لنفوم نوعی سرطان است که توسط لنفوسیت‌ها ایجاد می‌شود. سرطان زمانی رخ می‌دهد که سلول‌های طبیعی یا به‌سرعت تکثیر می‌شوند یا بیشتر از لنفوسیت‌های طبیعی عمر می‌کنند. سلول‌های لنفاوی بدخیم در غدد لنفاوی، طحال، مغز استخوان، خون و سایر اندام‌ها مانند لنفوسیت‌های طبیعی تکثیر می‌شوند. بیماری لنفوم به دو گروه بزرگ به نام‌های لنفوم هوچکین (HL) و لنفوم غیرهوچکین (HDL) تقسیم می‌شود.
سیستم ایمنی بدن با عفونت‌ها و سایر بیماری‌ها مبارزه می‌کند. سیستم لنفاوی بخشی از سیستم ایمنی است. سیستم لنفاوی شامل:
عروق لنفاوی: شبکه‌ای از عروق لنفاوی در سیستم لنفاوی وجود دارد. رگ‌های لنفاوی به تمام بافت‌های بدن شاخه می‌دهند.
لنف: عروق لنفاوی حامل مایع شفافی به نام لنف هستند. لنف حاوی گلبول‌های سفید به ویژه لنفوسیت‌هایی مانند سلول‌های B و سلول‌های T می‌باشد.
گره‌های لنفاوی: عروق لنفاوی به توده‌های کوچک و گردبافتی به نام غدد لنفاوی متصل می‌شوند. گروه‌های غدد لنفاوی در گردن، زیر بغل، قفسه سینه، شکم و کشاله ران وجود دارد. غدد لنفاوی گلبول‌های سفید خون را ذخیره می‌کنند. اینها باکتری‌ها یا سایر مواد مضری را که ممکن است در لنف وجود داشته باشند، جذب و از بین می‌برند.
سایر قسمت‌های سیستم لنفاوی: سایر قسمت‌های سیستم لنفاوی شامل لوزه‌ها، تیموس و طحال است. سیستم لنفاوی در سایر قسمت‌های بدن مانند معده، پوست و روده کوچک نیز وجود دارد.
لنفوم غیرهوچکین چیست؟
این بیماری به دو گروه تقسیم می‌شود:
- لنفوم‌های سلول B ناشی از لنفوسیت‌های B غیرطبیعی
- لنفوم‌های سلول T ناشی از لنفوسیت‌های T غیرطبیعی
لنفوم‌های سلول B بیشتر اتفاق می‌افتد. این بیماری ممکن است در غدد لنفاوی، بافت‌های لنفاوی مانند طحال رخ دهد یا ممکن است از بافت لنفاوی در اندام‌هایی مانند معده و روده منشأ بگیرد. سلول‌های لنفاوی بدخیم همچنین می‌توانند از طریق گردش خون و لنف به سایر قسمت‌های بدن گسترش یابند.
انواع لنفوم غیرهوچکین چیست؟
لنفوم‌ها را می‌توان بر اساس سرعت رشد احتمالی آنها گروه‌بندی کرد:
- لنفوم‌های درجه پایین به کندی رشد می‌کنند. آنها تمایل به ایجاد علائم کمی دارند.
- لنفوم فولیکولی
- لنفوم سلول T جلدی (مایکوز فونگوئیدس و سندرم سزاری)
- لنفوم لنفوپلاسمیتیک و ماکروگلوبولینمی والدنستروم
- لنفوم ناحیه حاشیه‌ای
- لنفوم لنفوسیتی سلول کوچک (SLL) و لوسمی لنفوسیتی مزمن (CLL)
- لنفوم‌های تهاجمی (که با درجه متوسط و درجه بالا نیز نامیده می‌شود.) سریع‌تر رشد و گسترش می‌یابند. آنها تمایل به ایجاد علائم شدید دارند. با گذشت زمان، بسیاری از لنفوم‌های ناتوان به لنفوم‌های تهاجمی تبدیل می‌شوند.
- لنفوم منتشر سلول B (DLBCL)
- لنفوم سلول بزرگ آناپلاستیک
- عمدتاً زیرگروه‌های لنفوم سلول T محیطی
- لنفوم فولیکولی تبدیل شده
- لنفوم MALT تبدیل شده
- لنفوم مرتبط با ایدز
- لنفوم بورکیت
- لنفوم سیستم عصبی مرکزی (CNS).
- لنفوم سلول گوشته
عوامل خطر لنفوم غیرهوچکین چیست؟
محققان در حال مطالعه چاقی و سایر عوامل خطر احتمالی لنفوم غیرهوچکین هستند. افرادی که با علف‌کش‌ها یا برخی از مواد شیمیایی دیگر کار می‌کنند، ممکن است خطر ابتلای بیشتری به این بیماری داشته باشند. داشتن یک یا چند عامل خطر به این معنی نیست که فرد به لنفوم غیرهوچکین مبتلا می‌شود. بسیاری از افراد با عوامل خطر هرگز به سرطان مبتلا نمی‌شوند.
به طور کلی، عوامل خطر HDL عبارتند از:
سن: HDL می‌تواند در افراد جوان‌تر رخ دهد، اگرچه خطر ابتلا به این بیماری با افزایش سن، بیشتر می‌شود. بسیاری از افراد مبتلا به HDL، بالای 60 سال دارند.
سیستم ایمنی ضعیف: داشتن سیستم ایمنی ضعیف می‌تواند خطر ابتلا به لنفوم را افزایش دهد.
عفونت‌های خاص: انواع خاصی از عفونت‌ها خطر ابتلا به لنفوم را افزایش می‌دهند. با این حال، لنفوم مسری نیست و شما نمی‌توانید لنفوم را از شخص دیگری بگیرید.
ویروس نقص ایمنی انسانی (HIV): HIV ویروسی است که باعث بیماری ایدز می‌شود. افراد مبتلا به عفونت HIV در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به برخی از انواع لنفوم غیرهوچکین هستند.
ویروس اپشتین بار (EBV): عفونت EBV با افزایش خطر ابتلا به لنفوم مرتبط است. در آفریقا، عفونت EBV با لنفوم بورکیت مرتبط است.
هلیکوباکترپیلوری: هلیکوباکترپیلوری، باکتری است که می‌تواند باعث زخم معده شود. همچنین خطر لنفوم در سطح داخلی معده را افزایش می‌دهد.
لوسمی سلول T انسانی/ویروس لنفوم نوع 1 (HTLV-1): عفونت HTLV-1 خطر ابتلا به لنفوم و لوسمی را در فرد افزایش می‌دهد.
ویروس هپاتیت C: برخی از مطالعات نشان داده‌اند که افراد مبتلا به ویروس هپاتیت C در معرض افزایش خطر ابتلا به لنفوم هستند.
علائم لنفوم غیرهوچکین چیست؟
اولین شکایت، اغلب تشخیص تورم بدون درد در گردن است. همچنین ممکن است در نواحی غدد لنفاوی در زیر بغل و کشاله ران بزرگ شود. در تعداد کمی از بیماران، بزرگ‌شدن غدد لنفاوی شایع است. همچنین ممکن است بزرگ‌شدن غدد لنفاوی در قفسه سینه یا در حفره شکم وجود داشته باشد که باعث شکایت‌هایی مانند تنگی نفس، تورم در صورت و گردن یا تورم در شکم، توده قابل لمس و درد شکم می‌شود. در معاینه فیزیکی، اندازه کبد یا طحال ممکن است، تشخیص داده شود.
این بیماری می‌تواند بافت‌هایی غیر از غدد لنفاوی را نیز درگیر کند. درگیری ریه، کبد، استخوان و مغز استخوان شایع‌ترین محل درگیری غیر غدد لنفاوی است. درگیری خارج گرهی، بیماری خارج گرهی نامیده می‌شود. درگیری خارج گرهی ممکن است در ابتدا در 10-5 درصد موارد وجود داشته باشد.
برخی از بیماران ممکن است یافته‌های مرتبط با لنفوم داشته باشند و به عنوان علائم سیستمیک ارزیابی شوند. این علائم شامل: تب، تعریق شبانه و کاهش وزن بیش از 10 درصد وزن بدن در 6 ماه گذشته می‌باشد. البته تب ناشی از عفونت نیست و همچنین علائم سیستمیک مختص این بیماری‌ها نمی‌باشد. درگیری لوزه‌ها در HDL شایع‌تر است. در تعداد کمی از بیماران مبتلا به لنفوم، لنفادنومگالی بزرگ شده در معاینه فیزیکی یافت نمی‌شود.
چگونه لنفوم غیرهوچکین تشخیص داده می‌شود؟
به‌منظور تشخیص لنفوم غیرهوچکین، انجام بیوپسی از ناحیه آسیب‌دیده کاملاً ضروری است. تشخیص قطعی با بررسی هیستوپاتولوژیک انجام می‌شود؛ بنابراین برداشتن غدد لنفاوی با جراحی و بررسی هیستوپاتولوژیک در بیماران با بزرگ‌شدن غدد لنفاوی ضروری است. غده لنفاوی که لازم است، برداشته شود باید در محلی که پزشک تشخیص می‌دهد و در اندازه مناسب برای معاینه باشد.
در بیمارانی که غدد لنفاوی آنها در معاینه فیزیکی قابل لمس نیست، اگر غدد لنفاوی بزرگ در حفره قفسه سینه یا شکم توسط معاینات رادیولوژیکی نشان داده شود، ممکن است نیاز به بیوپسی غدد لنفاوی با رسیدن به حفره سینه یا شکم، تحت بیهوشی عمومی باشد. هر بیمار با تشخیص لنفوم باید بیوپسی مغز استخوان را نیز انجام دهد تا مرحله بیماری مشخص شود. تعیین اینکه آیا این بیماری درگیر مغز استخوان است یا خیر، راهنمای تصمیم‌گیری در مورد روش درمانی مناسب است. برای تعیین وسعت بیماری به معاینات و آزمایشات مختلفی نیاز است.
بهترین درمانی که باعث بهبودی می‌شود باید با ارزیابی تاریخچه بیماری، یافته‌های معاینه فیزیکی، تصویربرداری و یافته‌های آزمایشگاهی برنامه‌ریزی شود. علائم این بیماری ممکن است بزرگ‌شدن بدون درد غدد لنفاوی، تب، تعریق شبانه، کاهش وزن بی‌دلیل و خارش باشد. شایع‌ترین یافته این بیماری، لمس یک غده لنفاوی بزرگ شده بدون درد در گردن و زیر بغل است. گاهی اوقات تب، تعریق، کاهش وزن، خارش شکایت از بستری است. اگر فرد، مشکوک به لنفوم باشد، برای تأیید تشخیص نیاز به انجام برخی آزمایشات است. برای این منظور باید بیوپسی، آزمایش خون، تصویربرداری، بررسی مغز استخوان و در صورت لزوم معاینات مربوط به سیستم عصبی انجام شود.
اشعه ایکس مستقیم، توموگرافی کامپیوتری (CT) گردن، قفسه سینه، شکم و یا لگن باید انجام شود. تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) به ویژه اگر درگیری مغز و نخاع در نظر گرفته شود، باید برنامه‌ریزی شود.
تعداد و ظاهر گلبول‌های مختلف خون به نام گلبول‌های قرمز، گلبول‌های سفید و پلاکت‌ها (ترومبوسیت‌ها) باید ارزیابی شود. گاهی اوقات نقص در این سلول‌ها می‌تواند اولین علامت لنفوم باشد. برخی از آزمایشات بیوشیمیایی باید انجام شود تا نشان دهد که تومور در کبد، کلیه یا سایر قسمت‌های بدن قرار دارد.
مرحله‌بندی لنفوم غیرهوچکین چگونه است؟
لنفوم غیرهوچکین معمولاً در یک غدد لنفاوی شروع می‌شود و تقریباً به هر قسمت از بدن می‌تواند گسترش یابد. به‌عنوان‌مثال: می‌تواند به کبد، ریه، استخوان و مغز استخوان گسترش یابد. پزشک باید از گسترش (مرحله) لنفوم غیرهوچکین اطلاع داشته باشد تا بهترین برنامه درمانی را انجام دهد. مرحله‌بندی ممکن است شامل یک یا چند آزمایش زیر باشد:
بیوپسی مغز استخوان
از یک سوزن ضخیم برای برداشتن نمونه کوچکی از استخوان و مغز استخوان از استخوان لگن یا استخوان بزرگ دیگر استفاده می‌کند. بی‌حسی موضعی می‌تواند به کنترل درد شما کمک کند. آسیب‌شناس به دنبال سلول‌های لنفوم در نمونه می‌گردد.
اسکن CT/MRI
دستگاه اشعه ایکس متصل به یک کامپیوتر مجموعه‌ای از تصاویر دقیق از سر، گردن، قفسه سینه، شکم یا لگن می‌گیرد. ممکن است به شما یک ماده حاجب تزریق شود. همچنین ممکن است از شما خواسته شود که نوع دیگری از ماده حاجب بنوشید. ماده حاجب، دیدن بزرگ‌شدن غدد لنفاوی و سایر نواحی غیرطبیعی را در اشعه ایکس برای پزشک آسان‌تر می‌کند. MRI از آهنربای قوی متصل به کامپیوتر استفاده می‌کند. این کار تصاویر دقیقی از بافت روی صفحه یا فیلم کامپیوتر ایجاد می‌کند.
خارج کردن مایع از کمر
پزشک از یک سوزن بلند و نازک برای برداشت مایع از کانال نخاعی استفاده می‌کند. آزمایشگاه مایع را از نظر سلول‌های لنفوم یا سایر مشکلات بررسی می‌کند.
اسکن PET
مقدار کمی قند رادیواکتیو به شما تزریق می‌شود. یک دستگاه تصاویر کامپیوتری از قند استفاده شده توسط سلول‌های بدن شما ایجاد می‌کند. سلول‌های لنفوم سریع‌تر از سلول‌های طبیعی از قند استفاده می‌کنند و نواحی لنفوم در تصاویر روشن‌تر به نظر می‌رسند.
مراحل بیماری لنفوم غیرهوچکین عبارتند از:
مرحله بیماری بر اساس محل یافتن سلول‌های لنفوم (در غدد لنفاوی یا سایر اندام‌ها یا بافت‌ها) است. مرحله همچنین به تعداد مناطقی که تحت تأثیر قرار می‌گیرند، بستگی دارد. مراحل لنفوم غیرهوچکین به شرح زیر است:
مرحله اول: سلول‌های لنفوم در یک گروه غدد لنفاوی منفرد (مانند گردن یا زیر بغل) قرار دارند یا اگر سلول‌های غیرطبیعی در غدد لنفاوی نیستند، فقط در بخشی از بافت یا اندام هستند (مثلاً در ریه، اما نه در کبد یا مغز استخوان).
مرحله دوم: سلول‌های لنفوم حداقل در دو گروه غدد لنفاوی در یک سمت (بالا یا پایین) دیافراگم قرار دارند یا سلول‌های لنفوم در یک قسمت از اندام و در غدد لنفاوی نزدیک به آن اندام (در همان سمت دیافراگم) قرار دارند. سلول‌های لنفوم ممکن است در سایر گروه‌های غدد لنفاوی در همان سمت دیافراگم نیز یافت شوند.
مرحله سوم: لنفوم در غدد لنفاوی بالا و پایین دیافراگم است. همچنین ممکن است در بخشی از بافت یا اندام نزدیک این گروه‌های غدد لنفاوی یافت شود.
مرحله چهارم: سلول‌های لنفوم در چندین ناحیه از یک یا چند اندام یا بافت (علاوه بر غدد لنفاوی) یافت می‌شوند؛ از جمله: در کبد، خون یا مغز استخوان.
لنفوم غیرهوچکین چگونه درمان می‌شود؟
درمان اولیه نشان‌داده‌شده برای بیمار و شدت درمان به نوع فرعی و مرحله بیماری بستگی دارد. به طور کلی، هدف از درمان، از بین بردن هر چه بیشتر سلول‌های لنفوم و رسیدن به بهبودی کامل، یعنی از بین بردن تمام تظاهرات بیماری است. بیماران در حال بهبودی گاهی اوقات می‌توانند به درمان برسند. مطالعات تصویربرداری و مطالعات دیگر نشان داده‌اند، درمان می‌تواند HDL را برای سال‌ها تحت کنترل نگه دارد.
اگر HDL ضعیف و بدون علائم دارید، ممکن است فوراً به درمان سرطان نیاز نداشته باشید. عدم دریافت فوری درمان سرطان را انتظار تحت‌نظر می‌گویند. افرادی که تصمیم می‌گیرند تحت‌نظر منتظر بمانند، درمان سرطان را تا زمانی که علائم نشان دهند به تأخیر می‌اندازند. افراد مبتلا به لنفوم نارس ممکن است مشکلاتی نداشته باشند که نیاز به درمان طولانی مدت سرطان داشته باشد. گاهی اوقات تومور ممکن است برای مدتی بدون درمان کوچک شود. با تأخیر در درمان، می‌توانند از عوارض جانبی شیمی درمانی یا پرتودرمانی جلوگیری کنند.
اگر لنفوم علامت‌دار دارید، ممکن است به شیمی‌درمانی و درمان بیولوژیک نیاز داشته باشید. پرتودرمانی ممکن است در افراد مبتلا به لنفوم مرحله I یا Stage II استفاده شود.
اگر لنفوم تهاجمی دارید، درمان معمولاً شیمی درمانی و درمان بیولوژیک است. از پرتودرمانی نیز می‌توان استفاده کرد.
اگر HDL پس از درمان برگردد، پزشکان آن را به عنوان عود یاد می‌کنند. بیماران مبتلا به لنفوم که پس از درمان، HDL آنها عود می‌کند، ممکن است دوزهای بالایی از شیمی درمانی، پرتودرمانی یا هر دو را دریافت کنند و به دنبال آن پیوند سلول‌های بنیادی انجام شود.
شما می‌توانید در هر مرحله از بیماری تحت درمان حمایتی قرار بگیرید. مراقبت‌های حمایتی، درمان‌هایی است که با هدف کنترل درد و سایر علائم، غلبه بر عوارض جانبی درمان و مقابله با احساساتی که تشخیص سرطان ممکن است ایجاد کند، انجام می‌شود.
شیمی درمانی
در شیمی درمانی لنفوم غیر هوچکین از داروهایی استفاده می‌شود که سلول‌های لنفوم را از بین می‌برند. این درمان سیستمیک نامیده می‌شود؛ زیرا داروها در سراسر خون شما گردش می‌کنند. این داروها تقریباً در هر قسمت از بدن شما می‌توانند به سلول‌های لنفوم برسند.
شیمی درمانی ممکن است از طریق دهان، از طریق ورید یا از طریق فضای اطراف نخاع به شما داده شود. درمان معمولاً در بخش سرپایی بیمارستان، مطب پزشک یا در خانه انجام می‌شود. برخی از افراد باید در طول درمان در بیمارستان بمانند.
شیمی درمانی به صورت دوره‌ای انجام می‌شود. پس از اتمام دوره درمان، یک دوره استراحت خواهید داشت. طول دوره استراحت و تعداد چرخه‌های درمان به مرحله بیماری شما و داروهای مورد استفاده در برابر سرطان بستگی دارد. اگر به دلیل عفونت هلیکوباکترپیلوری در معده، لنفوم دارید، پزشک ممکن است این لنفوم را با آنتی‌بیوتیک درمان کند. لنفوم نیز ممکن است پس از درمان عفونت توسط دارو از بین برود.
عوارض جانبی عمدتاً به این بستگی دارد که چه دارویی و چه مقدار تجویز می‌شود. داروهای مورد استفاده برای لنفوم غیرهوچکین نیز می‌توانند باعث بثورات پوستی و تاول، سردرد و سایر دردها شوند. ممکن است پوست شما تیره شود. ممکن است خراش یا نوارهای تیره روی ناخن شما ظاهر شود.
درمان بیولوژیکی
افراد مبتلا به انواع خاصی از لنفوم غیرهوچکین ممکن است تحت درمان بیولوژیک قرار گیرند. این نوع درمان به سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند تا با سرطان مبارزه کند.
آنتی‌بادی‌های مونوکلونال نوعی درمان بیولوژیکی هستند که در لنفوم استفاده می‌شود. آنها پروتئین‌هایی هستند که در آزمایشگاه تولید می‌شوند و به سلول‌های سرطانی متصل می‌شوند. آنها به سیستم ایمنی کمک می‌کنند تا سلول‌های لنفوم را از بین ببرد. افراد این درمان را به صورت داخل وریدی در مطب، کلینیک یا بیمارستان دریافت می‌کنند.
علائمی شبیه آنفولانزا مانند تب، لرز، سردرد، ضعف و حالت تهوع ممکن است رخ دهد. بسیاری از عوارض جانبی به‌راحتی قابل‌درمان هستند. به‌ندرت، ممکن است عوارض جانبی جدی مانند مشکلات تنفسی، فشار خون پایین یا بثورات پوستی شدید وجود داشته باشد. برخی از درمان‌های مورد استفاده در لنفوم غیرهوچکین در جدول زیر خلاصه شده است.
چند نمونه از ترکیبات داروهای مورد استفاده در درمان لنفوم غیرهوچکین
R-CHOP: ریتوکسیماب، سیکلوفسفامید، دوکسوروبیسین (هیدروکسی دوکسوروبیسین)، وین کریستین، پردنیزون.
R-FCM: ریتوکسیماب، فلودارابین، سیکلوفسفامید، میتوکسانترون.
R یا F-CVP: ریتوکسیماب یا فلودارابین به همراه سیکلوفسفامید، وین کریستین، پردنیزون.
R-HCVAD: ریتوکسیماب، سیکلوفسفامید، وین کریستین، دوکسوروبیسین. دگزامتازون به دنبال RMTXARAC: ریتوکسیماب، متوترکسات، سیتارابین.
پرتودرمانی
پرتودرمانی (که رادیوتراپی نیز نامیده می‌شود) از پرتوهای پر انرژی برای از بین بردن سلول‌های لنفوم استفاده می‌کند. می‌تواند تومورها را کوچک کند و به کنترل درد کمک کند.
پیوند سلول‌های بنیادی
اگر لنفوم شما پس از درمان عود کند، ممکن است پیوند سلول‌های بنیادی به شما داده شود. پیوند سلول‌های بنیادی که خون شما را می‌سازند به شما امکان می‌دهد تا دوزهای بالاتری از شیمی درمانی، پرتودرمانی یا هر دو را دریافت کنید. دوزهای بالا هم‌سلول‌های لنفوم در مغز استخوان و هم‌سلول‌های خون سالم را از بین می‌برند. پیوند سلول‌های بنیادی در بیمارستان انجام می‌شود. پس از دریافت درمان با دوز بالا، سلول‌های بنیادی تولیدکننده خون سالم از طریق یک لوله انعطاف‌پذیر که در رگ گردن یا ناحیه قفسه سینه شما قرار داده می‌شود، به شما داده می‌شود. سلول‌های خونی جدید از سلول‌های بنیادی پیوند شده ایجاد می‌شوند.
در نوع پیوند سلول‌های بنیادی اتولوگ از سلول‌های بنیادی خودتان استفاده می‌شود. سلول‌های بنیادی شما قبل از درمان با دوز بالا گرفته می‌شوند. سلول‌ها را می‌توان برای کشتن هر سلول لنفومی که ممکن است یافت شود، پردازش کرد. سلول‌های بنیادی منجمد و ذخیره می‌شوند. پس از انجام درمان با دوز بالا، سلول‌های بنیادی ذخیره شده ذوب می‌شوند و به شما بازگردانده می‌شوند.
در نوع پیوند سلول‌های بنیادی آلوژنیک می‌توان از سلول‌های بنیادی سالم اهداکننده استفاده کرد. برادر یا خواهر یا والدین شما می‌توانند اهداکننده باشند یا سلول‌های بنیادی را می‌توان از اهدایی که با شما فامیلی ندارد، دریافت کرد.
درمان حمایتی
لنفوم غیرهوچکین و درمان آن می‌تواند منجر به سایر مشکلات سلامتی شود. شما می‌توانید برای پیشگیری یا کنترل این مشکلات و بهبود راحتی و کیفیت زندگی خود در طول درمان، درمان حمایتی دریافت کنید. شما ممکن است آنتی‌بیوتیک و سایر داروها را دریافت کنید تا از شما در برابر عفونت محافظت کند. پزشک ممکن است به شما توصیه کند از جمعیت و افرادی که آنفولانزا یا سایر بیماری‌های مسری دارند، دوری کنید. اگر عفونت ایجاد شود، می‌تواند جدی باشد و شما فوراً به درمان نیاز دارید. درمان HDL همچنین می‌تواند منجر به کم‌خونی شود که می‌تواند باعث احساس خستگی شدید شود. داروها یا تزریق خون می‌توانند به رفع این مشکل کمک کنند.
تغذیه و فعالیت بدنی
مهم است که با تغذیه خوب و فعال ماندن تا حد امکان از خود مراقبت کنید. برای حفظ وزن مناسب، به مقدار مناسب کالری نیاز دارید. همچنین باید پروتئین کافی دریافت کنید تا قدرت خود را بالا نگه دارید. خوب غذاخوردن می‌تواند به شما کمک کند احساس بهتری داشته باشید و انرژی بیشتری داشته باشید. گاهی اوقات ممکن است نتوانید غذا بخورید، به خصوص در طول درمان یا بلافاصله پس از آن. ممکن است بی‌قرار یا خسته باشید. شاید فکر کنید که غذا مثل قبل خوشمزه نیست. همچنین عوارض جانبی درمان (مانند از دست دادن اشتها، حالت تهوع، استفراغ یا زخم‌های دهان) می‌تواند خوب غذاخوردن را برای شما دشوار کند.
پزشک، متخصص تغذیه یا سایر متخصصان می‌توانند راه‌هایی را برای غلبه بر این مشکلات پیشنهاد کنند. بسیاری از مردم فکر می‌کنند تا زمانی که فعال باشند، احساس بهتری دارند. پیاده‌روی، یوگا، شنا و سایر فعالیت‌ها می‌تواند شما را قوی نگه دارد و انرژی شما را افزایش دهد. ورزش می‌تواند حالت تهوع و درد را کاهش دهد و مقابله با درمان را آسان‌تر کند؛ همچنین می‌تواند استرس را کاهش دهد. هر فعالیت بدنی که انتخاب می‌کنید، همیشه قبل از شروع با پزشک خود صحبت کنید و اگر این فعالیت باعث درد یا مشکلات دیگر می‌شود، حتماً به پزشک یا پرستار خود اطلاع دهید.
برای کسب اطلاعات بیشتر در این مورد توصیه می‌کنیم مقاله زیر را بخوانید:
راه‌های مبارزه با افت شدید وزن در افراد مبتلا به سرطان
