیم پرداخت. این نکات عبارت‌اند از:
اجتناب از خوردن محصولات حیوانی در رژیم غذایی سرطان معده
طبق بررسی‌ها، گوشت‌های قرمز و فرآوری شده حاوی مواد نگهدارنده و مواد غذایی نیتریت احتمال ابتلا به سرطان معده را افزایش می‌دهند. مشخص شده است که گوشت قرمز حاوی مقادیر زیادی آهن هِم (Hème) است که خطر ابتلا به سرطان معده را افزایش می‌دهد.
مصرف بیشتر میوه و سبزیجات
رژیم غذایی غنی از میوه‌ها و سبزیجات در کاهش خطر ابتلا به سرطان معده موثر است. مصرف مرکبات و سبزیجات به دلیل مقادیر بالای ویتامین ها، آنتی اکسیدان ها، فلاونوئیدها و سایر مواد مغذی است.مصرف غلات
مصرف غلات که از فیبر سرشار هستند، حرکت روده و تخلیه معده را تقویت می‌کند و در نتیجه سیستم گوارش را سالم نگه می‌دارند.
عدم مصرف غذای‌های شور و نمک‌سود
مصرف غذاهای پر نمک، به مخاط معده آسیب می‌رساند و باعث ایجاد ضایعاتی می‌شود که خطر ابتلا به سرطان معده را افزایش می‌دهند.
حفظ تعادل وزن
وزن مناسب بدن، یک عامل ضروری برای قوی و سالم نگه داشتن بدن در طول درمان است. بسیاری از افراد در نتیجه سرطان معده، دچار کاهش وزن شدید می‌شوند که در صورت‌عدم مراقبت، ممکن است سلامت فرد را به شدت تهدید کند. همچنین، افرادی که اضافه وزن دارند نیز بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان معده هستند.
عدم مصرف قهوه
مصرف قهوه با افزایش خطر ابتلا به سرطان معده نیز مرتبط است. مصرف مداوم و زیاد قهوه به خصوص خوردن قهوه با معده خالی، رفلاکس معده را افزایش داده و معده را تحریک می‌کند. این وضعیت باعث بروز مشکلات گوارشی مانند سوزش معده نیز می‌شود.
همچنین بخوانید: رژیم غذایی برای بیماران سرطان روده
افزایش مصرف سلنیوم در رژیم غذایی سرطان معده
مطالعات، نقش مثبت سلنیوم را در کاهش خطر ابتلا به سرطان معده را ثابت کرده اند. اثرات ضد سرطانی سلنیوم به دلیل توانایی در کاهش آسیب DNA از طریق خاصیت آنتی اکسیدانی آن است. همچنین با خنثی کردن رادیکال‌های آزاد اضافی و محافظت از سلول‌ها در برابر آسیب، به تقویت سیستم ایمنی بدن و از بین بردن سلول‌های سرطانی کمک می‌کند. برخی از منابع سرشار از سلنیوم عبارت‌اند از:
- برنج قهوه‌ای
- آجیل برزیلی
- ماکارونی
استفاده از مکمل‌های ویتامین با دوز پایین
تحقیقات نشان می‌دهد، افرادی که مولتی ویتامین‌های با دوز پایین مصرف می‌کنند، احتمال ابتلا به سرطان معده در آن‌ها کمتر است.
غذاهای مفید برای سرطان معده
- میوه‌ها: از میوه‌های تازه و غنی از ویتامین C مانند مرکبات، پرتقال، گوجه فرنگی و انواع توت‌ها استفاده کنید. میوه‌های منجمد یا کنسرو شده بدون شکر و دیگر مواد افزودنی را نیز می‌توان مصرف کرد.
- سبزیجات: سبزیجات تازه برای کمک به سیستم ایمنی و تقویت سیستم گوارشی بدن بسیار مفید هستند.
- گوشت: گوشت سفید مانند: ماهی، غذاهای دریایی و مرغ را جایگزین گوشت قرمز کنید.
- غذاهای غنی از پروتئین: غذاهایی مانند: کره بادام زمینی، نخود، لوبیا، بادام، پسته، گردو، بادام هندی، تخم مرغ، پنیر، شیر، دوغ و ماست ساده یا پروبیوتیک منابع خوبی از پروتئین هستند که می‌توانند برای بیماران مبتلا به سرطان معده بسیار مفید باشند.
نکات مهم رژیم غذایی سرطان معده در طول درمان
در ادامه برخی از نکات مهم رژیم غذایی که باید در طول درمان سرطان آن‌ها را رعایت کرد مورد بررسی قرار می‌دهیم. نکات مهم عبارت‌اند از:
هیدراته ماندن
در طول درمان سرطان، به اندازه کافی آب و مایعات بنوشید، زیرا به دفع سمومی که در اثر شیمی درمانی در بدن جمع شده‌اند کمک می‌کند. همچنین باعث جلوگیری از کم آبی بدن که یکی از عوارض جانبی شیمی درمانی است، می‌شود. توصیه می‌شود روزانه حداقل ۲ لیتر مایعات نوشیده شود.
بیشتر بخوانید: رژیم غذایی برای بیمارانی که شیمی درمانی می‌شوند؟!
افزایش میزان مصرف کالری
سرطان معده، باعث کاهش شدید وزن بدن می‌شود و برای افزایش وزن، افراد باید غذاهای پرکالری مصرف کنند.
مکمل‌های ویتامین و مواد معدنی
برداشتن تمام و یا بخشی از معده، در زمان جراحی، به این معنی است که بدن نمی‌تواند از رژیم غذایی که مصرف می‌شوند، به اندازه کافی ویتامین و مواد معدنی جذب کند. برای برآورده کردن نیازهای بدن، نیاز به تزریق ویتامین‌هایی مانند ویتامین B۱۲ است، پزشک ممکن است، توصیه کند که مکمل‌های کلسیم، ویتامین D، ویتامین C و آهن مصرف کنید.
کلام پایانی
نقش رژیم غذایی سرطان معده، در درمان و پیشگیری از ابتلا به این سرطان، بسیار پر رنگ و مهم است. بیمارانی که رژیم‌های غذایی غنی از چربی و پروتئین حیوانی و نیتروزامین مصرف می‌کنند در مقایسه با افرادی که مقادیر زیادی سبزیجات، میوه‌ها، آجیل و محصولات لبنی مصرف می‌کنند، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سرطان معده قرار دارند. در این مقاله، تمام نکات مهم، رژیم‌های غذای مفید و مضر برای سرطان معده را بررسی کردیم.
سوالات متداول
مصرف ماهی یا گوشت سفید چرب برای سرطان معده ضرر دارد؟
خیر، گوشت سفید مانند: گوشت ماهی‌های چرب ضرری برای سرطان معده ندارد.
آیا ترشی و شور برای سرطان معده مضر است؟
بله، مصرف ترشیجات و شور احتمال ابتلا به سرطان معده را افزایش می‌دهد.
