رادیوتراپی که بیشتر به عنوان پرتودرمانی شناخته می‌شود، نام علمی است که به کاربرد شدید پرتوهای فرابنفش با فرکانس امواج الکترومغناطیسی بالا به بافت بیمار در بدن داده می‌شود و باید از این طریق درمان شود. رادیوتراپی یکی از رایج‌ترین روش‌های مورد استفاده در درمان سرطان است و برای از بین بردن تومور، توقف تکثیر آن، آماده‌سازی فرد برای عمل یا جلوگیری از تشکیل تومور مورد استفاده قرار می‌گیرد. اما برای رادیوتراپی باید به چه کسی مراجعه کنیم؟ در این بخش همراه ما باشید تا ضمن معرفی بهترین متخصص رادیوتراپی، در مورد روند درمان و تخصص مورد نیاز صحبت کنیم.
بهترین متخصص رادیوتراپی در چه رشته‌ای تحصیل کرده است؟
چندین زیر شاخه از انکولوژی وجود دارد. این زیرشاخه‌ها شامل انکولوژی زنان، انکولوژی پرتوشناسی، انکولوژی جراحی، انکولوژی پزشکی و انکولوژی کودکان است.
پرتو انکولوژی، رشته‌ای است که در رادیوتراپی تخصص دارد. درمان رادیوتراپی توسط متخصصان انکولوژی پرتودرمانی انجام می‌شود.
تشعشع انکولوژی، یک علم پزشکی است که اثرات روش‌های درمانی با استفاده از پرتوهای یونیزان را بر روی سلول‌های سرطانی مطالعه می‌کند. کاربرد در کلینیک‌های پرتو انکولوژی در دو گروه مختلف رادیوسرجری و رادیوتراپی بررسی می‌شود. روش‌های درمانی در هر دو گروه نیز با استفاده از پرتو انجام می‌شود. اینکه چه نوع برنامه درمانی برای بیمار اعمال خواهد شد، پس از معاینات دقیق و تست‌های تشخیصی توسط تیم‌های چند رشته‌ای متشکل از پزشکان متخصص و پرسنل بهداشتی مشخص می‌شود. ۷۰ درصد از بیماران سرطانی در هر مرحله از درمان به پرتودرمانی نیاز دارند. رادیوتراپی را می‌توان به‌تنهایی یا همراه با شیمی درمانی قبل یا بعد از جراحی، استفاده کرد.
در واحد‌های انکولوژی پرتودرمانی در بیمارستان، درمان سرطان توسط پزشکان متخصص با رویکرد‌های شخصی انجام می‌شود. به همین جهت انتخاب بهترین متخصص رادیوتراپی از اهیمت بالایی برخوردار است. در بخش انکولوژی پرتوشناسی، از درمان با قوس حجمی با هدایت تصویر که یک فناوری پرتودرمانی نسل جدید است، استفاده می‌شود. درمان در بیمارستان و به صورت برنامه‌ریزی شده به صورت تیمی با انکولوژیست‌های پرتودرمانی و تکنسین‌های رادیوتراپی انجام می‌شود. همه دستگاه‌های مورد استفاده توسط بهترین متخصص رادیوتراپی می‌توانند داده‌ها را از طریق شبکه به یکدیگر مبادله کنند؛ بنابراین، خطا‌های دستی که ممکن است در طول درمان رخ دهد به حداقل می‌رسد. علاوه بر این، به لطف تبادل تصویری که از طریق PET-CT در بیمارستان ما انجام می‌شود، می‌توان ناحیه بیمار را با دقت بیشتری تشخیص داد.
آنکولوژیست چه بیماری‌هایی را درمان می‌کند؟
می‌توان گفت انکولوژی بیماری‌های مختلفی را درمان می‌کند. سرطان خون، سرطان استخوان، سرطان پوست، سرطان کبد، سرطان کلیه، سرطان سروگردن، سرطان روده، سرطان غدد لنفاوی یعنی لنفوم، سرطان سینه، سرطان معده، مولتیپل میلوم، سرطان پانکراس، سرطان بیضه، سرطان پروستات، سرطان تیروئید، سرطان دهانه رحم، سرطان مجاری صفراوی، سرطان رحم و سرطان کیسه صفرا از جمله بیماری‌هایی هستند که توسط انکولوژی درمان می‌شوند.
سرطان سینه که امروزه بیشتر در زنان دیده می‌شود، یکی از بیماری‌هایی است که توسط انکولوژی درمان می‌شود و خود افراد می‌توانند علائم آن را درک کنند. توده‌ای به اندازه یک سانتی‌متر، با معاینه دستی توسط زنان قابل تشخیص است. توده ممکن است سفت و نامنظم به نظر برسد. این می‌تواند بیشتر به لگن، ستون فقرات، ریه‌ها و کبد گسترش یابد.
شایع‌ترین نوع سرطان در مردان، سرطان پروستات است. علت این سرطان به‌طورقطع مشخص نیست. بعد از سرطان پوست شایع‌ترین نوع سرطان است. سرطان رحم که در زنان دیده می‌شود نیز جزو رشته انکولوژی است. پس از تشخیص، می‌توان درمان را شروع کرد. توجه به علائم آن ضروری است. درمان سرطان پروستات با جراحی قابل انجام است. سرطان کلیه در افراد سیگاری بیشتر از افراد غیرسیگاری است. این سرطان با روش‌های مختلفی قابل‌درمان است. تشخیص زودهنگام مهم است. پس از تشخیص، می‌توان درمان را انجام داد.
روش‌های کاربردی رادیوتراپی چیست؟
رادیوتراپی به سه روش رادیوتراپی خارجی، براکی تراپی(داخلی)، رادیوتراپی استریوتاکتیک انجام می‌شود. روش رادیوتراپی با شکستن مستقیم DNA سلول تومور یا تخریب غیرمستقیم آن با ایجاد آسیب، منجر به تخریب تومور می‌شود. لنفوم هوچکین، برخی از سرطان‌های ریه، سرطان دهانه رحم، سرطان‌های راست روده از جمله انواع سرطان‌هایی هستند که در آنها پاسخ کامل دریافت می‌شود و تومور به طور کامل از بین می‌رود.
خارجی
در اکثر بیماران، رادیوتراپی به صورت خارجی اعمال می‌شود. نوعی کاربرد است که عموماً در مراکز درمانی و بیمارستان‌ها انجام می‌شود. با هدایت پرتوها به بافت بیمار با دستگاه‌های رادیوتراپی انجام می‌شود. درمان‌های رادیوتراپی خارجی تا سال‌های اخیر به صورت دوبعدی با دستگاه‌هایی به نام Cobalt-60 یا Linear Accelerator استفاده می‌شد.
در درمان‌های دوبعدی، از آنجایی که برای رساندن دوز کافی به ناحیه بیمار هدف، حاشیه‌های ایمنی وسیعی مورد نیاز است، آسیب بافت طبیعی علاوه بر بافت بیمار، شایع‌تر بود. اما در سال‌های اخیر با پیشرفت‌های فناوری در دستگاه‌های رادیوتراپی، رادیوتراپی سه‌بعدی و با شدت تنظیم شده برای ناحیه مورد نظر اعمال می‌شود، در حالی که حداکثر دوز به ناحیه مورد نظر ارسال می‌شود، می‌توان از دریافت بافت طبیعی اطمینان حاصل کرد. همچنین پزشک در مورد دوز لازم برای پرتودرمانی و اینکه کدام دستگاه برای بیمار مناسب است، تصمیم می‌گیرد.
داخلی
در براکی تراپی یا پرتودرمانی داخلی، ماده یا منبع رادیواکتیو مستقیماً در کل بافت یا داخل حفره بدن با سیم یا لوله‌های نازک قرار می‌گیرد. گاهی اوقات می‌توان در فضای باقی‌مانده پس از جراحی قرارداد. این باید توسط پزشک شما تصمیم‌گیری شود.
استریوتاکتیک
درمان پرتودرمانی به منظور تسکین بیماری‌ها، با استفاده از دزهای دقیق و محدود شده از اشعه، به نقاط مشخصی از بدن اعمال می‌شود، به گونه‌ای که بافت‌های سالم نزدیک به منطقه درمان، در برابر تأثیرات مخرب این اشعه‌ها محافظت می‌شوند. عموماً در درمان‌های پرتودرمانی، از دزهایی که در فواصل کمتر از ۳ سانتی‌متری از محل درمان قرار می‌گیرند، به منظور دستیابی به نتایج مطلوب واقعی استفاده می‌شود.
درمان معمولاً 1 تا 3 بار پس از برنامه‌ریزی خاص در مورد محل و وضعیت سرطان انجام می‌شود. این یک روش درمانی بدون درد با حداقل عوارض جانبی است.
انواع رادیوتراپی که توسط بهترین متخصص رادیوتراپی انجام می‌شود:
در ادامه انواع رادیوتراپی را که توسط بهترین متخصص رادیوتراپی انجام می‌شود، بررسی می‌کنیم:
رادیوتراپی کمکی
این نوع رادیوتراپی که می‌تواند در بسیاری از انواع سرطان به ویژه سرطان سینه اعمال شود، می‌تواند به عنوان پرتودرمانی بعد از عمل نیز تعریف شود. با پرتودرمانی کمکی، هدف از بین بردن سلول‌های کوچک‌تر بیمار است که ممکن است پس از پاکسازی بافت‌های بیمار با جراحی در بدن باقی بمانند؛ بنابراین سعی می‌شود از بروز مجدد (عود) بیماری جلوگیری شود.
رادیوتراپی اولیه
این یک نوع رادیوتراپی است که به‌تنهایی در برخی از انواع سرطان (حنجره (کل تارهای صوتی)و غیره) استفاده می‌شود. این روش که به‌جای مداخله جراحی اعمال می‌شود، حداقل به‌اندازه مداخلات جراحی موفقیت چشمگیری را به همراه دارد.
رادیوتراپی تسکین‌دهنده
رادیوتراپی تسکین‌دهنده، زمانی استفاده می‌شود که بیماری به بافت‌های دیگر گسترش می‌یابد و پیشرفته نامیده می‌شود؛ هدف آن کاهش شکایات پیشرفته بیمار است. این روش که مخصوصاً در شکایات متاستازهای مغزی و استخوانی کاربرد دارد، باعث پیشگیری یا رفع شکایات بیمار مانند درد، خونریزی و تنگی نفس می‌شود.
توصیه‌های بهترین متخصص رادیوتراپی
اشخاصی که درمان پرتودرمانی را دریافت می‌کنند، باید با توجه به ناحیه‌ی درمانی، به موارد خاصی توجه داشته باشند و عملکرد برخی از سیستم‌های بدنشان ممکن است به صورت موقت یا دائمی تحت تأثیر قرار بگیرد. مصرف غذاها و نوشیدنی‌های تند یا گازدار به دلیل موکوزیت که می‌تواند در دهان یا مری در تومورهای سروگردن ایجاد شود، محدود شود. با توجه به اینکه مصرف برخی حبوبات می‌تواند باعث ایجاد گاز در دستگاه گوارش شود، ممکن است نیاز باشد که محدودیتی در مصرف آنها اعمال شود. مصرف نمک می‌تواند اثرات مضری بر سلامتی مغز و عملکرد آن داشته باشد، لذا کاهش مصرف نمک به منظور کاهش این اثرات ضروری می‌باشد. در رادیوتراپی سینه، استفاده از ادکلن، مصرف الکل یا اسکراب بدن که باعث تحریک پوست می‌شود، ممنوع است. افرادی که تحت درمان قرار می‌گیرند به‌راحتی می‌توانند در طول درمان به زندگی روزمره خود ادامه دهند. آنها می‌توانند هر روز دوش بگیرند و درصورتی که وضعیت نرمالی داشتند به میان جمعیت بروند.
کنترل عوارض جانبی رادیوتراپی توسط بهترین متخصص رادیوتراپی
عوارض جانبی قابل‌مشاهده در رادیوتراپی با توجه به ناحیه درمان و برنامه دوز رادیوتراپی داده شده، متفاوت است. عوارض جانبی اولیه معمولاً موقتی هستند. 2-3 هفته پس از درمان ناپدید می‌شوند. مثلاً قرمزی روی پوست، اشکال در بلع، موکوزیت در دهان… عوارض دائمی در اواخر دوره بروز می‌کند. مثلاً: ضخامت بافت پوست، سختی، باریک شدن ساختارهای عروقی، ریزش مو، خشکی دهان و… . اگر فرد دستورالعمل‌های داده شده را رعایت کند، این عوارض به حداقل می‌رسد. رادیوتراپی پس از هر عمل جراحی انجام نمی‌شود و در این مرحله، نتیجه آسیب‌شناسی، تعیین‌کننده می‌شود. پس از رادیوتراپی هیچ تشعشعی در بدن تجمع نمی‌یابد.
مزایای رادیوتراپی از دید بهترین متخصص رادیوتراپی چیست؟
رادیوتراپی می‌تواند به طور مستقیم در درمان اولیه سرطان استفاده شود. رادیوتراپی، معتبرترین روش درمانی به ویژه در انواع لنفوم حساس به رادیوتراپی (سرطان لنفاوی) است. همچنین می‌تواند برای حمایت از سایر روش‌های درمان سرطان استفاده شود. به‌عنوان‌مثال، استفاده از رادیوتراپی در شرایطی که درمان با شیمی درمانی صورت می‌گیرد، می‌تواند به عنوان یک تکمیل کننده قوی برای افزایش اثربخشی درمان عمل کند. علاوه بر این، پرتودرمانی نقش مهمی در کوچک‌کردن بافت بیمار قبل از جراحی دارد، به این صورت که با از بین بردن سلول‌های بیمار با رادیوتراپی، به کاهش اندازه کل تومور کمک می‌کند. این روش جراحی را ساده می‌کند و درمان بسیار مؤثرتری را ارائه می‌دهد.
