روده بخشی از دستگاه گوارش است. از روده کوچک (روده باریک) و روده بزرگ (کولون و رکتوم) تشکیل شده است. روده کوچک بلندتر از روده بزرگ است، اما نام خود را از این واقعیت گرفته است که بسیار باریک‌تر از روده بزرگ است. احتمال بروز سرطان در روده بزرگ بیشتر است. سرطان روده کوچک بسیار کمتر شایع است. سرطان روده بزرگ ، سرطان روده یا سرطان کولورکتال نامیده می‌شود.
خطرات و علل سرطان روده
ما نمی‌دانیم چه چیزی باعث بیشتر سرطان‌های روده می‌شود، اما می‌دانیم که برخی از عوامل خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهند. برخی از این موارد چیزهایی هستند که نمی‌توانید در مورد آنها کاری انجام دهید، به‌عنوان‌مثال، سن و ژنتیک. اما شما می‌توانید برای کاهش خطر ابتلا به سرطان روده تغییراتی در سبک زندگی خود ایجاد کنید.
اگر یک یا چند مورد از عوامل خطر زیر را داشته باشید، بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان روده هستید. این بدان معنا نیست که شما قطعاً به سرطان روده مبتلا خواهید شد. به همین ترتیب، اگر هیچ فاکتور خطری ندارید، به این معنی نیست که نمی‌توانید به سرطان روده مبتلا شوید.
- سن بالای 50 سال
- سابقه خانوادگی قوی سرطان روده
- سابقه رشد غیر سرطانی (پولیپ) در روده
- بیماری التهابی روده طولانی‌مدت مانند بیماری کرون یا کولیت اولسراتیو
- دیابت نوع 2
- یک سبک زندگی ناسالم
- سابقه خانوادگی
اگر یکی از اعضای خانواده شما مبتلا به سرطان روده باشد، ممکن است در مورد خطر ابتلا به این بیماری نگران باشید. با این حال، سرطان روده شایع است و در بیشتر موارد از طریق خانواده منتقل نمی‌شود.
اگر هر یک از موارد زیر دارید به پزشک عمومی خود بگویید:
- یکی از بستگان نزدیک (والدین، خواهر و برادر یا فرزند) که قبل از 50 سالگی به سرطان روده مبتلا شده است.
- دو یا چند نفر از بستگان نزدیک که در هر سنی مبتلا به سرطان روده تشخیص داده شده‌اند (مثلاً والدین شما و خواهر و برادر یا والدین آنها)
- یک خویشاوند با یک بیماری ژنتیکی (ارثی) شناخته شده مرتبط با سرطان روده، مانند سندرم لینچ یا پولیپوز خانوادگی
- شرایط ژنتیکی شامل سندرم لینچ، FAP (پولیپوز آدنوماتوز خانوادگی) و MAP (پلیپوز مرتبط با MUTYH) است. افراد مبتلا به این شرایط شانس بسیار بیشتری برای ابتلا به سرطان روده دارند و احتمال بیشتری دارد که در سنین پایین‌تر تشخیص داده شوند. بسیاری از این سرطان‌ها را می‌توان در صورتی که پزشکان هر چه زودتر از وضعیت ژنتیکی مطلع شوند، پیشگیری کرد.
تصور می‌شود که حدود 5 تا 10 درصد از تمام موارد سرطان روده به دلیل تغییر در یک ژن شناخته شده ایجاد می‌شود. ژن تغییریافته می‌تواند از طریق یک خانواده منتقل شود. اگر ژن تغییریافته را دارید، ممکن است در مقطعی از زندگی خود در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سرطان روده باشید. ما هنوز همه ژن‌هایی که در این موارد دخیل هستند را نمی‌دانیم.
سندرم لینچ یکی از خطرات و علل سرطان روده است!
سندرم لینچ باعث حدود 3 درصد موارد سرطان روده می‌شود. هم مردان و هم زنان مبتلا به سندرم لینچ در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سرطان روده هستند. زنان همچنین خطر ابتلا به سرطان رحم و کمی بیشتر در معرض خطر سرطان تخمدان هستند. مردان و زنان مبتلا به سندرم لینچ همچنین خطر ابتلا به سرطان در سایر قسمت‌های بدن مانند روده کوچک، حالب (لوله‌ای که ادرار را از کلیه به مثانه می‌برد)، معده، لوزالمعده، صفراوی افزایش می‌یابد. دستگاه (مسیر حمل صفرا از کبد به روده کوچک) و مغز.
هر فردی که سرطان روده تشخیص داده می‌شود باید از نظر سندرم لینچ آزمایش شود. اگر مورد آزمایش قرار نگرفته‌اید، با پزشک خود صحبت کنید. اگر یکی از بستگان مبتلا به سندرم لینچ یا سابقه خانوادگی سرطان روده دارید، حتماً به پزشک خود اطلاع دهید. اگر سرطان رحم (سرطان آندومتر) در شما تشخیص‌داده‌شده است، باید از نظر سندرم لینچ نیز آزمایش شوید. اگر نتیجه مثبت داشته باشید، از نظر سرطان روده نیز تحت‌نظر خواهید بود. این بدان معناست که هر سرطان روده زمانی که قابل‌درمان باشد و شانس زنده ماندن آن بالا باشد، زودتر قابل تشخیص است.
اگر سندرم لینچ دارید، هر دو سال یک بار کولونوسکوپی خواهید داشت. آنها می‌توانند از سن 25 یا 35 سالگی تا 75 سالگی باشند. این بستگی به نوع سندرم لینچ دارد. همچنین ممکن است به شما توصیه شود که روزانه آسپرین مصرف کنید تا خطر ابتلا به سرطان روده را کاهش دهید.
اگر در سنین جوانی سرطان روده برای شما تشخیص‌داده‌شده است:
اما برای سندرم لینچ آزمایش نشده‌اید، باید با جراح خود صحبت کنید تا شما را به یک تیم ژنتیک معرفی کند. اطلاعات بیشتری در مورد سابقه خانوادگی خود، از جمله افرادی که در خانواده شما سرطان روده و یا انواع دیگر سرطان داشته‌اند، بیاورید. این به پزشک عمومی شما یک مورد قوی از حمایت را برای ارجاع شما به یک متخصص ژنتیک ارائه می‌دهد.
آزمایش سندرم لینچ شامل چه مواردی است؟
برای افرادی که سرطان روده در آنها تشخیص‌داده‌شده است، آزمایش این بیماری معمولاً شامل سه مرحله است:
- تست غربالگری؛ یک آزمایش ساده غربالگری تومور روده می‌تواند برای آزمایش سرطان روده شما برای نشانگان لینچ استفاده شود. این آزمایش به دنبال تغییرات در نوع خاصی از پروتئین است که بدن شما در داخل سرطان ایجاد می‌کند، به نام پروتئین‌های ترمیم عدم تطابق. اگر این غیرطبیعی است، سپس گزینه‌ای برای آزمایش ژنتیک خواهید داشت.
- مشاوره ژنتیک؛ قبل از تشخیص سندروم لینچ، به خدمات ژنتیک ارجاع داده می‌شوید که در طول این فرایند صحبت می‌کنند و اطلاعات، مشاوره و پشتیبانی را در تمام مدت ارائه می‌دهند. قبل از انجام آزمایش ژنتیک از شما خواسته می‌شود که رضایت خود را بدهید.
- آزمایش ژنتیک؛ پس از نتایج آزمایش غربالگری و مشاوره ژنتیکی، در صورت مشکوک بودن به سندرم لینچ، آزمایش ژنتیکی به شما پیشنهاد می‌شود تا تشخیص شما تأیید شود. این شامل یک آزمایش خون ساده است و معمولاً نتیجه آن حدود شش تا هشت هفته طول می‌کشد.
اگر به دلیل داشتن یکی از بستگان مبتلا به سندرم لینچ، آزمایش ژنتیک انجام می‌دهید، باید برای آزمایش خون به خدمات ژنتیک محلی خود ارجاع دهید.
خانواده من چطور؟
اگر سندرم لینچ در شما تشخیص‌داده‌شده است، اعضای خانواده شما ممکن است آزمایش ژنتیکی را انجام دهند، زیرا احتمال ابتلای فرزندان و خواهران و برادران شما به این بیماری 50 درصد است. در صورت تشخیص سندرم لینچ با پزشک خود در مورد غربالگری خانواده خود از نظر سندرم لینچ صحبت کنید.
اگر یکی از اعضای خانواده شما مبتلا به سندرم لینچ باشد، بسته به نوع سندرم لینچ، از سن 25 یا 35 سالگی به آنها کولونوسکوپی منظم (برای بررسی داخل روده) پیشنهاد می‌شود. این اجازه می‌دهد تا هرگونه رشد (پولیپ) برداشته شود و سرطان زودهنگام شناسایی شود. پزشکان معمولاً غربالگری اعضای خانواده را در زیر این سن شروع نمی‌کنند؛ زیرا خطرات کولونوسکوپی بیشتر از احتمال ابتلا به سرطان است.
همچنین ممکن است اقدامات پیشگیرانه دیگری مانند مصرف آسپرین، ایجاد تغییرات در شیوه زندگی یا انجام عمل جراحی برای برداشتن بخشی از روده بزرگ (کولکتومی) به آنها پیشنهاد شود.
پولیپوز آدنوماتوز خانوادگی (FAP) از دیگر خطرات و علل سرطان روده
FAP نادر است و در کمتر از 1 درصد از سرطان‌های روده تشخیص‌داده‌شده نقش دارد. افراد مبتلا به FAP دارای تعداد زیادی زائده (پولیپ) در پوشش داخلی روده هستند. اگر این موارد درمان نشوند، احتمال ابتلا به سرطان روده بسیار زیاد است. اکثر افراد مبتلا به FAP برای کاهش خطر ابتلا به سرطان روده، جراحی برای برداشتن کولون و گاهی اوقات راست‌روده انجام می‌دهند.
FAP همیشه از والدین به ارث نمی‌رسد. حدود 25 درصد موارد ناشی از تغییر جدید در ژن FAP است. اگر FAP دارید، توصیه می‌شود از سن 12 تا 14 سالگی هر یک تا سه سال یک بار غربالگری پولیپ را انجام دهید. اگر شما یا یکی از اعضای خانواده FAP دارید با پزشک خود صحبت کنید.
پولیپوز مرتبط با MUTYH (MAP)
MAP را می‌توان از طریق خانواده‌ها اما به روشی متفاوت به FAP منتقل کرد. MAP نیز نادر است و کمتر از 1 درصد از کل سرطان‌های روده را تشکیل می‌دهد. برای توسعه MAP، باید دو نسخه از ژن تغییریافته را به ارث ببرید – یکی از هر یک از والدینتان. والدین شما ممکن است خودشان MAP نداشته باشند؛ اما ممکن است یک کپی از ژن تغییریافته را داشته باشند. اگر MAP دارید، توصیه می‌شود از سن 18 تا 20 سالگی هرسال غربالگری شوید.
کاهش خطرات و علل سرطان روده در شما
دانشمندان معتقدند حدود نیمی (54 درصد) از سرطان‌های روده را می‌توان با داشتن یک سبک زندگی سالم‌تر پیشگیری کرد. شما می‌توانید خطر خود را با موارد زیر کاهش دهید:
- رژیم غذایی
- وزن بدن
- فعالیت بدنی
- الکل و سیگارکشیدن
- آسپرین
- استاتین‌ها
- عوامل خطر برای سرطان روده کوچک (آدنوکارسینوما)
خطرات و علل سرطان روده کوچک
از آنجایی که آدنوکارسینوم روده کوچک بسیار نادر است، بررسی عوامل خطر برای این بیماری دشوار بوده است. برخی از عوامل خطر شناخته شده عبارت‌اند از:
جنسیت
سرطان روده کوچک در مردان کمی بیشتر از زنان رخ می‌دهد.
سن
سرطان روده کوچک بیشتر در افراد مسن رخ می‌دهد. آنها اغلب در افراد 60 و 70 ساله یافت می‌شوند.
نژاد یا قومیت
خطرات و علل سرطان روده کوچک به نژاد هم مرتبط می‌شوند. در ایالات متحده، آمریکایی‌های آفریقایی‌تبار بیشتر از افراد دیگر نژادها یا قومیت‌ها تحت‌تأثیر این سرطان‌ها قرار می‌گیرند.
مصرف سیگار و الکل
برخی از مطالعات افزایش خطر را با سیگارکشیدن یا نوشیدن الکل نشان داده‌اند، اما همه مطالعات این را پیدا نکرده‌اند.
رژیم غذایی
برخی تحقیقات نشان داده‌اند که رژیم‌های غذایی سرشار از گوشت قرمز و غذاهای شور یا دودی ممکن است خطر ابتلا به سرطان روده کوچک را افزایش دهد. در نتیجه رژیم غذایی نادرست می‌تواند بخشی از یکی دیگر از خطرات و علل سرطان روده کوچک باشد.
بیماری سلیاک
برای افراد مبتلا به بیماری سلیاک، خوردن گلوتن (پروتئینی که در گندم و برخی دیگر از انواع غلات وجود دارد) باعث می‌شود که سیستم ایمنی بدن به پوشش روده‌ها حمله کند. افراد مبتلا به بیماری سلیاک در معرض افزایش خطر ابتلا به نوع خاصی از لنفوم روده به نام لنفوم سلول T مرتبط با انتروپاتی هستند . آنها همچنین ممکن است خطر ابتلا به سرطان روده کوچک را افزایش دهند.
سرطان روده بزرگ
افرادی که سرطان روده بزرگ داشته‌اند در معرض خطر ابتلا به سرطان روده کوچک هستند. این می‌تواند به دلیل عوامل خطر مشترک باشد.
بیماری کرون
بیماری کرون وضعیتی است که در آن سیستم ایمنی به دستگاه گوارش (GI) حمله می‌کند ویکی دیگر از خطرات و علل سرطان روده کوچک است. این بیماری می‌تواند هر بخشی از دستگاه گوارش را درگیر کند، اما اغلب قسمت تحتانی روده کوچک را درگیر می‌کند. خطر ابتلا به سرطان روده کوچک (به ویژه آدنوکارسینوم) در افراد مبتلا به این بیماری بسیار بیشتر است. این سرطان‌ها اغلب در ایلئوم (آخرین قسمت روده کوچک، نزدیک کولون) دیده می‌شوند.
سندرم‌های ارثی
افراد مبتلا به بیماری‌های ارثی خاص در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سرطان روده کوچک (به طور عمده آدنوکارسینوم) هستند.
پولیپوز آدنوماتوز خانوادگی (FAP)
در این وضعیت، بسیاری از (اغلب صدها) پولیپ در روده بزرگ و رکتوم ایجاد می‌شوند. اگر کولون برداشته نشود، یک یا چند مورد از این پولیپ‌ها سرطانی می‌شوند. پولیپ‌ها همچنین می‌توانند در معده و روده کوچک ایجاد شوند و می‌توانند منجر به سرطان در این نواحی شوند. در FAP، بیشتر سرطان‌های روده کوچک در دوازدهه یافت می‌شود. این وضعیت در اثر تغییر غیرطبیعی (جهش) در ژن APC ایجاد می‌شود و بیشتر در سرطان روده بزرگ مورد بحث قرار می‌گیرد .
سندرم پوتز جگرز (PJS)
یکی دیگر از خطرات و علل سرطان روده کوچک، سندرم پوتز جگرز است. افراد مبتلا به این بیماری در معده و روده و همچنین در سایر نواحی از جمله بینی، مجاری تنفسی ریه‌ها و مثانه دچار پولیپ می‌شوند. آنها همچنین می‌توانند لکه‌های تیره مانند کک‌ومک روی لب‌ها، گونه‌های داخلی و سایر نواحی داشته باشند. PJS می‌تواند خطر بسیاری از انواع سرطان، از جمله آدنوکارسینوم روده کوچک را افزایش دهد. این سندرم در اثر جهش در ژن STK11 ( LKB1 ) ایجاد می‌شود.
پولیپوز مرتبط با MUTYH
افراد مبتلا به این سندرم دچار پولیپ روده بزرگ می‌شوند که اگر روده بزرگ برداشته نشود تقریباً همیشه سرطانی می‌شود. آنها همچنین می‌توانند در روده کوچک پولیپ بگیرند و خطر ابتلا به سرطان روده کوچک را افزایش دهند. افراد مبتلا به این سندرم همچنین ممکن است به سرطان‌های پوست، سرطان تخمدان (در زنان) و سرطان مثانه مبتلا شوند. این سندرم در اثر جهش در ژن MUTYH ایجاد می‌شود.
فیبروز کیستیک (CF)
یکی دیگر از خطرات و علل سرطان روده کوچک، فیبروز کیستیک است. افراد مبتلا به این بیماری مشکلات شدید ریوی دارند. اغلب در افراد مبتلا به CF، لوزالمعده نمی‌تواند آنزیم‌هایی را که غذا را تجزیه می‌کنند تا جذب شود، بسازد. افراد مبتلا به CF خطر ابتلا به سرطان روده کوچک را افزایش می‌دهند. یک کودک برای ابتلا به این بیماری باید ۲ نسخه غیرطبیعی از ژن CFTR (یک نسخه از هر والدین) داشته باشد.
