سرطان تیروئید از تبدیل سلول‌های غدهای به نام تیروئید که در گردن، درست زیر غضروف تیروئید قرار دارد، منشأ می‌گیرد. تیروئید به شکل یک پروانه با دو بال در دو طرف حنجره است. دو بال، لوب‌های تیروئید را تشکیل می‌دهند، همچنین قسمت مرکزی که آنها را به هم متصل می‌کند، ایستموس نامیده می‌شود. تیروئید یک غده درون ریز است. هورمون‌های تیروئیدی را تولید می‌کند که در جریان خون آزاد می‌شود. هورمون‌های تیروئید، از جمله، ضربان قلب، دمای بدن و مهم‌تر از همه متابولیسم، یعنی نحوه استفاده و مصرف مواد مغذی توسط بدن را تنظیم می‌کنند. تیروئید تنها زمانی هورمون تولید می‌کند که به نوبه خود توسط هورمون دیگری، TSH (یا هورمون محرک تیروئید) که توسط غده هیپوفیز، غدهای واقع در عمیق‌ترین قسمت‌های مغز، تولید و آزاد می‌شود،تحریک شود.
سرطان تیروئید چقدر گسترده است؟
سرطان تیروئید بسیار شایع است. این بیماری 3 تا 4 درصد از سرطان‌های انسان را تشکیل می‌دهد و عمدتاً زنان بین 40 تا 60 سال را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این سرطان یکی از شایع‌ترین تومورهای زنان در این گروه سنی است. میزان بروز در مردان حدود 5 مورد در هر 100000 نفر و در زنان حدود 15-18 مورد جدید در هر 100000 نفر است. تعداد موارد سرطان تیروئید در دهه‌های اخیر به طور قابل توجهی افزایش یافته است.
آیا سرطان تیروئید ارثی است؟
بله! یک عامل خطر برای تومور تیروئید، می‌تواند ارثی باشد. داشتن یکی از بستگان نزدیک که تومور تیروئید را داشته باشد، خطر ابتلا به سرطان تیروئید را بیشتر می‌کند. تخمین زده شده است که 10 تا 15 درصد از تیروئیدهای معاینه شده در کالبد شکافی، ممکن است در زمانی که فرد زنده بوده، سرطان تیروئید تشخیص داده نشده باشد. این بدان معناست که سرطان تیروئید شایع‌تر از آن چیزی است که فکر می‌کنید، اما اغلب هیچ نشانه‌ای از خود نشان نمی‌دهد، زیرا بسیار کند رشد می‌کند و کم تهاجمی است. زنان به نسبت چهار به یک بیشتر از مردان مبتلا می‌شوند. از جمله عوامل خطر تومورهای پاپیلاری و فولیکولی، کمبود ید است که باعث گواتر می‌شود که اغلب با ندول‌های خوش‌خیم متعدد غده، مشخص می‌شود که در برخی موارد می‌تواند مستعد تبدیل سلول‌های خوش‌خیم به سلول‌های بدخیم باشد.
یکی دیگر از عوامل خطر اثبات شده، قرار گرفتن در معرض پرتوهای یونیزان است. سرطان تیروئید در افرادی که به دلایل مختلف تحت درمان رادیوتراپی گردن قرار گرفته‌اند یا در معرض مواد رادیواکتیو قرار گرفته‌اند، بیشتر شایع است. اثر پرتوها به ویژه در دوران کودکی یا نوجوانی بیشتر می‌شود و بنابراین در این سن لازم است حتی الامکان از پرتوهای پزشکی (مانند سی تی اسکن و اشعه ایکس) به خصوص اگر بر گردن تأثیر بگذارد، اجتناب شود.
آیا شکل مدولاری سرطان تیروئید ارثی است؟
شکل مدولاری سرطان تیروئید می‌تواند پراکنده (به عنوان مثال در یک فرد) یا ارثی (چند عضو از یک خانواده تحت تأثیر کارسینوم مدولاری) باشد و گاهی اوقات با سایر نئوپلاسم‌های غدد درون ریز، مانند فئوکروموسیتوم، آدنوم‌های متعدد غدد درون ریز پانکراس و تومورهای غدد پاراتیروئید همراه است. بنابراین به آن سندرم نئوپلاسم غدد درون ریز متعدد یا MEN می‌گویند. امروزه ما می‌دانیم که ژن تغییر یافته زیربنای این آسیب شناسی آنکوژن RET و جهش آن از والدین به فرزندان منتقل می‌شود.
انواع سرطان تیروئید
انواع مختلفی از سرطان تیروئید وجود دارد. شایع‌ترین نوع سرطان با تمایز خوب (پاپیلاری و فولیکولی) است که 90-85 درصد موارد را تشکیل می‌دهد، سپس نوع ضعیف (7-5 درصد) مغز استخوان است. فرم تمایز نیافته یا آناپلاستیک (2-3 درصد) هستند.
علائم شایع سرطان تیروئید چیست؟
شایع‌ترین علامت سرطان تیروئید یک توده جدا شده در غده است که با لمس گردن در اندام با انگشتان خود احساس می‌کنید. با این حال، همه ندول‌های تیروئید، اشکال سرطان را پنهان نمی‌کنند؛ در واقع اکثریت قریب به اتفاق، اشکال خوش‌خیم رشد غدد هستند. تخمین زده می‌شود که تنها 5-10 درصد از گره‌های تیروئید در واقع بدخیم هستند. در موارد نادر، معمولاً تهاجمی‌ترین، سرطان می‌تواند در ابتدا خود را با توده‌ای که به سرعت رشد می‌کند و می‌تواند به‌طور گسترده گردن را درگیر کند، در متناظر با غدد لنفاوی تیروئید و غدد لنفاوی جانبی گردنی گردن نشان داده شود. عملکرد تیروئید تقریباً هرگز با وجود گره‌ها، چه خوش خیم و چه بدخیم، تغییر نمی‌کند و اغلب بیمار هیچ اختلال خاصی ندارد.
چگونه می‌توانیم از سرطان تیروئید جلوگیری کنیم؟
اگر گواتر به دلیل کمبود ید است، بروز نئوپلاسم‌های تیروئید بیشتر است. در این مورد توصیه می‌شود از نمک یددار به جای نمک معمولی استفاده شود. هیچ نوع غربالگری برای سرطان تیروئید وجود ندارد. زیرا هیچ نشانگر خاصی در خون وجود ندارد. علاوه بر این، تیروئید یک اندام سطحی است که در بیشتر موارد بزرگ شدن آن قابل مشاهده است. اغلب اینها تومورهایی هستند که سال‌ها بدون علامت می‌مانند. بهتر است که پزشک حداقل یک بار در سال غده تیروئید معاینه کند تا هر گونه تشکیل ندول را شناسایی کند و در صورت مشکوک، سونوگرافی تیروئید را انجام دهد.
